3218/2015 ΣΤΕ ( 662268)
(Α΄ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΝΟΜΟΣ)
Επώνυμο του εντός γάμου τέκνου. Δεν μπορεί να χωρήσει, με διοικητική διαδικασία, αλλαγή του,
πατρικού ή μητρικού, επωνύμου, συνισταμένη στην αποβολή του επωνύμου του ενός γονέα και
στην αντικατάστασή του με εκείνο του άλλου. Η ερμηνεία αυτή δεν αντίκειται στο άρθρο 5 παρ.1
του Συντάγματος. Το..
τέκνο μπορεί να ζητήσει, επικαλούμενο σοβαρούς λόγους, τη μεταβολή του
επωνύμου του, κατά το ν.δ. 2573/1953, και την απόκτηση νέου, διαφορετικού του πατρικού ή
μητρικού. Νομίμως απορρίφθηκε το επίδικο αίτημα ως νόμω αβάσιμο. Απορρίπτεται η αίτηση
ακύρωσης. Ομοια με τις αριθ. 3219/2015 και 3220/2015 αποφάσεις ΣτΕ.
Αριθμός 3218/2015
ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ
ΤΜΗΜΑ Δ΄
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις 29 Ιανουαρίου 2013, με την εξής σύνθεση: Σωτ. Ρίζος, Αντιπρόεδρος, Πρόεδρος του Δ΄ Τμήματος, Αικ. Χριστοφορίδου, Σπ. Χρυσικοπούλου, Σύμβουλοι, Β. Κίντζιου, Χρ. Σιταρά, Πάρεδροι. Γραμματέας η Μ. Παπαδοπούλου, Γραμματέας του Δ΄ Τμήματος.
Για να δικάσει την από 20ής Ιουνίου 2010 αίτηση:
του ........ , κατοίκου Μόντρεαλ Καναδά (....), ο οποίος παρέστη με τον δικηγόρο Κωνσταντίνο Βασιλάκη (Α.Μ. 3558), που τον διόρισε με πληρεξούσιο,
κατά των: 1) Υπουργού Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, ο οποίος παρέστη με τον Στέργιο Κίκα, Πάρεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους και 2) Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Αχαΐας και ήδη Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδος, η οποία δεν παρέστη.
Με την αίτηση αυτή ο αιτών επιδιώκει να ακυρωθούν: α) η υπ’ αριθμ. 15314/28.12.2009 απόφαση του Νομάρχη Αχαΐας και β) η υπ’ αριθμ. 46688/5577/19.4.2010 απόφαση του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδος.
Οι πληρεξούσιοι των διαδίκων που παρέστησαν δήλωσαν, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 21 του Κανονισμού Λειτουργίας του Δικαστηρίου, ότι δεν θα αγορεύσουν.
Η εκδίκαση άρχισε με την ανάγνωση της εκθέσεως της εισηγήτριας, Παρέδρου Β. Κίντζιου.
Μετά τη δημόσια συνεδρίαση το δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη σε αίθουσα του δικαστηρίου
κ α ι
Α φ ο ύ μ ε λ έ τ η σ ε τ α σ χ ε τ ι κ ά έ γ γ ρ α φ α
Σ κ έ φ θ η κ ε κ α τ ά τ ο Ν ό μ ο
1. Επειδή, για την άσκηση της κρινόμενης αιτήσεως έχει καταβληθεί το νόμιμο παράβολο (2686852-3/2010 ειδικά γραμμάτια).
2. Επειδή, με την αίτηση αυτή ζητείται παραδεκτώς η ακύρωση α) της 15314/28.12.2009 απόφασης του Νομάρχη Αχαΐας, με την οποία απορρίφθηκε αίτημα του αιτούντος περί αλλαγής του επωνύμου του από το πατρικό «...............» στο οικογενειακό επώνυμο της διαζευγχθείσης μητέρας του «.......» και β) της 46688/5577/19.4.2010 απόφασης του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδος, απορριπτικής προσφυγής κατά της προηγούμενης πράξης.
3. Επειδή, στο άρθρο μόνο του ν.δ. 2573/1953 (Α΄ 241), όπως ισχύει μετά την αντικατάστασή του από το άρθρο 9 παρ. 9 του ν. 2307/1995 (Α΄ 113), προβλέπεται ότι «1. Η πρόσληψη και αλλαγή επωνύμου…γίνεται με απόφαση του Νομάρχη…2. … 3. Με αποφάσεις του Υπουργού Εσωτερικών, που δημοσιεύονται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, μπορούν να καθορίζονται λεπτομέρειες για τις προϋποθέσεις και τον τρόπο πρόσληψης και αλλαγής επωνύμου…». Στο σχετικό με την αλλαγή επωνύμου, Κεφάλαιο Γ΄ του άρθρου μόνου της, εκδοθείσης βάσει της ως άνω εξουσιοδοτικής διατάξεως, Φ.42301/12167/1995 απόφασης του Υφυπουργού Εσωτερικών (Β΄ 608), ορίζονται τα εξής: «1. Για την αλλαγή επωνύμου υποβάλλεται στο νομάρχη αίτηση του ενδιαφερόμενου ή των γονέων του ή του γονέα που ασκεί τη γονική μέριμνα ή του επιτρόπου, στην οποία πρέπει να ορίζεται λεπτομερώς ο σκοπός για τον οποίο επιδιώκεται η μεταβολή και να δηλώνεται το επώνυμο του οποίου ζητείται η πρόσληψη. Η αίτηση αυτή απευθύνεται στο νομάρχη, στην περιφέρεια του οποίου υπάγεται ο δήμος ή η κοινότητα, στο μητρώο αρρένων ή το δημοτολόγιο του οποίου είναι γραμμένος ο ενδιαφερόμενος…2. Ο νομάρχης παραγγέλλει…τη δημοσίευση περίληψης της αίτησης αλλαγής επωνύμου σε μία εφημερίδα από αυτές που εκδίδονται στην πρωτεύουσα ή την περιφέρεια του νομού, ή γειτονικού νομού. Η περίληψη πρέπει να περιέχει…και πρόσκληση σε κάθε αντιτιθέμενο στη ζητουμένη αλλαγή, όπως μέσα σε δεκαπέντε (15) ημέρες από της δημοσιεύσεως, υποβάλει στο νομάρχη τις αντιρρήσεις του. 3. Μετά την πάροδο της προθεσμίας των δεκαπέντε (15) ημερών, ο νομάρχης εκδίδει αιτιολογημένη απόφαση με την οποία αποδέχεται ή απορρίπτει την αίτηση. Με την ίδια απόφαση, ο νομάρχης αποφαίνεται συγχρόνως και επί των αντιρρήσεων που τυχόν έχουν υποβληθεί κατά της ζητούμενης αλλαγής…4. ...». Οπως έχει παγίως κριθεί, από τις ανωτέρω διατάξεις προκύπτει ότι το επώνυμο, αποτελεί μεν στοιχείο της προσωπικότητας του ατόμου, ωστόσο η πρόσκτηση ή η αλλαγή του δεν απόκειται στην ιδιωτική βούληση, αλλά ενδιαφέρει τη δημόσια τάξη, ως θέμα συναπτόμενο με την ασφάλεια των συναλλαγών και των εννόμων εν γένει σχέσεων δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου του ατόμου. Με τις αυτές διατάξεις προβλέπεται διοικητική διαδικασία ενώπιον του Νομάρχη (αρμόδιου κατά τον χρόνο έκδοσης της υπό α. προσβαλλόμενης πράξης) για την αλλαγή επωνύμου, κατ’ εξαίρεση και για σοβαρούς λόγους, τους οποίους εκτιμά με ειδικώς αιτιολογημένη απόφασή του (Σ.τ.Ε. 3823/2012, 962,1442/2011, 3834,4167/2009 κ.ά.).
4. Επειδή, εξάλλου, ως προς το ζήτημα του επωνύμου των εντός γάμου τέκνων, ο Αστικός Κώδικας (π.δ.456/1984, Α΄ 164) προβλέπει στο, εντασσόμενο στο ενδέκατο Κεφάλαιο με τίτλο «Σχέσεις γονέων και τέκνων», άρθρο 1505 τα εξής: «Οι γονείς υποχρεούνται να έχουν προσδιορίσει το επώνυμο των τέκνων τους με κοινή αμετάκλητη δήλωσή τους. Η δήλωση γίνεται πριν από το γάμο, είτε σε συμβολαιογράφο είτε στον λειτουργό, ενώπιον του οποίου θα τελεσθεί ο γάμος. Ο λειτουργός οφείλει να ζητήσει τη σχετική δήλωση. Το οριζόμενο επώνυμο, κοινό για όλα τα τέκνα, μπορεί να είναι είτε το επώνυμο του ενός από τους γονείς είτε συνδυασμός των επωνύμων τους, που όμως σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να περιλαμβάνει περισσότερα από δύο επώνυμα. Αν οι γονείς παραλείψουν να δηλώσουν το επώνυμο των τέκνων τους, σύμφωνα με τους όρους των προηγουμένων παραγράφων, τα τέκνα έχουν για επώνυμο το επώνυμο του πατέρα τους».
5. Επειδή, με τις ρυθμίσεις αυτές του Αστικού Κώδικα, που είναι αναγκαστικού δικαίου και δημόσιας τάξης, ρυθμίζεται εξαντλητικώς και υποχρεωτικώς η νομική κατάσταση των εντός γάμου τέκνων από απόψεως επωνύμου, οριζομένου ειδικώς ότι το επώνυμό τους προσδιορίζεται πριν από την τέλεση του γάμου, με αμετάκλητη κοινή δήλωση των μελλονύμφων (το επώνυμο των οποίων ρυθμίζεται από το άρθρο 1388 Α.Κ., όπως ισχύει), είναι κοινό για όλα τα τέκνα και δεν μπορεί να περιλαμβάνει περισσότερα από δύο επώνυμα. Το κατά τα ανωτέρω δηλούμενο επώνυμο των τέκνων, το οποίο καταχωρίζεται στη ληξιαρχική πράξη γέννησης, κατ’ άρθρο 22 παρ.1 περ. δ΄ του ν. 344/1976 (Α΄ 143), όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 14 του ν. 1438/1984 (Α΄ 60), απαρτίζεται υποχρεωτκώς από το επώνυμο του ενός εκ των συζύγων ή από συνδυασμό των επωνύμων τους, ενώ σε περίπτωση μη δηλώσεως επωνύμου, τα τέκνα προσλαμβάνουν το πατρικό επώνυμο. Περαιτέρω, ο Αστικός Κώδικας δεν διαλαμβάνει ρητή ρύθμιση για το ζήτημα του επωνύμου τέκνου γεννημένου εν γάμω σε περίπτωση λύσεώς του με διαζύγιο -όπως, αντιθέτως, για τις απότοκες του διαζυγίου εν γένει σχέσεις γονέων και τέκνου π.χ. ως προς την άσκηση της γονικής μέριμνας (βλ. άρθρο 1513 Α.Κ.), ή για την περίπτωση επωνύμου θετού τέκνου μετά τη λύση της υιοθεσίας (βλ. άρθρα 1577, 1578 Α.Κ., όπως ισχύουν)-, καθιερώνοντας, κατ’ ακολουθίαν, την αρχή της σταθερότητας και του αμεταβλήτου (πρβλ. Σ.τ.Ε. 1602/2005, 7μ.) του κατά τα ανωτέρω, κοινού για όλα τα τέκνα, επωνύμου. Εκ τούτων συνάγεται, κατά την έννοια των διατάξεων του άρθρου 1505 του Α.Κ., ότι η νομική κατάσταση του τέκνου σε ό,τι αφορά το επώνυμό του δεν επηρεάζεται από επιγενόμενη λύση του γάμου με διαζύγιο και, ως εκ τούτου, το προσδιοριζόμενο, βάσει των διατάξεων αυτών, επώνυμο του γονέα το οποίο φέρει το τέκνο δεν είναι επιτρεπτό να αντικατασταθεί με εκείνο του άλλου, διαζευχθέντος ή μη, γονέα. Τούτο δε για λόγους που συνάπτονται με την ασφάλεια των συναλλαγών, την κατάδειξη της καταγωγής των τέκνων καθώς και τη διασφάλιση της ενότητας της οικογένειας του τέκνου και των γονέων του και μετά το διαζύγιο. Εξάλλου, η αναγκαστικού δικαίου ρύθμιση αυτή του ζητήματος του επωνύμου του εντός γάμου τέκνου κατισχύει, ως ειδική, των γενικών περί αλλαγής επωνύμου διατάξεων του ν.δ.2573/1953 και της κατ’ εξουσιοδότησή του εκδοθείσης υπουργικής απόφασης. Επομένως, δεν είναι δυνατόν να χωρήσει, με την προβλεπόμενη στα νομοθετήματα αυτά διοικητική διαδικασία, αλλαγή του, πατρικού ή μητρικού, επωνύμου του οποίου φορέας είναι το τέκνο (ενήλικο στην επίδικη περίπτωση), συνισταμένη στην αποβολή του επωνύμου του ενός γονέα και στην αντικατάστασή του με εκείνο του άλλου. Η ερμηνεία δε αυτή των κρίσιμων εν προκειμένω διατάξεων δεν αντίκειται στο άρθρο 5 παρ. 1 του Συντάγματος, με το οποίο κατοχυρώνεται το δικαίωμα της ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας, στοιχείο της οποίας αποτελεί και το επώνυμο, διότι το ρυθμιζόμενο με αυτές ζήτημα άπτεται της δημοσίας τάξεως και της συνταγματικώς κατοχυρωμένης προστασίας της οικογένειας (άρθρο 21 παρ. 1), ενώ, άλλωστε, το τέκνο έχει τη δυνατότητα να ζητήσει, επικαλούμενο σοβαρούς λόγους, τη μεταβολή του επωνύμου του, κατά τις διατάξεις του ν.δ.2573/1953 και της σχετικής υπουργικής απόφασης, και την απόκτηση νέου επωνύμου, διαφορετικού του πατρικού ή μητρικού.
6. Επειδή, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, ο αιτών γεννήθηκε το έτος 1990 και αφού είχε προηγηθεί θρησκευτικός γάμος μεταξύ του Έλληνα υπηκόου ............. και της Καναδής υπηκόου ..................... , ο οποίος είχε τελεσθεί το έτος 1988 στην Πάτρα, που αποτέλεσε και τον τόπο κατοικίας της οικογένειας. Με την 15314/7089/11.12.2009 αίτησή του, υποβληθείσα αρμοδίως στον Νομάρχη Αχαΐας, δια πληρεξουσίου, από κοινού με τον αδελφό και την αδελφή του από τον ως άνω γάμο, ο ήδη αιτών ζήτησε την αλλαγή του, ορισθέντος ως επωνύμου του, πατρικού επωνύμου «.............» στο οικογενειακό επώνυμο της μητέρας του «............». Προς τούτο επικαλέσθηκε λόγους προσωπικής ηθικής και απόδοσης τιμής στη μητέρα του και τους γονείς της, η οποία, κατά τα υποστηριζόμενα, μετά τη λύση του γάμου με συναινετικό διαζύγιο δυνάμει της 72/1994 απόφασης του Πρωτοδικείου Πατρών, προσέφερε στον ίδιο, όπως και στα άλλα δύο τέκνα της, φροντίδα και αξιοπρεπή διαβίωση στο Μόντρεαλ του Καναδά, όπου μετεγκατεστάθησαν, ενώ αντίθετα ο πατέρας του επέδειξε αδιαφορία για τη συναισθηματική και οικονομική κατάστασή τους. Με την προσβαλλόμενη απόφαση του Νομάρχη Αχαΐας απορρίφθηκε η αίτηση αυτή, κατά το μέρος που αφορά τον αιτούντα, με την, καθ’ ερμηνεία συναγόμενη, αιτιολογία ότι δεν είναι επιτρεπτή η ικανοποίηση του αιτήματος κατ’ εφαρμογή των διατάξεων του ν.δ. 2573/1953 και της κατ’ εξουσιοδότησή του υπουργικής απόφασης, διότι σοβαρός λόγος που δικαιολογεί, κατά τις διατάξεις αυτές, την αλλαγή του επωνύμου με την πρόσληψη νέου επωνύμου ανήκοντος στον άλλον γονέα δεν αποτελεί ο αναγόμενος στην έκφραση ευγνωμοσύνης ή απόδοση τιμής στον φορέα του τελευταίου. Προσφυγή νομιμότητας του αιτούντος κατά της νομαρχιακής πράξης απορρίφθηκε, με την προσβαλλόμενη απόφαση του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδος, ως νόμω αβάσιμη, με την αυτήν ως άνω αιτιολογία.
7. Επειδή, ενόψει των ανωτέρω πραγματικών δεδομένων και των γενομένων δεκτών περί της εννοίας των διατάξεων του άρθρου 1505 του Α.Κ., εφαρμοστέων εν προκειμένω βάσει του άρθρου 18 του ίδιου Κώδικα, όπως ισχύει, σε συνδυασμό με εκείνες του άρθρου μόνου παρ. 1 του ν.δ. 2573/1953 και της σχετικής υ.α., δεν ήταν δυνατή η, κατ’ εφαρμογή των τελευταίων αυτών διατάξεων, ικανοποίηση του ανωτέρω αιτήματος του ήδη αιτούντος δια της διοικητικής οδού, ως αποκλειόμενη από τις ειδικές διατάξεις του άρθρου 1505 του Α.Κ. Συνεπώς, με τις προσβαλλόμενες αποφάσεις νομίμως απορρίφθηκε το εν λόγω αίτημα ως νόμω αβάσιμο, αν και με διαφορετική νομική βάση. Κατόπιν τούτου, πρέπει να απορριφθούν, προεχόντως ως αλυσιτελώς προβαλλόμενοι, οι λόγοι ακυρώσεως με τους οποίους πλήττεται η νομιμότητα της αιτιολογίας της ένδικης άρνησης της Διοίκησης.
8. Επειδή, κατόπιν των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση πρέπει να απορριφθεί στο σύνολό της.
Δ ι ά τ α ύ τ α
Απορρίπτει την αίτηση.
Επιβάλλει στον αιτούντα τη δικαστική δαπάνη του Δημοσίου, ανερχόμενη στο ποσό των τετρακοσίων εξήντα (460) ευρώ.
Η διάσκεψη έγινε στην Αθήνα στις 6 Φεβρουαρίου 2013
Ο Πρόεδρος του Δ΄ Τμήματος Η Γραμματέας του Δ΄ Τμήματος
Σωτ. Αλ. Ρίζος Μ. Παπαδοπούλου
και η απόφαση δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση της 3ης Σεπτεμβρίου 2015.
Η Πρόεδρος Η Γραμματέας
του Γ΄ Τμήματος Διακοπών
Αικ. Συγγούνα Μ. Τσαπαρδώνη
Ρ.Κ.
ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ
ΤΜΗΜΑ Δ΄
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις 29 Ιανουαρίου 2013, με την εξής σύνθεση: Σωτ. Ρίζος, Αντιπρόεδρος, Πρόεδρος του Δ΄ Τμήματος, Αικ. Χριστοφορίδου, Σπ. Χρυσικοπούλου, Σύμβουλοι, Β. Κίντζιου, Χρ. Σιταρά, Πάρεδροι. Γραμματέας η Μ. Παπαδοπούλου, Γραμματέας του Δ΄ Τμήματος.
Για να δικάσει την από 20ής Ιουνίου 2010 αίτηση:
του ........ , κατοίκου Μόντρεαλ Καναδά (....), ο οποίος παρέστη με τον δικηγόρο Κωνσταντίνο Βασιλάκη (Α.Μ. 3558), που τον διόρισε με πληρεξούσιο,
κατά των: 1) Υπουργού Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, ο οποίος παρέστη με τον Στέργιο Κίκα, Πάρεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους και 2) Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Αχαΐας και ήδη Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδος, η οποία δεν παρέστη.
Με την αίτηση αυτή ο αιτών επιδιώκει να ακυρωθούν: α) η υπ’ αριθμ. 15314/28.12.2009 απόφαση του Νομάρχη Αχαΐας και β) η υπ’ αριθμ. 46688/5577/19.4.2010 απόφαση του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδος.
Οι πληρεξούσιοι των διαδίκων που παρέστησαν δήλωσαν, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 21 του Κανονισμού Λειτουργίας του Δικαστηρίου, ότι δεν θα αγορεύσουν.
Η εκδίκαση άρχισε με την ανάγνωση της εκθέσεως της εισηγήτριας, Παρέδρου Β. Κίντζιου.
Μετά τη δημόσια συνεδρίαση το δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη σε αίθουσα του δικαστηρίου
κ α ι
Α φ ο ύ μ ε λ έ τ η σ ε τ α σ χ ε τ ι κ ά έ γ γ ρ α φ α
Σ κ έ φ θ η κ ε κ α τ ά τ ο Ν ό μ ο
1. Επειδή, για την άσκηση της κρινόμενης αιτήσεως έχει καταβληθεί το νόμιμο παράβολο (2686852-3/2010 ειδικά γραμμάτια).
2. Επειδή, με την αίτηση αυτή ζητείται παραδεκτώς η ακύρωση α) της 15314/28.12.2009 απόφασης του Νομάρχη Αχαΐας, με την οποία απορρίφθηκε αίτημα του αιτούντος περί αλλαγής του επωνύμου του από το πατρικό «...............» στο οικογενειακό επώνυμο της διαζευγχθείσης μητέρας του «.......» και β) της 46688/5577/19.4.2010 απόφασης του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδος, απορριπτικής προσφυγής κατά της προηγούμενης πράξης.
3. Επειδή, στο άρθρο μόνο του ν.δ. 2573/1953 (Α΄ 241), όπως ισχύει μετά την αντικατάστασή του από το άρθρο 9 παρ. 9 του ν. 2307/1995 (Α΄ 113), προβλέπεται ότι «1. Η πρόσληψη και αλλαγή επωνύμου…γίνεται με απόφαση του Νομάρχη…2. … 3. Με αποφάσεις του Υπουργού Εσωτερικών, που δημοσιεύονται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, μπορούν να καθορίζονται λεπτομέρειες για τις προϋποθέσεις και τον τρόπο πρόσληψης και αλλαγής επωνύμου…». Στο σχετικό με την αλλαγή επωνύμου, Κεφάλαιο Γ΄ του άρθρου μόνου της, εκδοθείσης βάσει της ως άνω εξουσιοδοτικής διατάξεως, Φ.42301/12167/1995 απόφασης του Υφυπουργού Εσωτερικών (Β΄ 608), ορίζονται τα εξής: «1. Για την αλλαγή επωνύμου υποβάλλεται στο νομάρχη αίτηση του ενδιαφερόμενου ή των γονέων του ή του γονέα που ασκεί τη γονική μέριμνα ή του επιτρόπου, στην οποία πρέπει να ορίζεται λεπτομερώς ο σκοπός για τον οποίο επιδιώκεται η μεταβολή και να δηλώνεται το επώνυμο του οποίου ζητείται η πρόσληψη. Η αίτηση αυτή απευθύνεται στο νομάρχη, στην περιφέρεια του οποίου υπάγεται ο δήμος ή η κοινότητα, στο μητρώο αρρένων ή το δημοτολόγιο του οποίου είναι γραμμένος ο ενδιαφερόμενος…2. Ο νομάρχης παραγγέλλει…τη δημοσίευση περίληψης της αίτησης αλλαγής επωνύμου σε μία εφημερίδα από αυτές που εκδίδονται στην πρωτεύουσα ή την περιφέρεια του νομού, ή γειτονικού νομού. Η περίληψη πρέπει να περιέχει…και πρόσκληση σε κάθε αντιτιθέμενο στη ζητουμένη αλλαγή, όπως μέσα σε δεκαπέντε (15) ημέρες από της δημοσιεύσεως, υποβάλει στο νομάρχη τις αντιρρήσεις του. 3. Μετά την πάροδο της προθεσμίας των δεκαπέντε (15) ημερών, ο νομάρχης εκδίδει αιτιολογημένη απόφαση με την οποία αποδέχεται ή απορρίπτει την αίτηση. Με την ίδια απόφαση, ο νομάρχης αποφαίνεται συγχρόνως και επί των αντιρρήσεων που τυχόν έχουν υποβληθεί κατά της ζητούμενης αλλαγής…4. ...». Οπως έχει παγίως κριθεί, από τις ανωτέρω διατάξεις προκύπτει ότι το επώνυμο, αποτελεί μεν στοιχείο της προσωπικότητας του ατόμου, ωστόσο η πρόσκτηση ή η αλλαγή του δεν απόκειται στην ιδιωτική βούληση, αλλά ενδιαφέρει τη δημόσια τάξη, ως θέμα συναπτόμενο με την ασφάλεια των συναλλαγών και των εννόμων εν γένει σχέσεων δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου του ατόμου. Με τις αυτές διατάξεις προβλέπεται διοικητική διαδικασία ενώπιον του Νομάρχη (αρμόδιου κατά τον χρόνο έκδοσης της υπό α. προσβαλλόμενης πράξης) για την αλλαγή επωνύμου, κατ’ εξαίρεση και για σοβαρούς λόγους, τους οποίους εκτιμά με ειδικώς αιτιολογημένη απόφασή του (Σ.τ.Ε. 3823/2012, 962,1442/2011, 3834,4167/2009 κ.ά.).
4. Επειδή, εξάλλου, ως προς το ζήτημα του επωνύμου των εντός γάμου τέκνων, ο Αστικός Κώδικας (π.δ.456/1984, Α΄ 164) προβλέπει στο, εντασσόμενο στο ενδέκατο Κεφάλαιο με τίτλο «Σχέσεις γονέων και τέκνων», άρθρο 1505 τα εξής: «Οι γονείς υποχρεούνται να έχουν προσδιορίσει το επώνυμο των τέκνων τους με κοινή αμετάκλητη δήλωσή τους. Η δήλωση γίνεται πριν από το γάμο, είτε σε συμβολαιογράφο είτε στον λειτουργό, ενώπιον του οποίου θα τελεσθεί ο γάμος. Ο λειτουργός οφείλει να ζητήσει τη σχετική δήλωση. Το οριζόμενο επώνυμο, κοινό για όλα τα τέκνα, μπορεί να είναι είτε το επώνυμο του ενός από τους γονείς είτε συνδυασμός των επωνύμων τους, που όμως σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να περιλαμβάνει περισσότερα από δύο επώνυμα. Αν οι γονείς παραλείψουν να δηλώσουν το επώνυμο των τέκνων τους, σύμφωνα με τους όρους των προηγουμένων παραγράφων, τα τέκνα έχουν για επώνυμο το επώνυμο του πατέρα τους».
5. Επειδή, με τις ρυθμίσεις αυτές του Αστικού Κώδικα, που είναι αναγκαστικού δικαίου και δημόσιας τάξης, ρυθμίζεται εξαντλητικώς και υποχρεωτικώς η νομική κατάσταση των εντός γάμου τέκνων από απόψεως επωνύμου, οριζομένου ειδικώς ότι το επώνυμό τους προσδιορίζεται πριν από την τέλεση του γάμου, με αμετάκλητη κοινή δήλωση των μελλονύμφων (το επώνυμο των οποίων ρυθμίζεται από το άρθρο 1388 Α.Κ., όπως ισχύει), είναι κοινό για όλα τα τέκνα και δεν μπορεί να περιλαμβάνει περισσότερα από δύο επώνυμα. Το κατά τα ανωτέρω δηλούμενο επώνυμο των τέκνων, το οποίο καταχωρίζεται στη ληξιαρχική πράξη γέννησης, κατ’ άρθρο 22 παρ.1 περ. δ΄ του ν. 344/1976 (Α΄ 143), όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 14 του ν. 1438/1984 (Α΄ 60), απαρτίζεται υποχρεωτκώς από το επώνυμο του ενός εκ των συζύγων ή από συνδυασμό των επωνύμων τους, ενώ σε περίπτωση μη δηλώσεως επωνύμου, τα τέκνα προσλαμβάνουν το πατρικό επώνυμο. Περαιτέρω, ο Αστικός Κώδικας δεν διαλαμβάνει ρητή ρύθμιση για το ζήτημα του επωνύμου τέκνου γεννημένου εν γάμω σε περίπτωση λύσεώς του με διαζύγιο -όπως, αντιθέτως, για τις απότοκες του διαζυγίου εν γένει σχέσεις γονέων και τέκνου π.χ. ως προς την άσκηση της γονικής μέριμνας (βλ. άρθρο 1513 Α.Κ.), ή για την περίπτωση επωνύμου θετού τέκνου μετά τη λύση της υιοθεσίας (βλ. άρθρα 1577, 1578 Α.Κ., όπως ισχύουν)-, καθιερώνοντας, κατ’ ακολουθίαν, την αρχή της σταθερότητας και του αμεταβλήτου (πρβλ. Σ.τ.Ε. 1602/2005, 7μ.) του κατά τα ανωτέρω, κοινού για όλα τα τέκνα, επωνύμου. Εκ τούτων συνάγεται, κατά την έννοια των διατάξεων του άρθρου 1505 του Α.Κ., ότι η νομική κατάσταση του τέκνου σε ό,τι αφορά το επώνυμό του δεν επηρεάζεται από επιγενόμενη λύση του γάμου με διαζύγιο και, ως εκ τούτου, το προσδιοριζόμενο, βάσει των διατάξεων αυτών, επώνυμο του γονέα το οποίο φέρει το τέκνο δεν είναι επιτρεπτό να αντικατασταθεί με εκείνο του άλλου, διαζευχθέντος ή μη, γονέα. Τούτο δε για λόγους που συνάπτονται με την ασφάλεια των συναλλαγών, την κατάδειξη της καταγωγής των τέκνων καθώς και τη διασφάλιση της ενότητας της οικογένειας του τέκνου και των γονέων του και μετά το διαζύγιο. Εξάλλου, η αναγκαστικού δικαίου ρύθμιση αυτή του ζητήματος του επωνύμου του εντός γάμου τέκνου κατισχύει, ως ειδική, των γενικών περί αλλαγής επωνύμου διατάξεων του ν.δ.2573/1953 και της κατ’ εξουσιοδότησή του εκδοθείσης υπουργικής απόφασης. Επομένως, δεν είναι δυνατόν να χωρήσει, με την προβλεπόμενη στα νομοθετήματα αυτά διοικητική διαδικασία, αλλαγή του, πατρικού ή μητρικού, επωνύμου του οποίου φορέας είναι το τέκνο (ενήλικο στην επίδικη περίπτωση), συνισταμένη στην αποβολή του επωνύμου του ενός γονέα και στην αντικατάστασή του με εκείνο του άλλου. Η ερμηνεία δε αυτή των κρίσιμων εν προκειμένω διατάξεων δεν αντίκειται στο άρθρο 5 παρ. 1 του Συντάγματος, με το οποίο κατοχυρώνεται το δικαίωμα της ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας, στοιχείο της οποίας αποτελεί και το επώνυμο, διότι το ρυθμιζόμενο με αυτές ζήτημα άπτεται της δημοσίας τάξεως και της συνταγματικώς κατοχυρωμένης προστασίας της οικογένειας (άρθρο 21 παρ. 1), ενώ, άλλωστε, το τέκνο έχει τη δυνατότητα να ζητήσει, επικαλούμενο σοβαρούς λόγους, τη μεταβολή του επωνύμου του, κατά τις διατάξεις του ν.δ.2573/1953 και της σχετικής υπουργικής απόφασης, και την απόκτηση νέου επωνύμου, διαφορετικού του πατρικού ή μητρικού.
6. Επειδή, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, ο αιτών γεννήθηκε το έτος 1990 και αφού είχε προηγηθεί θρησκευτικός γάμος μεταξύ του Έλληνα υπηκόου ............. και της Καναδής υπηκόου ..................... , ο οποίος είχε τελεσθεί το έτος 1988 στην Πάτρα, που αποτέλεσε και τον τόπο κατοικίας της οικογένειας. Με την 15314/7089/11.12.2009 αίτησή του, υποβληθείσα αρμοδίως στον Νομάρχη Αχαΐας, δια πληρεξουσίου, από κοινού με τον αδελφό και την αδελφή του από τον ως άνω γάμο, ο ήδη αιτών ζήτησε την αλλαγή του, ορισθέντος ως επωνύμου του, πατρικού επωνύμου «.............» στο οικογενειακό επώνυμο της μητέρας του «............». Προς τούτο επικαλέσθηκε λόγους προσωπικής ηθικής και απόδοσης τιμής στη μητέρα του και τους γονείς της, η οποία, κατά τα υποστηριζόμενα, μετά τη λύση του γάμου με συναινετικό διαζύγιο δυνάμει της 72/1994 απόφασης του Πρωτοδικείου Πατρών, προσέφερε στον ίδιο, όπως και στα άλλα δύο τέκνα της, φροντίδα και αξιοπρεπή διαβίωση στο Μόντρεαλ του Καναδά, όπου μετεγκατεστάθησαν, ενώ αντίθετα ο πατέρας του επέδειξε αδιαφορία για τη συναισθηματική και οικονομική κατάστασή τους. Με την προσβαλλόμενη απόφαση του Νομάρχη Αχαΐας απορρίφθηκε η αίτηση αυτή, κατά το μέρος που αφορά τον αιτούντα, με την, καθ’ ερμηνεία συναγόμενη, αιτιολογία ότι δεν είναι επιτρεπτή η ικανοποίηση του αιτήματος κατ’ εφαρμογή των διατάξεων του ν.δ. 2573/1953 και της κατ’ εξουσιοδότησή του υπουργικής απόφασης, διότι σοβαρός λόγος που δικαιολογεί, κατά τις διατάξεις αυτές, την αλλαγή του επωνύμου με την πρόσληψη νέου επωνύμου ανήκοντος στον άλλον γονέα δεν αποτελεί ο αναγόμενος στην έκφραση ευγνωμοσύνης ή απόδοση τιμής στον φορέα του τελευταίου. Προσφυγή νομιμότητας του αιτούντος κατά της νομαρχιακής πράξης απορρίφθηκε, με την προσβαλλόμενη απόφαση του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδος, ως νόμω αβάσιμη, με την αυτήν ως άνω αιτιολογία.
7. Επειδή, ενόψει των ανωτέρω πραγματικών δεδομένων και των γενομένων δεκτών περί της εννοίας των διατάξεων του άρθρου 1505 του Α.Κ., εφαρμοστέων εν προκειμένω βάσει του άρθρου 18 του ίδιου Κώδικα, όπως ισχύει, σε συνδυασμό με εκείνες του άρθρου μόνου παρ. 1 του ν.δ. 2573/1953 και της σχετικής υ.α., δεν ήταν δυνατή η, κατ’ εφαρμογή των τελευταίων αυτών διατάξεων, ικανοποίηση του ανωτέρω αιτήματος του ήδη αιτούντος δια της διοικητικής οδού, ως αποκλειόμενη από τις ειδικές διατάξεις του άρθρου 1505 του Α.Κ. Συνεπώς, με τις προσβαλλόμενες αποφάσεις νομίμως απορρίφθηκε το εν λόγω αίτημα ως νόμω αβάσιμο, αν και με διαφορετική νομική βάση. Κατόπιν τούτου, πρέπει να απορριφθούν, προεχόντως ως αλυσιτελώς προβαλλόμενοι, οι λόγοι ακυρώσεως με τους οποίους πλήττεται η νομιμότητα της αιτιολογίας της ένδικης άρνησης της Διοίκησης.
8. Επειδή, κατόπιν των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση πρέπει να απορριφθεί στο σύνολό της.
Δ ι ά τ α ύ τ α
Απορρίπτει την αίτηση.
Επιβάλλει στον αιτούντα τη δικαστική δαπάνη του Δημοσίου, ανερχόμενη στο ποσό των τετρακοσίων εξήντα (460) ευρώ.
Η διάσκεψη έγινε στην Αθήνα στις 6 Φεβρουαρίου 2013
Ο Πρόεδρος του Δ΄ Τμήματος Η Γραμματέας του Δ΄ Τμήματος
Σωτ. Αλ. Ρίζος Μ. Παπαδοπούλου
και η απόφαση δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση της 3ης Σεπτεμβρίου 2015.
Η Πρόεδρος Η Γραμματέας
του Γ΄ Τμήματος Διακοπών
Αικ. Συγγούνα Μ. Τσαπαρδώνη
Ρ.Κ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου