ΕφετΠατρων 320/2011
ΠΕΡΙΛΗΨΗ:
ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΧΡΗΜΑΤΩΝ - ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΑΜΦΙΒΟΛΙΑΣ ΘΕΩΡΕΙΤΑΙ ΔΑΝΕΙΟ - ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΟΦΥΛΑΚΑ - ΥΠΟΣΧΕΣΗ ΥΠΕΡ ΤΡΙΤΟΥ- ΔΙΚΑΙΩΜΑ.. ΤΡΙΤΟΥ ΓΙΑ ΑΠΑΙΤΗΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΑΠΕΥΘΕΙΑΣ ΑΠΟ ΑΥΤΟΝ ΠΟΥ ΥΠΟΣΧΕΘΗΚΕ - ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΗ ΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΣΗ - ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗΣ ΣΤΟ ΤΑΜΕΙΟ ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΩΝ ΚΑΙ ΔΑΝΕΙΩΝ - ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ (ΓΝΗΣΙΑ ΣΥΜΒΑΣΗ ΥΠΕΡ ΤΡΙΤΟΥ) - ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΛΗΨΗΣ ΤΗΣ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗΣ - ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΥΨΟΥΣ ΤΟΥ ΚΑΤΑΒΛΗΤΕΟΥ ΠΟΣΟΥ- ΔΕΔΙΚΑΣΜΕΝΟ ΑΠΟΦΑΣΗΣ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗΣ ΔΙΚΑΙΟΥΧΩΝ - ΣΕ ΠΟΙΑ ΣΗΜΕΙΑ ΕΚΤΕΙΝΕΤΑΙ ΤΟ ΔΕΔΙΚΑΣΜΕΝΟ
ΕΚΔΟΣΗ ΑΠΟΦΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΔΙΚΑΙΟΥΧΩΝ ΑΠΟ ΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΣΗ ΑΚΙΝΗΤΩΝ - ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΧΡΗΜΑΤΩΝ ΣΤΟ ΤΠκΔ - ΑΡΝΗΣΗ ΤΑΜΕΙΟΥ ΝΑ ΑΠΟΔΩΣΕΙ ΤΑ ΧΡΗΜΑΤΑ ΣΤΟΥΣ ΕΝΑΓΟΝΤΕΣ ΛΟΓΩ ΕΣΦΑΛΜΕΝΟΥ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗΣ - Το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων υποχρεούται, με βάση το δεδικασμένο που απορρέει από την απόφαση αναγνωρίσεως των δικαιούχων της αποζημιώσεως από απαλλοτρίωση και εκείνη περί προσδιορισμού της αποζημιώσεως, να αποδώσει στον αναγνωρισθέντα το προκύπτον από αυτά ποσόν αποζημιώσεως, και όχι το ποσό που προκύπτει από τον πίνακα παρακαταθέσεως, την ορθότητα του οποίου δικαιούται αλλά και υποχρεούται να ελέγχει - Ορθώς κρίθηκε ότι το εκκαλούν Ταμείο οφείλει να αποδώσεις στους δικαιούχους τα παρακρατούμενα ποσά(830, 806, 410, 411 ΑΚ, άρθρ. 26 του ν.2882/2001, 321, 322 ΚΠολΔ)
ΕφετΠατρων 320/2011 (Αχαϊκή Νομολογία, τεύχος 28, 2012, σελ. 121)
(Πρόεδρος: Ελένη Διονυσοπούλου, Πρόεδρος Εφετών). (Δικαστές: Στεφανία Καρατζά, Γεώργιος Οικονόμου-Εισηγητής, Εφέτες). (Δικηγόροι: Σπυριδούλα Αλεξοπούλου, Αλέκος Καρώκης)
Κατά το άρθρο 830 παρ.1 εδ. α΄ του Α.Κ. η κατάθεση χρημάτων ή άλλων αντικαταστατών σε περίπτωση αμφιβολίας λογίζεται ως δάνειο, αν ο θεματοφύλακας έχει εξουσία να τα χρησιμοποιεί, οπότε ο θεματοφύλακας έχει εξουσία να τα χρησιμοποιεί, οπότε ο θεματοφύλακας, σύμφωνα με την περί δανείου διάταξη του άρθρου 806 του Α.Κ., αποκτά την κυριότητα των παρακατατεθέντων, υποχρεούμενος να αποδώσει άλλα πράγματα της ίδιας ποσότητας και ποιότητας.
Εξάλλου κατά το άρθρο 411 του Α.Κ. επί υποσχέσεως υπέρ τρίτου ο τρίτος έχει δικαίωμα να απαιτήσει την παροχή απευθείας από αυτόν, που υποσχέθηκε, αν προκύπτει τέτοια θέληση των συμβληθέντων μερών ή αυτό συνάγεται από την φύση και τον σκοπό της συμβάσεως. Αυτονόητο είναι ότι το άμεσο αυτό δικαίωμα έχει ο τρίτος και όταν τούτο προκύπτει απευθείας από τον νόμο.
Από τον συνδυασμό όλων των ανωτέρω συνάγεται ότι επί δημόσιας καταθέσεως, δικαστικά προσδιορισμένης, αποζημιώσεως για αναγκαστική απαλλοτρίωση για δημόσια ωφέλεια, το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων αφού προδήλως έχει εξουσία χρησιμοποιήσεως των χρημάτων της εν λόγω αποζημιώσεως (όπως προς δανειοδότηση τρίτων, εξόφληση άλλων υποχρεώσεων του κλπ), αποκτά, όπως επί δανείου, την κυριότητα των χρημάτων αυτών και έχει ενοχική υποχρέωση να αποδώσει ίσο χρηματικό ποσό στον δικαιούχο, ο οποίος θα αναγνωρισθεί δικαστικά. Ο δικαιούχος αυτός έχει κατά το προαναφερόμενο άρθρο 8 § 2 και, σε κάθε περίπτωση, βάσει της φύσεως και του σκοπού της συμβάσεως παρακαταθέσεως, το δικαίωμα να απαιτήσει απευθείας από το Ταμείο το εν λόγω ποσό. Πρόκειται, λοιπόν, για γνήσια υπέρ τρίτου σύμβαση, η οποία λειτουργεί ως δάνειο και η οποία έχει χαρακτήρα συμβάσεως του αστικού δικαίου (Α.Ε.Δ. 6/2001 Ελ.Δ/νη 2001, 665).
Κατά τους ορισμούς του άρθρου 26 του ν.2882/2001, α)η αναγνώριση των δικαιούχων της αποζημιώσεως γίνεται με δικαστική απόφαση κατά την οριζόμενη από το εν λόγω άρθρο διαδικασία (παρ.1), β) Αρμόδιο για την αναγνώριση των δικαιούχων της αποζημιώσεως είναι το μονομελές πρωτοδικείο στην περιφέρεια του οποίου βρίσκεται το ακίνητο που απαλλοτριώθηκε (παρ.2), γ)Το δικαστήριο αναγνωρίζει τους δικαιούχους της αποζημιώσεως με βάση κάθε στοιχείο που προσκομίζουν οι διάδικοι ή που το εξετάζει αυτεπαγγέλτως (παρ.6), δ) η απόφαση του μονομελούς πρωτοδικείου για την αναγνώριση δικαιούχων δεν υπόκειται σε ένδικα μέσα. Διάδικοι ή τρίτοι, που αξιώνουν δικαιώματα στο απαλλοτριούμενο ακίνητο, δύνανται να τα ασκήσουν κατά την τακτική διαδικασία, έστω και αν δεν προβλήθηκαν κατά την ειδική διαδικασία αναγνωρίσεως δικαιούχων, προς είσπραξη της αποζημιώσεως ή αναζητήσεως αυτής από εκείνον που την εισέπραξε ή από εκείνον υπέρ του οποίου εκδόθηκε το ένταλμα πληρωμής (παρ.12).
Από τις διατάξεις αυτές προκύπτει ότι η απόφαση για την αναγνώριση των δικαιούχων της αποζημιώσεως από απαλλοτρίωση, η οποία αποφαίνεται οριστικώς και αμετακλήτως με βάση τα υπάρχοντα στην διάθεση του δικαστηρίου αποδεικτικά στοιχεία, χωρίς να περιορίζεται στον κτηματολογικό πίνακα και διάγραμμα, αποτελεί δεδικασμένο έναντι πάντων, για το ποιος είναι δικαιούχος εισπράξεως της αποζημιώσεως και επιπροσθέτως για το εμβαδόν των απαλλοτριουμένων ακινήτων και τον όγκο των επ’ αυτού κτισμάτων, τα οποία το δικαστήριο ερευνά ελεύθερα, χωρίς να περιορίζεται στο εμβαδόν και τον όγκο που αναγράφονται στα στοιχεία της κτηματογραφήσεως (κτηματολογικό πίνακα και διάγραμμα), κατέστη δε το μονομελές πρωτοδικείο αρμόδιο να αποφασίσει επί των θεμάτων αυτών οριστικά και αμετάκλητα (Ολ.Α.Π. 9/1989).
Με βάση το δεδικασμένο που απορρέει από την απόφαση αναγνωρίσεως δικαιούχων της αποζημιώσεως από απαλλοτρίωση και εκείνη περί προσδιορισμού της αποζημιώσεως υποχρεούται το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων να αποδώσει στον αναγνωρισθέντα το προκύπτον από αυτές ποσό της αποζημιώσεως (Α.Π. 691/2008 ο.π.).
Δυνάμει της 1031286/2291/0010/ 7.4.2005 κοινής αποφάσεως των Υπουργών Οικονομίας, Οικονομικών και ΠΕ.ΧΩ. ΔΕ., η οποία δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ Τευχ. Δ 409/15.4.2005) απαλλοτριώθηκε αναγκαστικά για λόγους δημόσιας ωφέλειας κ.λ.π. Η ως άνω απαλλοτρίωση κηρύχθηκε υπέρ και με δαπάνη του Ελληνικού Δημοσίου, το οποίο και ήταν υπόχρεο για την καταβολή της αποζημιώσεως. Με την 171/2007 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πατρών καθορίσθηκε η προσωρινή τιμή μονάδος αποζημιώσεως για την απαλλοτριωθείσα εδαφική έκταση και τα επικείμενα της. Ειδικότερα με την παραπάνω απόφαση καθορίσθηκε προσωρινή τιμή μονάδος για μεν την εδαφική έκταση των ακινήτων που έχουν πρόσοψη επί της Παλαιάς Εθνικής Οδού 111 τιμή μονάδος ποσού 45 ευρώ ανά τ.μ., για δε την εδαφική έκταση των ακινήτων που ευρίσκονται εσωτερικά και δεν έχουν πρόσοψη επί της ανωτέρω οδού τιμή μονάδος ποσού 34 ευρώ. Εν συνεχεία με την 764/2008 απόφαση του Δικαστηρίου τούτου καθορίσθηκε οριστική τιμή μονάδος αποζημιώσεως των απαλλοτριουμένων ακινήτων. Ειδικότερα με την εν λόγω απόφαση καθορίσθηκε η οριστική τιμή μονάδος των ακινήτων που βρίσκονται εντός του οικισμού «Κριθαράκια» σε 38 ευρώ ανά τ.μ. εδάφους για τα ακίνητα που έχουν πρόσοψη επί της Παλαιάς Εθνικής Οδού 111 και σε 27 ευρώ ανά τ.μ. εδάφους για τα ακίνητα που δεν έχουν πρόσοψη επί της ως άνω οδού. Μεταξύ των απαλλοτριουμένων ακινήτων περιλαμβάνονται και τα με αριθμούς κτηματολογικού πίνακα 104, 106 και 109, εμβαδού 13.792, 36 τ.μ., 25.322, 84 τ.μ. και 3.787, 39 τ.μ. αντιστοίχως.
Με την 104/2009 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πατρών ο πρώτος των εφεσιβλήτων Χ.Κ. αναγνωρίσθηκε δικαιούχος της αποζημιώσεως του με αριθμό κτηματολογικού πίνακα 104 ακινήτου, ενώ ο δεύτερος εφεσίβλητος Α.Κ. αναγνωρίσθηκε δικαιούχος της αποζημιώσεως των με αριθμούς κτηματολογικού πίνακα 106 και 109 ακινήτων. Με την εν λόγω απόφαση κρίθηκε ότι τα ως άνω ακίνητα (104, 106 και 109) ευρίσκονται εντός των ορίων του οικισμού «Κριθαράκια», έχουν οικοπεδική αξία και έκταση 13.792, 36, 25.332, 84 και 3.787, 39 τ.μ. αντιστοίχως. Συνεπώς, η ανωτέρω απόφαση αποτελεί, σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν στην μείζονα σκέψη της αποφάσεως, δεδικασμένο έναντι πάντων για το ότι οι εφεσίβλητοι είναι δικαιούχοι εισπράξεως της αποζημιώσεως των απαλλοτριουμένων ως άνω ακινήτων και για το προαναφερόμενο εμβαδόν αυτών.
Στην ανωτέρω απόφαση αναγνωρίσεως δικαιούχων δεν γίνεται λόγος περί του εάν τα τρία επίδικα ακίνητα έχουν πρόσοψη επί της Παλαιάς Εθνικής Οδού 111 ή αν βρίσκονται στο εσωτερικό του οικισμού «Κριθαράκια». Ομοίως στο αιτιολογικό της 764/2008 αποφάσεως του Δικαστηρίου τούτου για τον καθορισμό οριστικής τιμής μονάδος αποζημιώσεως αναφέρεται ότι τα επίδικα ακίνητα ευρίσκονται εντός των ορίων του οικισμού «Κριθαράκια» (βλ. 73ο φύλλο αποφάσεως) χωρίς όμως να διευκρινίζεται εάν αυτά έχουν ή δεν έχουν πρόσοψη επί της Παλαιάς Εθνικής Οδού 111.
Στον πίνακα παρακαταθέσεως αποζημιώσεως που συντάχθηκε βάσει της 171/2007 αποφάσεως καθορισμού προσωρινής τιμής μονάδος αποζημιώσεως τα επίδικα περιγράφονται ως εδαφικές εκτάσεις ευρισκόμενες εντός του οικισμού εσωτερικά. Στον πίνακα όμως παρακαταθέσεως της αποζημιώσεως (που καθορίσθηκε με την 764/2008 απόφαση του Δικαστηρίου τούτου) στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, η αποζημίωση υπολογίσθηκε για τις εδαφικές εκτάσεις των ανωτέρω ακινήτων με τιμή μονάδος 38 ευρώ ανά τ.μ., δηλαδή τα ακίνητα αυτά προσδιορίσθηκαν κατόπιν 3ης διορθώσεως του αριθμητικού κτηματολογικού πίνακα «ως ευρισκόμενα εντός οικισμού και ως έχοντα πρόσοψη στην Παλαιά Εθνική Οδό 111».
Με βάση δε την διόρθωση αυτή κατατέθηκε από το υπόχρεο Δημόσιο αποζημίωση για τις παραπάνω εδαφικές εκτάσεις υπολογισθείσα με 38 ευρώ το τετρ.μέτρο και συγκεκριμένα 524.109, 68 ευρώ για το ΑΚ 104 ακίνητο (13.792, 36 τ. μέτρα Χ 38 ευρώ), (962.267, 92 ευρώ για το ΑΚ 106 ακίνητο (25.322, 84 τ.μ. Χ 38 ευρώ) και 143.920, 82 ευρώ για το Α.Κ. 109 ακίνητο (3.787, 39 τ.μ. Χ 38 ευρώ). Το εκκαλούν Ταμείο όμως, όταν οι εφεσίβλητοι ζήτησαν να αναλάβουν την κατατεθείσα αποζημίωση, παρακράτησε 151.715, 96 ευρώ για το ΑΚ 104 ακίνητο, 278.551, 24 ευρώ για το ΑΚ 106 ακίνητο και 41.661, 29 ευρώ για το ΑΚ 109 ακίνητο, με τον ισχυρισμό ότι η αποζημίωση υπολογίσθηκε εσφαλμένα με τον πίνακα παρακαταθέσεως σε 38 ευρώ το τετρ.μέτρο, καθόσον οι επίδικες ιδιοκτησίες δεν έχουν πρόσοψη επί της Παλαιάς Εθνικής Οδού 111 και συνεπώς η αποζημίωση πρέπει να υπολογισθεί με τιμή μονάδος 27 ευρώ ανά τετρ.μέτρο.
Με τις προτάσεις του δε στο πρωτοβάθμιο Δικαστήριο αλλά και με τον πρώτο λόγο της υπό κρίση εφέσεως του υποστηρίζει ότι από τις προεκτεθείσες αποφάσεις καθορισμού αποζημιώσεως και αναγνωρίσεως δικαιούχων της αποζημιώσεως παρήχθη δεδικασμένο ότι τα επίδικα ακίνητα δεν έχουν πρόσοψη επί της Παλαιάς Εθνικής Οδού 111. Όπως όμως προαναφέρθηκε στην μείζονα σκέψη της αποφάσεως, από την απόφαση αναγνωρίσεως δικαιούχων παράγεται δεδικασμένο μόνον ως προς το ποιοι είναι δικαιούχοι της αποζημιώσεως αλλά και ως προς το εμβαδόν του απαλλοτριουμένου ακινήτου και τον όγκο των επ’ αυτού κτισμάτων, ζητήματα τα οποία και δεν αμφισβητούνται εν προκειμένω. Αντιθέτως δεν παράγεται δεδικασμένο ως προς τα υπόλοιπα ζητήματα και δη ως προς το κρίσιμο στην παρούσα περίπτωση του εάν έχουν ή όχι πρόσοψη τα επίδικα επί της ανωτέρω οδού, ζήτημα το οποίο εξάλλου δεν κρίθηκε είτε με την απόφαση αναγνωρίσεως δικαιούχων είτε με την απόφαση καθορισμού οριστικής τιμής μονάδος αποζημιώσεως.
Από τα προσκομιζόμενα έγγραφα και δη από τα από Απριλίου 2007 τοπογραφικά διαγράμματα του πολιτικού μηχανικού Γ.Κ., πιθανολογείται ότι τα υπό κρίση ακίνητα έχουν πράγματι πρόσοψη επί της Παλαιάς Εθνικής Οδού 111, γεγονός το οποίο και δεν αμφισβητεί ειδικώς το εκκαλούν, το οποίο υποστηρίζει ότι οι εφεσίβλητοι-αιτούντες έπρεπε να ζητήσουν την διόρθωση του κτηματολογικού πίνακα κατά το στάδιο της αναγνωρίσεως δικαιούχων. Η εκκαλούμενη απόφαση έκρινε ότι το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων υποχρεούται να καταβάλει την αποζημίωση με βάση την απόφαση του Μον/ λούς Πρωτοδικείου για την αναγνώριση δικαιούχων και τον πίνακα παρακαταθέσεως και δεν δικαιούται να τον ελέγχει ως προς την ορθότητα του.
Η κρίση του όμως αυτή δεν είναι νομικώς ορθή, διότι, όπως προαναφέρθηκε στην μείζονα σκέψη της αποφάσεως, το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων υποχρεούται, με βάση το δεδικασμένο που απορρέει από την απόφαση αναγνωρίσεως των δικαιούχων της αποζημιώσεως από απαλλοτρίωση και εκείνη περί προσδιορισμού της αποζημιώσεως, να αποδώσει στον αναγνωρισθέντα το προκύπτον από αυτά ποσόν αποζημιώσεως, και όχι το ποσό που προκύπτει από τον πίνακα παρακαταθέσεως, την ορθότητα του οποίου δικαιούται αλλά και υποχρεούται να ελέγχει. Από τα προαναφερόμενα πιθανολογείται ότι η αποζημίωση που παρακρατείται και υποχρεούται να αποδώσει το εκκαλούν στους δικαιούχους εφεσιβλήτους ανέρχεται σε 151.715, 96 ευρώ για το ΑΚ ακίνητο, σε 278.551, 24 ευρώ για το ΑΚ 104 ακίνητο, σε 41.661,29 ευρώ για το ΑΚ 109 ακίνητο και επομένως έπρεπε να γίνει δεκτή η ένδικη αίτηση ως και κατ’ ουσίαν βάσιμη και να υποχρεωθεί το εκκαλούν να αποδώσει στους εφεσίβλητους δικαιούχους τα ανωτέρω ποσά.
Ενόψει τούτων η εκκαλούμενη που έκανε δεκτή ως και κατ’ ουσίαν βάσιμη την αίτηση κατέληξε σε ορθό διατακτικό, έστω και με εν μέρει εσφαλμένες αιτιολογίες και για τούτο πρέπει να αντικατασταθούν οι εσφαλμένες αιτιολογίες της με τις ορθές αιτιολογίες της αποφάσεως αυτής και να απορριφθεί η έφεση ως κατ’ ουσίαν αβάσιμη (άρθρο 534 Κ.Πολ.Δ.)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ:
ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΧΡΗΜΑΤΩΝ - ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΑΜΦΙΒΟΛΙΑΣ ΘΕΩΡΕΙΤΑΙ ΔΑΝΕΙΟ - ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΟΦΥΛΑΚΑ - ΥΠΟΣΧΕΣΗ ΥΠΕΡ ΤΡΙΤΟΥ- ΔΙΚΑΙΩΜΑ.. ΤΡΙΤΟΥ ΓΙΑ ΑΠΑΙΤΗΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΑΠΕΥΘΕΙΑΣ ΑΠΟ ΑΥΤΟΝ ΠΟΥ ΥΠΟΣΧΕΘΗΚΕ - ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΗ ΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΣΗ - ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗΣ ΣΤΟ ΤΑΜΕΙΟ ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΩΝ ΚΑΙ ΔΑΝΕΙΩΝ - ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ (ΓΝΗΣΙΑ ΣΥΜΒΑΣΗ ΥΠΕΡ ΤΡΙΤΟΥ) - ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΛΗΨΗΣ ΤΗΣ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗΣ - ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΥΨΟΥΣ ΤΟΥ ΚΑΤΑΒΛΗΤΕΟΥ ΠΟΣΟΥ- ΔΕΔΙΚΑΣΜΕΝΟ ΑΠΟΦΑΣΗΣ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗΣ ΔΙΚΑΙΟΥΧΩΝ - ΣΕ ΠΟΙΑ ΣΗΜΕΙΑ ΕΚΤΕΙΝΕΤΑΙ ΤΟ ΔΕΔΙΚΑΣΜΕΝΟ
ΕΚΔΟΣΗ ΑΠΟΦΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΔΙΚΑΙΟΥΧΩΝ ΑΠΟ ΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΣΗ ΑΚΙΝΗΤΩΝ - ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΧΡΗΜΑΤΩΝ ΣΤΟ ΤΠκΔ - ΑΡΝΗΣΗ ΤΑΜΕΙΟΥ ΝΑ ΑΠΟΔΩΣΕΙ ΤΑ ΧΡΗΜΑΤΑ ΣΤΟΥΣ ΕΝΑΓΟΝΤΕΣ ΛΟΓΩ ΕΣΦΑΛΜΕΝΟΥ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗΣ - Το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων υποχρεούται, με βάση το δεδικασμένο που απορρέει από την απόφαση αναγνωρίσεως των δικαιούχων της αποζημιώσεως από απαλλοτρίωση και εκείνη περί προσδιορισμού της αποζημιώσεως, να αποδώσει στον αναγνωρισθέντα το προκύπτον από αυτά ποσόν αποζημιώσεως, και όχι το ποσό που προκύπτει από τον πίνακα παρακαταθέσεως, την ορθότητα του οποίου δικαιούται αλλά και υποχρεούται να ελέγχει - Ορθώς κρίθηκε ότι το εκκαλούν Ταμείο οφείλει να αποδώσεις στους δικαιούχους τα παρακρατούμενα ποσά(830, 806, 410, 411 ΑΚ, άρθρ. 26 του ν.2882/2001, 321, 322 ΚΠολΔ)
ΕφετΠατρων 320/2011 (Αχαϊκή Νομολογία, τεύχος 28, 2012, σελ. 121)
(Πρόεδρος: Ελένη Διονυσοπούλου, Πρόεδρος Εφετών). (Δικαστές: Στεφανία Καρατζά, Γεώργιος Οικονόμου-Εισηγητής, Εφέτες). (Δικηγόροι: Σπυριδούλα Αλεξοπούλου, Αλέκος Καρώκης)
Κατά το άρθρο 830 παρ.1 εδ. α΄ του Α.Κ. η κατάθεση χρημάτων ή άλλων αντικαταστατών σε περίπτωση αμφιβολίας λογίζεται ως δάνειο, αν ο θεματοφύλακας έχει εξουσία να τα χρησιμοποιεί, οπότε ο θεματοφύλακας έχει εξουσία να τα χρησιμοποιεί, οπότε ο θεματοφύλακας, σύμφωνα με την περί δανείου διάταξη του άρθρου 806 του Α.Κ., αποκτά την κυριότητα των παρακατατεθέντων, υποχρεούμενος να αποδώσει άλλα πράγματα της ίδιας ποσότητας και ποιότητας.
Εξάλλου κατά το άρθρο 411 του Α.Κ. επί υποσχέσεως υπέρ τρίτου ο τρίτος έχει δικαίωμα να απαιτήσει την παροχή απευθείας από αυτόν, που υποσχέθηκε, αν προκύπτει τέτοια θέληση των συμβληθέντων μερών ή αυτό συνάγεται από την φύση και τον σκοπό της συμβάσεως. Αυτονόητο είναι ότι το άμεσο αυτό δικαίωμα έχει ο τρίτος και όταν τούτο προκύπτει απευθείας από τον νόμο.
Από τον συνδυασμό όλων των ανωτέρω συνάγεται ότι επί δημόσιας καταθέσεως, δικαστικά προσδιορισμένης, αποζημιώσεως για αναγκαστική απαλλοτρίωση για δημόσια ωφέλεια, το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων αφού προδήλως έχει εξουσία χρησιμοποιήσεως των χρημάτων της εν λόγω αποζημιώσεως (όπως προς δανειοδότηση τρίτων, εξόφληση άλλων υποχρεώσεων του κλπ), αποκτά, όπως επί δανείου, την κυριότητα των χρημάτων αυτών και έχει ενοχική υποχρέωση να αποδώσει ίσο χρηματικό ποσό στον δικαιούχο, ο οποίος θα αναγνωρισθεί δικαστικά. Ο δικαιούχος αυτός έχει κατά το προαναφερόμενο άρθρο 8 § 2 και, σε κάθε περίπτωση, βάσει της φύσεως και του σκοπού της συμβάσεως παρακαταθέσεως, το δικαίωμα να απαιτήσει απευθείας από το Ταμείο το εν λόγω ποσό. Πρόκειται, λοιπόν, για γνήσια υπέρ τρίτου σύμβαση, η οποία λειτουργεί ως δάνειο και η οποία έχει χαρακτήρα συμβάσεως του αστικού δικαίου (Α.Ε.Δ. 6/2001 Ελ.Δ/νη 2001, 665).
Κατά τους ορισμούς του άρθρου 26 του ν.2882/2001, α)η αναγνώριση των δικαιούχων της αποζημιώσεως γίνεται με δικαστική απόφαση κατά την οριζόμενη από το εν λόγω άρθρο διαδικασία (παρ.1), β) Αρμόδιο για την αναγνώριση των δικαιούχων της αποζημιώσεως είναι το μονομελές πρωτοδικείο στην περιφέρεια του οποίου βρίσκεται το ακίνητο που απαλλοτριώθηκε (παρ.2), γ)Το δικαστήριο αναγνωρίζει τους δικαιούχους της αποζημιώσεως με βάση κάθε στοιχείο που προσκομίζουν οι διάδικοι ή που το εξετάζει αυτεπαγγέλτως (παρ.6), δ) η απόφαση του μονομελούς πρωτοδικείου για την αναγνώριση δικαιούχων δεν υπόκειται σε ένδικα μέσα. Διάδικοι ή τρίτοι, που αξιώνουν δικαιώματα στο απαλλοτριούμενο ακίνητο, δύνανται να τα ασκήσουν κατά την τακτική διαδικασία, έστω και αν δεν προβλήθηκαν κατά την ειδική διαδικασία αναγνωρίσεως δικαιούχων, προς είσπραξη της αποζημιώσεως ή αναζητήσεως αυτής από εκείνον που την εισέπραξε ή από εκείνον υπέρ του οποίου εκδόθηκε το ένταλμα πληρωμής (παρ.12).
Από τις διατάξεις αυτές προκύπτει ότι η απόφαση για την αναγνώριση των δικαιούχων της αποζημιώσεως από απαλλοτρίωση, η οποία αποφαίνεται οριστικώς και αμετακλήτως με βάση τα υπάρχοντα στην διάθεση του δικαστηρίου αποδεικτικά στοιχεία, χωρίς να περιορίζεται στον κτηματολογικό πίνακα και διάγραμμα, αποτελεί δεδικασμένο έναντι πάντων, για το ποιος είναι δικαιούχος εισπράξεως της αποζημιώσεως και επιπροσθέτως για το εμβαδόν των απαλλοτριουμένων ακινήτων και τον όγκο των επ’ αυτού κτισμάτων, τα οποία το δικαστήριο ερευνά ελεύθερα, χωρίς να περιορίζεται στο εμβαδόν και τον όγκο που αναγράφονται στα στοιχεία της κτηματογραφήσεως (κτηματολογικό πίνακα και διάγραμμα), κατέστη δε το μονομελές πρωτοδικείο αρμόδιο να αποφασίσει επί των θεμάτων αυτών οριστικά και αμετάκλητα (Ολ.Α.Π. 9/1989).
Με βάση το δεδικασμένο που απορρέει από την απόφαση αναγνωρίσεως δικαιούχων της αποζημιώσεως από απαλλοτρίωση και εκείνη περί προσδιορισμού της αποζημιώσεως υποχρεούται το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων να αποδώσει στον αναγνωρισθέντα το προκύπτον από αυτές ποσό της αποζημιώσεως (Α.Π. 691/2008 ο.π.).
Δυνάμει της 1031286/2291/0010/ 7.4.2005 κοινής αποφάσεως των Υπουργών Οικονομίας, Οικονομικών και ΠΕ.ΧΩ. ΔΕ., η οποία δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ Τευχ. Δ 409/15.4.2005) απαλλοτριώθηκε αναγκαστικά για λόγους δημόσιας ωφέλειας κ.λ.π. Η ως άνω απαλλοτρίωση κηρύχθηκε υπέρ και με δαπάνη του Ελληνικού Δημοσίου, το οποίο και ήταν υπόχρεο για την καταβολή της αποζημιώσεως. Με την 171/2007 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πατρών καθορίσθηκε η προσωρινή τιμή μονάδος αποζημιώσεως για την απαλλοτριωθείσα εδαφική έκταση και τα επικείμενα της. Ειδικότερα με την παραπάνω απόφαση καθορίσθηκε προσωρινή τιμή μονάδος για μεν την εδαφική έκταση των ακινήτων που έχουν πρόσοψη επί της Παλαιάς Εθνικής Οδού 111 τιμή μονάδος ποσού 45 ευρώ ανά τ.μ., για δε την εδαφική έκταση των ακινήτων που ευρίσκονται εσωτερικά και δεν έχουν πρόσοψη επί της ανωτέρω οδού τιμή μονάδος ποσού 34 ευρώ. Εν συνεχεία με την 764/2008 απόφαση του Δικαστηρίου τούτου καθορίσθηκε οριστική τιμή μονάδος αποζημιώσεως των απαλλοτριουμένων ακινήτων. Ειδικότερα με την εν λόγω απόφαση καθορίσθηκε η οριστική τιμή μονάδος των ακινήτων που βρίσκονται εντός του οικισμού «Κριθαράκια» σε 38 ευρώ ανά τ.μ. εδάφους για τα ακίνητα που έχουν πρόσοψη επί της Παλαιάς Εθνικής Οδού 111 και σε 27 ευρώ ανά τ.μ. εδάφους για τα ακίνητα που δεν έχουν πρόσοψη επί της ως άνω οδού. Μεταξύ των απαλλοτριουμένων ακινήτων περιλαμβάνονται και τα με αριθμούς κτηματολογικού πίνακα 104, 106 και 109, εμβαδού 13.792, 36 τ.μ., 25.322, 84 τ.μ. και 3.787, 39 τ.μ. αντιστοίχως.
Με την 104/2009 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πατρών ο πρώτος των εφεσιβλήτων Χ.Κ. αναγνωρίσθηκε δικαιούχος της αποζημιώσεως του με αριθμό κτηματολογικού πίνακα 104 ακινήτου, ενώ ο δεύτερος εφεσίβλητος Α.Κ. αναγνωρίσθηκε δικαιούχος της αποζημιώσεως των με αριθμούς κτηματολογικού πίνακα 106 και 109 ακινήτων. Με την εν λόγω απόφαση κρίθηκε ότι τα ως άνω ακίνητα (104, 106 και 109) ευρίσκονται εντός των ορίων του οικισμού «Κριθαράκια», έχουν οικοπεδική αξία και έκταση 13.792, 36, 25.332, 84 και 3.787, 39 τ.μ. αντιστοίχως. Συνεπώς, η ανωτέρω απόφαση αποτελεί, σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν στην μείζονα σκέψη της αποφάσεως, δεδικασμένο έναντι πάντων για το ότι οι εφεσίβλητοι είναι δικαιούχοι εισπράξεως της αποζημιώσεως των απαλλοτριουμένων ως άνω ακινήτων και για το προαναφερόμενο εμβαδόν αυτών.
Στην ανωτέρω απόφαση αναγνωρίσεως δικαιούχων δεν γίνεται λόγος περί του εάν τα τρία επίδικα ακίνητα έχουν πρόσοψη επί της Παλαιάς Εθνικής Οδού 111 ή αν βρίσκονται στο εσωτερικό του οικισμού «Κριθαράκια». Ομοίως στο αιτιολογικό της 764/2008 αποφάσεως του Δικαστηρίου τούτου για τον καθορισμό οριστικής τιμής μονάδος αποζημιώσεως αναφέρεται ότι τα επίδικα ακίνητα ευρίσκονται εντός των ορίων του οικισμού «Κριθαράκια» (βλ. 73ο φύλλο αποφάσεως) χωρίς όμως να διευκρινίζεται εάν αυτά έχουν ή δεν έχουν πρόσοψη επί της Παλαιάς Εθνικής Οδού 111.
Στον πίνακα παρακαταθέσεως αποζημιώσεως που συντάχθηκε βάσει της 171/2007 αποφάσεως καθορισμού προσωρινής τιμής μονάδος αποζημιώσεως τα επίδικα περιγράφονται ως εδαφικές εκτάσεις ευρισκόμενες εντός του οικισμού εσωτερικά. Στον πίνακα όμως παρακαταθέσεως της αποζημιώσεως (που καθορίσθηκε με την 764/2008 απόφαση του Δικαστηρίου τούτου) στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, η αποζημίωση υπολογίσθηκε για τις εδαφικές εκτάσεις των ανωτέρω ακινήτων με τιμή μονάδος 38 ευρώ ανά τ.μ., δηλαδή τα ακίνητα αυτά προσδιορίσθηκαν κατόπιν 3ης διορθώσεως του αριθμητικού κτηματολογικού πίνακα «ως ευρισκόμενα εντός οικισμού και ως έχοντα πρόσοψη στην Παλαιά Εθνική Οδό 111».
Με βάση δε την διόρθωση αυτή κατατέθηκε από το υπόχρεο Δημόσιο αποζημίωση για τις παραπάνω εδαφικές εκτάσεις υπολογισθείσα με 38 ευρώ το τετρ.μέτρο και συγκεκριμένα 524.109, 68 ευρώ για το ΑΚ 104 ακίνητο (13.792, 36 τ. μέτρα Χ 38 ευρώ), (962.267, 92 ευρώ για το ΑΚ 106 ακίνητο (25.322, 84 τ.μ. Χ 38 ευρώ) και 143.920, 82 ευρώ για το Α.Κ. 109 ακίνητο (3.787, 39 τ.μ. Χ 38 ευρώ). Το εκκαλούν Ταμείο όμως, όταν οι εφεσίβλητοι ζήτησαν να αναλάβουν την κατατεθείσα αποζημίωση, παρακράτησε 151.715, 96 ευρώ για το ΑΚ 104 ακίνητο, 278.551, 24 ευρώ για το ΑΚ 106 ακίνητο και 41.661, 29 ευρώ για το ΑΚ 109 ακίνητο, με τον ισχυρισμό ότι η αποζημίωση υπολογίσθηκε εσφαλμένα με τον πίνακα παρακαταθέσεως σε 38 ευρώ το τετρ.μέτρο, καθόσον οι επίδικες ιδιοκτησίες δεν έχουν πρόσοψη επί της Παλαιάς Εθνικής Οδού 111 και συνεπώς η αποζημίωση πρέπει να υπολογισθεί με τιμή μονάδος 27 ευρώ ανά τετρ.μέτρο.
Με τις προτάσεις του δε στο πρωτοβάθμιο Δικαστήριο αλλά και με τον πρώτο λόγο της υπό κρίση εφέσεως του υποστηρίζει ότι από τις προεκτεθείσες αποφάσεις καθορισμού αποζημιώσεως και αναγνωρίσεως δικαιούχων της αποζημιώσεως παρήχθη δεδικασμένο ότι τα επίδικα ακίνητα δεν έχουν πρόσοψη επί της Παλαιάς Εθνικής Οδού 111. Όπως όμως προαναφέρθηκε στην μείζονα σκέψη της αποφάσεως, από την απόφαση αναγνωρίσεως δικαιούχων παράγεται δεδικασμένο μόνον ως προς το ποιοι είναι δικαιούχοι της αποζημιώσεως αλλά και ως προς το εμβαδόν του απαλλοτριουμένου ακινήτου και τον όγκο των επ’ αυτού κτισμάτων, ζητήματα τα οποία και δεν αμφισβητούνται εν προκειμένω. Αντιθέτως δεν παράγεται δεδικασμένο ως προς τα υπόλοιπα ζητήματα και δη ως προς το κρίσιμο στην παρούσα περίπτωση του εάν έχουν ή όχι πρόσοψη τα επίδικα επί της ανωτέρω οδού, ζήτημα το οποίο εξάλλου δεν κρίθηκε είτε με την απόφαση αναγνωρίσεως δικαιούχων είτε με την απόφαση καθορισμού οριστικής τιμής μονάδος αποζημιώσεως.
Από τα προσκομιζόμενα έγγραφα και δη από τα από Απριλίου 2007 τοπογραφικά διαγράμματα του πολιτικού μηχανικού Γ.Κ., πιθανολογείται ότι τα υπό κρίση ακίνητα έχουν πράγματι πρόσοψη επί της Παλαιάς Εθνικής Οδού 111, γεγονός το οποίο και δεν αμφισβητεί ειδικώς το εκκαλούν, το οποίο υποστηρίζει ότι οι εφεσίβλητοι-αιτούντες έπρεπε να ζητήσουν την διόρθωση του κτηματολογικού πίνακα κατά το στάδιο της αναγνωρίσεως δικαιούχων. Η εκκαλούμενη απόφαση έκρινε ότι το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων υποχρεούται να καταβάλει την αποζημίωση με βάση την απόφαση του Μον/ λούς Πρωτοδικείου για την αναγνώριση δικαιούχων και τον πίνακα παρακαταθέσεως και δεν δικαιούται να τον ελέγχει ως προς την ορθότητα του.
Η κρίση του όμως αυτή δεν είναι νομικώς ορθή, διότι, όπως προαναφέρθηκε στην μείζονα σκέψη της αποφάσεως, το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων υποχρεούται, με βάση το δεδικασμένο που απορρέει από την απόφαση αναγνωρίσεως των δικαιούχων της αποζημιώσεως από απαλλοτρίωση και εκείνη περί προσδιορισμού της αποζημιώσεως, να αποδώσει στον αναγνωρισθέντα το προκύπτον από αυτά ποσόν αποζημιώσεως, και όχι το ποσό που προκύπτει από τον πίνακα παρακαταθέσεως, την ορθότητα του οποίου δικαιούται αλλά και υποχρεούται να ελέγχει. Από τα προαναφερόμενα πιθανολογείται ότι η αποζημίωση που παρακρατείται και υποχρεούται να αποδώσει το εκκαλούν στους δικαιούχους εφεσιβλήτους ανέρχεται σε 151.715, 96 ευρώ για το ΑΚ ακίνητο, σε 278.551, 24 ευρώ για το ΑΚ 104 ακίνητο, σε 41.661,29 ευρώ για το ΑΚ 109 ακίνητο και επομένως έπρεπε να γίνει δεκτή η ένδικη αίτηση ως και κατ’ ουσίαν βάσιμη και να υποχρεωθεί το εκκαλούν να αποδώσει στους εφεσίβλητους δικαιούχους τα ανωτέρω ποσά.
Ενόψει τούτων η εκκαλούμενη που έκανε δεκτή ως και κατ’ ουσίαν βάσιμη την αίτηση κατέληξε σε ορθό διατακτικό, έστω και με εν μέρει εσφαλμένες αιτιολογίες και για τούτο πρέπει να αντικατασταθούν οι εσφαλμένες αιτιολογίες της με τις ορθές αιτιολογίες της αποφάσεως αυτής και να απορριφθεί η έφεση ως κατ’ ουσίαν αβάσιμη (άρθρο 534 Κ.Πολ.Δ.)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου