Εικονικότητα πώλησης ακινήτου. Άνοια πωλητή. Έλλειψη νόμιμης βάσης. - Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 131 ΑΚ, όπως ίσχυε πριν από την τροποποίησή του με το ν. 2447/1996, η δήλωση βούλησης είναι άκυρη, αν ...Αριθμός 1130/2008 ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ

Εικονικότητα πώλησης ακινήτου.

- Εικονικότητα πώλησης ακινήτου. Άνοια πωλητή. Έλλειψη νόμιμης βάσης. 

- Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 131 ΑΚ, όπως ίσχυε πριν από την τροποποίησή του με το ν. 2447/1996, η δήλωση βούλησης είναι άκυρη, αν..

κατά το χρόνο που έγινε, το πρόσωπο δεν είχε συνείδηση των πράξεών του ή δεν είχε τη χρήση του λογικού επειδή έπασχε από πνευματική ασθένεια. Στέρηση της χρήσης του λογικού υπάρχει όταν αποκλείεται ο ελεύθερος προσδιορισμός της βούλησης με λογικούς υπολογισμούς και μπορεί να είναι παροδική ή διαρκής. 

- Κατά την έννοια του άρθρου 559 αριθμ. 19 ΚΠολΔ, λόγος αναιρέσεως για έλλειψη νόμιμης βάσης ιδρύεται όταν από τις αιτιολογίες της αποφάσεως δεν προκύπτουν σαφώς τα περιστατικά που είναι αναγκαία για την κρίση του δικαστηρίου στη συγκεκριμένη περίπτωση περί της συνδρομής των νομίμων όρων και προϋποθέσεων της διατάξεως που εφαρμόστηκε ή περί της μη συνδρομής τούτων, που αποκλείει την εφαρμογή της, καθώς και όταν η απόφαση στερείται αιτιολογιών ή έχει ανεπαρκείς ή αντιφατικές αιτιολογίες ως προς το νομικό χαρακτηρισμό των περιστατικών που έγιναν δεκτά και έχουν ουσιώδη επίδραση στην έκβαση της δίκης (ΟλΑΠ 28/1997, ΟλΑΠ 30/1997).

Διατάξεις: 

ΑΚ: 131,

ΚΠολΔ: 559 αριθ. 19,

 Αριθμός 1130/2008 

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ

Γ' Πολιτικό Τμήμα 

ΣΥΓΚΡΟΤΗΘΗΚΕ από τους Δικαστές: Γεώργιο Φώσκολο, Αντιπρόεδρο, Ελισάβετ Μουγάκου - Μπρίλλη, Μίμη Γραμματικούδη, Λεωνίδα Ζερβομπεάκο και Χαράλαμπο Παπαηλιού, Αρεοπαγίτες. 

ΣΥΝΗΛΘΕ σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του, στις 2 Απριλίου 2008, με την παρουσία και της γραμματέως Φωτεινής Σαμέλη, για να δικάσει την υπόθεση μεταξύ:

Των αναιρεσειουσών: 1. ΧΧΧ, 2. ΧΧΧ και 3. ΧΧΧ, οι οποίες εκπροσωπήθηκαν από τον πληρεξούσιο δικηγόρο τους Ηλία Βασιλόπουλο.

Της αναιρεσίβλητης: ΧΧΧ, η οποία παραστάθηκε με τον πληρεξούσιο δικηγόρο της Κωνσταντίνο Γεωργάτο.

Η ένδικη διαφορά άρχισε με την από 5-11-1996 αγωγή της ήδη αναιρεσίβλητης, που κατατέθηκε στο Πολυμελές Πρωτοδικείο Αθηνών. Εκδόθηκαν οι αποφάσεις: 7244/1997 προδικαστική, 6020/2001 οριστική του ίδιου Δικαστηρίου και 8695/2002, 5123/2006 του Εφετείου Αθηνών. Την αναίρεση των δύο τελευταίων αποφάσεων ζητούν οι αναιρεσείουσες με την από 6-12-2006 αίτησή τους. 

Κατά τη συζήτηση της αίτησης αυτής, που εκφωνήθηκε από το πινάκιο, οι διάδικοι παραστάθηκαν όπως σημειώνεται πιο πάνω. Ο Εισηγητής Αρεοπαγίτης Χαράλαμπος Παπαηλιού ανέγνωσε την από 17-3-2008 έκθεσή του, με την οποία εισηγήθηκε την απόρριψη της κρινόμενης αίτησης αναίρεσης. Ο πληρεξούσιος των αναιρεσειουσών ζήτησε την παραδοχή της αίτησης, ο πληρεξούσιος της αναιρεσίβλητης την απόρριψή της, καθένας δε την καταδίκη του αντιδίκου μέρους στη δικαστική δαπάνη.

ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ

Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 131 ΑΚ, όπως ίσχυε πριν από την τροποποίησή του με το ν. 2447/1996, η δήλωση βούλησης είναι άκυρη, αν κατά το χρόνο που έγινε, το πρόσωπο δεν είχε συνείδηση των πράξεών του ή δεν είχε τη χρήση του λογικού επειδή έπασχε από πνευματική ασθένεια. Στέρηση της χρήσης του λογικού υπάρχει όταν αποκλείεται ο ελεύθερος προσδιορισμός της βούλησης με λογικούς υπολογισμούς και μπορεί να είναι παροδική ή διαρκής. Εξάλλου, κατά την έννοια του άρθρου 559 αριθμ. 19 ΚΠολΔ, λόγος αναιρέσεως για έλλειψη νόμιμης βάσης ιδρύεται όταν από τις αιτιολογίες της αποφάσεως δεν προκύπτουν σαφώς τα περιστατικά που είναι αναγκαία για την κρίση του δικαστηρίου στη συγκεκριμένη περίπτωση περί της συνδρομής των νομίμων όρων και προϋποθέσεων της διατάξεως που εφαρμόστηκε ή περί της μη συνδρομής τούτων, που αποκλείει την εφαρμογή της, καθώς και όταν η απόφαση στερείται αιτιολογιών ή έχει ανεπαρκείς ή αντιφατικές αιτιολογίες ως προς το νομικό χαρακτηρισμό των περιστατικών που έγιναν δεκτά και έχουν ουσιώδη επίδραση στην έκβαση της δίκης (ΟλΑΠ 28/1997, ΟλΑΠ 30/1997). 

Με τον πρώτο από το άρθρο 559 αριθμ. 19 ΚΠολΔ λόγο αναιρέσεως, οι αναιρεσείοντες προβάλλουν την αιτίαση ότι η προσβαλλόμενη απόφαση έχει ανεπαρκείς και αντιφατικές αιτιολογίες σε ζήτημα που ασκεί ουσιώδη επίδραση στην έκβαση της δίκης. Από την προσβαλλόμενη απόφαση προκύπτει ότι αυτή δέχθηκε ανελέγκτως τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά: "Στις 8-12-1992 απεβίωσε στην ΧΧΧ Αττικής ο Γ1, γεννηθείς το 1915, χωρίς να αφήσει διαθήκη και στερούμενος άλλων εγγυτέρων συγγενών, κληρονομήθηκε εξ αδιαθέτου από τα τέκνα της προαποβιώσασας αδελφής του ΧΧΧ και συγκεκριμένα από την ενάγουσα, την ΧΧΧ και τον ΧΧΧ κατά ποσοστό 4/24 εξ αδιαιρέτου από τον καθένα και από τα τέκνα της προαποβιώσασας, δεύτερης αδελφής του ΧΧΧ, ΧΧΧ, ΧΧΧ και ΧΧΧ, κατά ποσοστό 3/24 εξ αδιαιρέτου από το καθένα. Με το υπ' αριθμ. ΧΧΧ αγοραπωλητήριο συμβόλαιο του Συμ/φου Αναβύσσου ΧΧΧ, που είχε μεταγραφεί νόμιμα, ο παραπάνω αποβιώσας φέρεται να μεταβιβάζει, λόγω πώλησης, στις εναγόμενες μητέρα και θυγατέρες, κοινώς αδιαιρέτως και κατ' ισομοιρίαν ένα κληροτεμάχιο εμβαδού 6.375,60 τ.μ. που βρίσκεται στη θέση "ΧΧΧ" της κτηματικής περιφέρειας της Κοινότητας Παλαιάς Φώκαιας Αττικής και το οποίο εμφαίνεται στους κτηματολογικούς καταλόγους και τα σχετικά σχεδιαγράμματα της τοπογραφικής Υπηρεσίας του Υπουργείου Γεωργίας με τον αριθμό ΧΧΧ της κατηγορίας Εψιλον (Ε) και συνορεύει βόρεια επί πλευράς μήκους μέτρων 69 με το υπ' αριθμ. ΧΧΧ κληροτεμάχιο της ίδιας κατηγορίας, νότια επί πλευράς μήκους 69 με το υπ' αριθμ. ΧΧΧ κληροτεμάχιο της ίδιας κατηγορίας, ανατολικά επί πλευράς μήκους 92,40 μ. με αγροτική οδό διανομής πλάτους 5 μέτρων και δυτικά επί πλευράς μήκους 92,40 μ. εν μέρει με το υπ' αριθμ. ΧΧΧ κληροτεμάχιο της ίδιας κατηγορίας και εν μέρει το υπ' αριθμ. ΧΧΧ κληροτεμάχιο της ίδιας κατηγορίας, είχε δε περιέλθει σε αυτόν από παραχώρηση του Ελληνικού Δημοσίου, δυνάμει του υπ' αριθμ. ΧΧΧ τίτλου κυριότητας του Υπουργείου Γεωργίας, που έχει μεταγραφεί στα βιβλία μεταγραφών του Υποθηκοφυλακείου Κερατέας (τόμο 53, α.α. 66). Στο παραπάνω αγοραπωλητήριο συμβόλαιο εμφανίζεται ως αιτία της μεταβίβασης του εν λόγω κληροτεμαχίου η πώληση του, αντί του τιμήματος των 12.000.000 δραχμών, τις οποίες, κατά δήλωση των συμβαλλομένων, που διαλαμβάνεται στο ως άνω συμβόλαιο, ο αγοραστής φέρεται να έλαβε από τις εναγόμενες τοις μετρητοίς, προκαταβολικώς και χωρίς την παρουσία του συντάξαντος του συμβολαίου Συμβολαιογράφου. Η αντικειμενική αξία του πωληθέντος ακινήτου κατά την αρμόδια ΔΟΥ ανερχόταν στα 28.000.000 δραχμές ενώ η αγοραία του αξία ξεπερνούσε τα 30.000.000 δρχ., αφού κι' αυτός ακόμη ο μάρτυρας των εναγομένων ΧΧΧ καταθέτει ότι την ίδια εποχή τα ακίνητα στην περιοχή επωλούντο από 5.000.000 έως 7.000.000 δρχ. το στρέμμα. Πάντως, όπως αποδεικνύεται, ο φερόμενος ως πωλητής Γ1, όχι μόνο την παραπάνω αγοραία αξία του πωληθέντος ακινήτου δεν έλαβε ως τίμημα, ούτε την κατά τη ΔΟΥ αντικειμενική του αξία, αλλά ούτε αυτό που αναφέρεται στο συμβόλαιο. Και τούτο διότι από κανένα αποδεικτικό στοιχείο δεν προκύπτει ούτε συμφωνία για τίμημα, ούτε οποιαδήποτε χρηματική καταβολή εκ μέρους των εναγομένων προς το Γ1. Για το ζήτημα αυτό, που αποτελεί ουσιώδες στοιχείο της πώλησης (ΑΚ 513), καμιά έγγραφη απόδειξη δεν προσκομίζεται από τις εναγόμενες για την καταβολή του φερομένου ως συμφωνηθέντος και καταβληθέντος τιμήματος, που είναι και το συνήθες στην αγορά συμβαίνον, ούτε επικαλούνται την παρουσία τρίτου προσώπου κατά την καταβολή και ούτε επικαλούνται (ούτε προσκομίζουν) αντίστοιχη με το φερόμενο ως καταβληθέν τίμημα των 12.000.000 δρχ. εκταμίευση από πιστωτικό ίδρυμα (τράπεζα κ.λ.π.), στοιχείο που θα συνηγορούσε υπέρ της καταβολής του τιμήματος, ενώ σε κανένα σημείο των προτάσεών τους δεν αφήνουν να υπονοηθεί ότι το τίμημα είτε δωρήθηκε, είτε αφέθηκε, είτε με άλλο τρόπο αποσβέστηκε. Εξάλλου, ο Γ1, άγαμος χωρίς παιδιά και σε προχωρημένη ηλικία, δεν είχε οικονομικές ανάγκες τέτοιες που για την αντιμετώπισή τους να απαιτείται να πωλήσει ακίνητό του, αφού, όπως αποδεικνύεται από το με επίκληση προσκομιζόμενο σε επικυρωμένη φωτοτυπία βιβλιάριο καταθέσεων των της Εμπορικής Τράπεζας της Ελλάδος, είχε καταθέσεις ύψους 2.134.000 δρχ. που το ποσό αυτό μαζί με την σύνταξη (αγροτική) που λάμβανε αρκούσαν για την αντιμετώπιση των βιοποριστικών του αναγκών. Ενδεικτικό αυτού είναι το γεγονός ότι το παραπάνω ποσό ταμιευτηρίου (2.134.000) ήταν από το 1984, χωρίς να είχε χρειαστεί να κάνει οποιαδήποτε ανάληψη, ενώ δεν υπάρχει στο βιβλιάριο αυτό οποιουδήποτε ποσού κατάθεση πριν ή μετά την σύνταξη του παραπάνω συμβολαίου, που ενδεχομένως να προερχόταν από το φερόμενο ως καταβληθέν τίμημα. Ο ισχυρισμός δε των εναγομένων ότι ενδεχομένως ο Γ1, έχοντας εκδηλώσει προηγουμένως τέτοια πρόθεση, να διέθεσε το ληφθέν τίμημα σε δωρεές σε Εκκλησίες και ιδρύματα και για το οποίο (ενδεχόμενο) καταθέτουν σχετικά και οι επιμελεία τους εξετασθέντες μάρτυρες, στερείται οποιασδήποτε ουσιαστικής βασιμότητας. Αποδεικνύεται περαιτέρω ότι ο Γ1, που κατά το χρόνο σύνταξης του παραπάνω συμβολαίου διήγε το 77ο έτος της ηλικίας του, έμενε μόνος του σε ιδιόκτητο σπίτι στην ΧΧΧ και έπασχε, τα δύο τελευταία τουλάχιστον χρόνια της ζωής του, από σακχαρώδη διαβήτη, υπέρταση, αρτηριοσκλήρυνση, εγκεφαλοπάθειες (εγκεφαλικό επεισόδιο) και από οργανικό ψυχοσύνδρομο, εξαιτίας των οποίων είχε νοσηλευτεί στο Νοσοκομείο Βούλας από 20-1-1991 έως 25-1-91, από 20-8-91 έως 3-9-91 και για τελευταία φορά από 13-2-1992 έως 24-2-1992. Κατά το τελευταίο διάστημα, που η υγεία του είχε επιβαρυνθεί και δεν έβγαινε από το σπίτι του, τον επισκέπτονταν και τον φρόντιζαν η πρώτη εναγόμενη με το σύζυγό της ΧΧΧ, που κατοικούσαν κι αυτοί στην ΧΧΧ και διατηρούσαν παντοπωλείο ταβέρνα. Με βάση τα παραπάνω πραγματικά περιστατικά, το Δικαστήριο καταλήγει στο ασφαλές συμπέρασμα ότι τα συμβληθέντα στο παραπάνω συμβόλαιο μέρη ήθελαν πράγματι τη μεταβίβαση του φερομένου ως πωληθέντος ακινήτου όχι όμως με αιτία την πώληση, αλλά με δωρεά. Έτσι, το συμβόλαιο αυτό της αγοραπωλησίας είναι άκυρο και εικονικό, όχι ως προς τη μεταβίβαση, αλλά ως προς την αιτία αυτής, ήτοι υπάρχει εν προκειμένω σχετική εικονικότης, καθόσον η σύμβαση πωλήσεως έγινε όχι σπουδαίως, αλλά μόνο κατά τα φαινόμενα, διότι υπήρχε σοβαρή συναλλακτική πρόθεση αμφοτέρων των συμβαλλομένων μερών για μεταβίβαση της κυριότητας του προαναφερθέντος ακινήτου όχι με αιτία την πώληση, αφού όπως προαναφέρθηκε, ούτε σχετική συμφωνία υπήρξε ούτε τίμημα συμφωνήθηκε, ούτε τα συμβαλλόμενα μέρη θέλησαν την καταβολή (τιμήματος), αλλά με αιτία τη δωρεά εν ζωή, την οποία και τα μέρη ήθελαν και συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις για την κατάρτισή της. Επέλεξαν δε τα συμβαλλόμενα μέρη ως αιτία μεταβίβασης του ακινήτου την πώληση, εν γνώσει βέβαια ότι οι αντίστοιχες δηλώσεις βούλησης έγιναν στα ψέματα, για λόγους προφανώς φορολογικούς, αφού η δωρεά και μάλιστα προς μη συγγενικά πρόσωπα, όπως εν προκειμένω, υπόκειται σε πολύ μεγαλύτερη φορολογία σε σχέση με την πώληση. Περαιτέρω και αναφορικά με την κατάσταση της υγείας του Γ1, τις ασθένειες από τις οποίες έπασχε και αν αυτές είχαν ή όχι συνέπειες και ποιές στην συνείδηση των πράξεων του ή στην χρήση του λογικού του κατά τον κρίσιμο χρόνο της υπογραφής του ανωτέρω συμβολαίου, από τα με επίκληση προσκομιζόμενα πιστοποιητικά νοσηλείας του Νοσοκομείου Ασκληπιείου Βούλας και συγκεκριμένα: 1) το από ΧΧΧ ενημερωτικό σημείωμα νοσηλευθέντος, 2) το από ΧΧΧ όμοιο σημείωμα, 3) το υπ' αριθμ. πρωτ. ΧΧΧ πιστοποιητικό νοσηλείας, 4) το από ΧΧΧ δελτίο εισαγωγής ασθενούς, 5) την από ΧΧΧ έκθεση συμπερασμάτων ψυχιατρικής αξιολόγησης, 6) το φύλλο νοσηλείας με ημερομηνία εισόδου ΧΧΧ και εξόδου ΧΧΧ, 7) την από ΧΧΧ και ΧΧΧ νευρολογική εξέταση και ψυχιατρική εξέταση, αντίστοιχα, 8) το υπ' αριθμ. ΧΧΧ πιστοποιητικό νοσηλείας, 9) το υπ' αριθμ. ΧΧΧ πιστοποιητικό νοσηλείας και 10) την από ΧΧΧ συνταγολόγηση φαρμάκων, των εξωτερικών ιατρείων του νοσοκομείου, που αναφέρονται όλα στο Γ1 καθώς και την παραπάνω έκθεση ψυχιατρικής πραγματογνωμοσύνης, αποδεικνύονται τα εξής: Ο Γ1, ο οποίος έπασχε από τις παραπάνω παθήσεις, δύο περίπου χρόνια πριν το θάνατό του, υπέστη αγγειακό επεισόδιο, το οποίο του προκάλεσε διαταραχή του λόγου (δυσαρθρία) και συγχυτική (του νου) κατάσταση και γι' αυτό νοσηλεύτηκε στο Ασκληπιείο Βούλας από 20-25/1/1991. Αυτή είναι η πρώτη καταγεγραμμένη νοσηλεία. Το συγκεκριμένο επεισόδιο οφείλεται σε απόφραξη αγγείου του εγκεφάλου και γι' αυτήν (την απόφραξη) ευθύνεται η όχι καλή κατάσταση των αγγείων του εγκεφάλου του (αρτηριοσκληρυντικά) που δεν προήλθε μόνο από την ηλικία του, αλλά και από τη συνυπάρχουσα πάθηση του σακχαρώδους διαβήτου, που συμβάλλει στην αποσάρθρωση και αρτηριοσκλήρυνση όχι μόνον των αγγείων του εγκεφάλου, αλλά και άλλων οργάνων. Η παραπάνω συμπτωματολογία (συμπτώματα ψυχοδιανοητικά) από την αρτηριοσκληρυντική εγκεφαλοπάθεια σημαίνει ότι η έναρξη της εγκεφαλοπάθειας αυτής χρονολογείται πολύ πριν το 1991. Από την στιγμή που, όπως προαναφέρθηκε, εκδηλώθηκαν, έστω και παροδικώς, συμπτώματα στον Γ1 από την ψυχοδιανοητική σφαίρα, σημαίνει και την έναρξη οργανικού ψυχοσυνδρόμου το οποίο κατά κανόνα εξελίσσεται επί τα χείρω και επί τω μονιμότερω. Από τον Αύγουστο του 1991 και κατά τη δεύτερη νοσηλεία του από 20-8-91 έως 3-9-91 άρχισαν οι θεράποντες ιατροί του νοσοκομείου να του χορηγούν το φάρμακο Νοοτρόπ για ανοϊκές εκδηλώσεις. Στο ενημερωτικό σημείωμα του νοσοκομείου για την νοσηλεία του αυτή δεν γίνεται άμεση αναφορά στην ψυχοδιανοητική κατάσταση Γ1 και η προσοχή εστιάζεται σε άλλες παθήσεις (απορρύθμιση σακχαρώδους διαβήτου, ουρολοίμωξη, οξέωση). Οι καταχωρήσεις περί της ψυχοδιανοητικής κατάστασης του αρρώστου στα ιατρικά έγγραφα του Ασκληπιείου Βούλας γίνονται πιο σαφείς και λεπτομερείς κατά την τρίτη νοσηλεία του Γ1 από 13-2-1992. Στο σχετικό φύλλο νοσηλείας, ο ιατρός, που τον παρέλαβε στα εξωτερικά ιατρεία, σημειώνει μεταξύ άλλων, ότι "προσήλθε στα εξωτερικά ιατρεία σε ανοϊκή κατάσταση". Η διαπίστωση αυτή της ανοϊκής κατάστασης επαναλαμβάνεται και στο ενημερωτικό σημείωμα, που χορηγήθηκε στον ασθενή (Γ1) κατά την έξοδο του (24-2-92) και στο οποίο εμπεριέχονται ως κύριες διαγνώσεις η αρτηριοσκληρυντική εγκεφαλοπάθεια και ο σακχαρώδης διαβήτης, ενώ στα συσταθέντα, για συνέχιση της αγωγής οίκοι, φάρμακα, εκτός του Νοοτρόπ (για την άνοια) περιλαμβάνεται και το Madopaz για συμπτώματα της ασθένειας Πάρκινσον, ενώ προστίθεται και το φάρμακο (σε μικρή δόση) Melletil, που είναι κατασταλτικό για την αντιμετώπιση ανησυχιών ή διεγέρσεως και αϋπνιών του αρρώστου. Εκτός αυτών, στα παραπάνω ΧΧΧ και ΧΧΧ δύο πιστοποιητικά νοσηλείας του παραπάνω νοσοκομείου, που εκδόθηκαν με αίτηση της ενάγουσας και υπογράφονται από τον Αναπληρωτή Διευθυντή του ψυχιατρικού τμήματος ΧΧΧ το πρώτο και από τον Δ/ντή της παθολογικής κλινικής ΧΧΧ το δεύτερο, περιέχονται οι διαπιστώσεις, στο πρώτο, ότι ο Γ1 "δεν ήταν σε θέση να παίρνει σημαντικές αποφάσεις που αφορούν με ασφάλεια το συμφέρον του, όπως διαχείριση πολλών χρημάτων, μεταβίβαση ακινήτων όπως πριν την πάθηση" και στο δεύτερο ότι "ο ασθενής παρουσιάζει διαταραχές μνήμης και προσανατολισμού καθώς και συγχυτικοδιεγερτικές καταστάσεις λόγω της αρτηριοσκληρυντικής εγκεφαλοπάθειας και του οργανικού ψυχοσυνδρόμου". Από βιβλιογραφικής δε άποψης, σύμφωνα με το Μ. Στριγγάρη: "Ψυχιατροδικαστική", από την στιγμή που διαπιστωθεί ανοϊκή διεργασία σε κάποιο άτομο, τότε, ανεξαρτήτως βαθμού άνοιας, όχι μόνο για το χρόνο διαπίστωσης της άνοιας, αλλά και λίγους μήνες πριν από τον χρόνο αυτό η ικανότητα του αρρώστου για καταλογισμό των πράξεων του ασθενούς αμφισβητείται. Η παραπάνω διαπιστωμένη κατάσταση του Γ1 27 ημέρες μετά την σύνταξη του προαναφερόμενου στις ΧΧΧ συμβολαίου είναι τόσο προχωρημένη ώστε να είναι απίθανο αυτός να ήταν διαυγής, με ακέραιες τις πνευματικές (ψυχοδιανοητικές) λειτουργίες, μεταξύ των οποίων και η βούληση κατά την ως άνω κρίσιμη ημεροχρονολογία και δεν μπορούσε να αντιληφθεί τη σημασία κατά το περιεχόμενο και την ουσία της υποκρυπτόμενης στο παραπάνω συμβόλαιο δωρεάς του ακινήτου του προς τις εναγόμενες. Τέλος, δεν μπορεί να γίνει λόγος περί φωτεινών διαλειμμάτων, διότι, εκτός του ότι δεν αποδείχθηκε ότι ο Γ1 είχε τέτοια φωτεινά διαλείμματα κατά την κρίσιμη ημερομηνία υπογραφής του συμβολαίου, και αν ακόμη υπήρξαν δεν μπορεί να θεωρηθούν ως πλήρως φωτεινά για να ανακτήσει αυτός τη δικαιοπρακτική του ικανότητα, όταν μάλιστα στην περίπτωση του Γ1 η συσκότιση της συνείδησης και η εν γένει έκπτωση των νοητικών λειτουργιών του απορρέουν από μόνιμη οργανική εγκεφαλική βλάβη. Η παραπάνω διαπιστωμένη κατά επιστημονικό τρόπο νοητική κατάσταση του Γ1 δεν μπορεί να αναιρεθεί και μάλιστα σοβαρώς και σπουδαίως από τις αντίθετες καταθέσεις των μαρτύρων των εναγομένων, που τον παρουσιάζουν υγιή κατά τον κρίσιμο χρόνο (Ιανουάριο 2002), να εξέρχεται του σπιτιού, να συμμετέχει σε γεύματα και να παίζει τάβλι στο καφενείο, οι οποίες και δεν κρίνονται πειστικές. Αντίθετα, οι μάρτυρες της ενάγουσας βεβαιώνουν ότι ο Γ1 είχε υποστεί εγκεφαλικό και, τον τελευταίο χρόνο πριν το θάνατό του, δεν έβγαινε έξω από το σπίτι. Τούτο ενισχύεται και από το γεγονός ότι το παραπάνω συμβόλαιο δεν συντάχθηκε στο γραφείο του Συμ/φου ΧΧΧ στην Ανάβυσσο, αλλά στο σπίτι του Γ1. Κατ' ακολουθία των ανωτέρω, λόγω της έκπτωσης των νοητικών λειτουργιών του Γ1, η δήλωση αυτού, κατά την σύνταξη του παραπάνω συμβολαίου της καλυπτόμενης υπό την πώληση δωρεάς προς τις εναγόμενες του αναφερομένου σ' αυτό ακινήτου, ήταν άκυρη, κατά δε νομική και ουσιαστική αναγκαιότητα (ήταν άκυρη) και η συνομολογηθείσα με το συμβόλαιο αυτό υποκρυπτόμενη δωρεά. Μετά από αυτά και εν συνέχεια της υπ' αριθμ. 8695/2002 απόφασης του Δικαστηρίου τούτου, η ένδικη αγωγή θα πρέπει να γίνει δεκτή ως και κατ' ουσία βάσιμη κατά την κύρια βάση της και να αναγνωριστεί ότι η δια του υπ' αριθμ. ΧΧΧ συμβολαίου του Συμ/φου Αναβύσσου ΧΧΧ, νομίμως μεταγραφέντος, γενομένη πώληση του αναφερομένου ακινήτου (κληροτεμαχίου) δεν έγινε στα σοβαρά, παρά μόνο φαινομενικά και είναι άκυρη ως εικονική και ότι υπό την εικονική αυτή δικαιοπραξία καλύπτεται δωρεά η οποία είναι κι' αυτή άκυρη". Με αυτά που δέχθηκε το Εφετείο περιέλαβε αντιφατικές αιτιολογίες σε ζήτημα που έχει ουσιώδη επίδραση στην έκβαση της δίκης, διότι ενώ δέχεται ότι ο αποβιώσας Γ1 κατά το χρόνο συντάξεως του ΧΧΧ πωλητηρίου συμβολαίου του συμβολαιογράφου Αναβύσσου ΧΧΧ στερούνταν της χρήσεως του λογικού ως πάσχων από άνοια, περαιτέρω δέχεται αντιφατικώς ότι η μεν σύμβαση πώλησης είναι άκυρη ως εικονική, διότι δεν είχε συμφωνηθεί τίμημα, δηλ. ότι ο αποβιώσας είχε ως προς την σύμβαση αυτή, τη δυνατότητα να προσδιορίζει ελεύθερα τη βούλησή του με λογικούς υπολογισμούς, το δε, ως προς την υποκρυπτόμενη υπό την πώληση δωρεά, ότι αυτή είναι άκυρη, διότι αυτός στερούνταν της χρήσεως του λογικού επειδή έπασχε από πνευματική ασθένεια. Επομένως ο ως άνω λόγος αναιρέσεως είναι βάσιμος. Μετά ταύτα, πρέπει να αναιρεθεί η αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση και να παραπεμφθεί η υπόθεση για περαιτέρω εκδίκαση στο ίδιο δικαστήριο, συγκροτούμενο από άλλους δικαστές.

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ

Αναιρεί την 5123/2006 απόφαση του Εφετείου Αθηνών.

Παραπέμπει την υπόθεση για περαιτέρω εκδίκαση στο ίδιο ως άνω δικαστήριο, συγκροτούμενο από άλλους δικαστές, εκτός από εκείνους που εξέδωσαν την απόφαση που αναιρέθηκε. Και 

Καταδικάζει την αναιρεσίβλητη στα δικαστικά έξοδα των αναιρεσειουσών, τα οποία ορίζει στο ποσό των δύο χιλιάδων (2000) ευρώ. 

Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 6 Μαΐου 2008. Και 

Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του στις 29 Μαίου 2008.

Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ