Απόφαση ΑΠ 217/2019 - Διαφορά του Ελληνικού Δημοσίου με ιδιώτες για ακίνητο κοντά σε αιγιαλό που είχε αποκτηθεί με χρησικτησία

Απόφαση ΑΠ 217/2019 - Διαφορά του Ελληνικού Δημοσίου με ιδιώτες για ακίνητο κοντά σε αιγιαλό που είχε αποκτηθεί με χρησικτησία

Ο Αρειος Πάγος απέρριψε σχετική αναίρεση του Ελληνικού Δημοσίου με την αιτιολογία ότι δεν αποδείχθηκε ότι το επίδικο ακίνητο είναι εντός του παλαιού αιγιαλού και δέχθηκε ότι η ιδιότητα του αιγιαλού ανήκει στην εκτίμηση του τακτικού Δικαστηρίου και όχι της διοίκησης.

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥΓ' Πολιτικό Τμήμα

Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Ασπασία Μαγιάκου, Προεδρεύουσα Αρεοπαγίτη, Πέτρο Σαλίχο, Ιωάννη Φιοράκη, Παρασκευή Καλαϊτζή, και Ανθή Γκάμαρη - Εισηγήτρια Αρεοπαγίτες.

Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του, την 21η Νοεμβρίου 2018 με την παρουσία και της γραμματέως Σπυριδούλας Τζαβίδη, για να δικάσει την εξής υπόθεση μεταξύ:

Του αναιρεσείοντος: Ελληνικού Δημοσίου, που εκπροσωπείται νόμιμα από τον Υπουργό Οικονομικών, κατοικοεδρεύοντα στην Αθήνα, το οποίο εκπροσωπήθηκε από την Όλγα Παπαχρήστου, Πάρεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, με δήλωση του άρθρου 242 παρ. 2 του Κ.Πολ.Δ.

Των αναιρεσίβλητων: 1. Ε. Σ. του Κ., 2. Α. Σ. του Κ., κατοίκων ..., που εκπροσωπήθηκαν από την πληρεξούσια δικηγόρο Αθηνά Βάτου.

Η ένδικη διαφορά άρχισε με την από 25-1-2010 αγωγή των ήδη αναιρεσίβλητων, που κατατέθηκε στο Μονομελές Πρωτοδικείο Πειραιά. Εκδόθηκαν οι αποφάσεις: 3245/2012 οριστική του ίδιου Δικαστηρίου, 486/2016 του Μονομελούς Εφετείου Πειραιώς. Την αναίρεση της τελευταίας απόφασης ζητεί το αναιρεσείον με την από 11-1-2017 αίτησή του. Κατά τη συζήτηση της αίτησης αυτής, που εκφωνήθηκε από το πινάκιο, οι διάδικοι παραστάθηκαν όπως σημειώνεται πιο πάνω. Η πληρεξούσια των αναιρεσίβλητων ζήτησε την απόρριψη της αίτησης αναίρεσης, και την καταδίκη του αντιδίκου στη δικαστική δαπάνη .

ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ

Κατά το άρθρο 1 του α.ν. 2344/1940 "περί αιγιαλού και παραλίας", που διατηρήθηκε σε ισχύ με το άρθρο 53 του ΕισΝΑΚ και εξακολουθεί κατά το άρθρο 34 παρ.2 του ν. 2971/2001 να ρυθμίζει τις εκκρεμείς υποθέσεις, δηλαδή αυτές για τις οποίες η έκθεση επιτροπής καθορισμού του αιγιαλού και της παραλίας με το διάγραμμα της χάραξής τους, συντάχθηκαν και εγκρίθηκαν πριν από τη δημοσίευση του νέου νόμου στο ΦΕΚ 285Α/19.12.2001, ο αιγιαλός είναι κοινόχρηστο κτήμα, ανήκει στο Δημόσιο, προστατεύεται και διαχειρίζεται από αυτό (άρθρο 968 ΑΚ). Είναι δε αιγιαλός η χερσαία ζώνη που περιστοιχίζει τη θάλασσα με ανώτατο όριο προς την ξηρά το σημείο εκείνο, μέχρι το οποίο φτάνουν κατά τις συνηθισμένες και όχι έκτακτες αναβάσεις τους τα κύματα της θάλασσας. Μόνος ο καθορισμός του ορίου αυτού από τη διοικητική επιτροπή που προβλέπεται στα άρθρα 2 και 3 του α.ν. 2344/1940, με απόφασή της, με τη σύνταξη του εκεί αναγραφόμενου τοπογραφικού και υψομετρικού διαγράμματος, που συνοδεύεται από σχετική έκθεση, δεν είναι ικανός να προσδώσει την ιδιότητα του αιγιαλού σε τμήμα γης το οποίο στερείται των παραπάνω χαρ...ριστικών, δηλαδή σε έδαφος μη βρεχόμενο όπως πιο πάνω από θαλάσσια ύδατα. Και τούτο, διότι, υπό την αντίθετη εκδοχή, ο κύριος του εδάφους, που κατά πλάνη περιλήφθηκε στα όρια του αιγιαλού ή του παλαιού αιγιαλού , θα έχανε την ιδιοκτησία του με απλή πράξη της διοίκησης, κατά παράβαση των προστατευτικών αυτής συνταγματικών ορισμών. Έτσι, η ιδιότητα του αιγιαλού προκύπτει από φυσικά και μόνο φαινόμενα και δεν δημιουργείται με πράξη της Πολιτείας και με τον καθορισμό της οριογραμμής από την πιο πάνω επιτροπή και σε κάθε τοπική περίπτωση ο καθορισμός της έκτασης ως αιγιαλού ή παλαιού αιγιαλού, όταν δημιουργείται νέος αιγιαλός δια προσχώσεως ή υποχώρησης του αιγιαλού στη θάλασσα, ανήκει στην εκτίμηση όχι της διοίκησης, αλλά του τακτικού δικαστηρίου (ΑΠ 598/2016, ΑΠ 368/2015, ΑΠ 301/2013, ΑΠ 897/2009), το οποίο δε δεσμεύεται από την έκθεση και το διάγραμμα της επιτροπής καθορισμού αιγιαλού ή παλαιού αιγιαλού, τα οποία εκτιμά ως δικαστικά τεκμήρια (ΑΠ 598/2016, ΑΠ 897/2009). Περαιτέρω, ο αιγιαλός ανήκει κατά νομική επιταγή στο Ελληνικό Δημόσιο (άρθρα 968 ΑΚ και 1 του α.ν. 2344/1940 αλλά και κατά τις διατάξεις του προϊσχύσαντος του ΑΚ δικαίου: ν. 93 βασ. Ββ', ν. 96, 112 πανδ. 50.16 και άρθρο 15 του νόμου "περί διοικήσεως κτημάτων" της 10/7/1837). Η κυριότητα, στην οποία ο ΑΚ υπάγει τα δημόσια κτήματα, είναι η κυριότητα του αστικού δικαίου, η οποία εξακολουθεί να υπάρχει και όταν αυτά (δημόσια κτήματα) παύσουν, κατά τη διάταξη του άρθρου 971 ΑΚ, να υπηρετούν την κοινή χρήση, παύσουν δηλαδή τα κοινής χρήσης πράγματα να είναι εκτός συναλλαγής. Ο αιγιαλός μόνο με πρόσχωση από φυσικά ή και τεχνητά αίτια (βλ. και άρθρο 9 του α.ν. 2344/1940) μπορεί να απωλέσει το χαρακτήρα του ως τέτοιου, αφού η ιδιότητα λωρίδας γης ή αιγιαλού αποτελεί συνάρτηση καθαρά φυσικών φαινομένων. Επομένως, ο παλαιός αιγιαλός, έστω και αν απώλεσε το χαρακτήρα του, εξακολουθεί ex lege να ανήκει στην κυριότητα του Δημοσίου περιερχόμενος όμως εφεξής στην ιδιωτική περιουσία αυτού και δεν συντρέχει ανάγκη μετά από την αλλαγή αυτή να αναζητηθεί άλλος τρόπος κτήσεως ή διατηρήσεως της κυριότητας του Δημοσίου, όπως με χρησικτησία (ΑΠ 598/2016,ΑΠ 368/2015, ΑΠ 897/2009). Ο ισχυρισμός δε ότι το επίδικο ακίνητο αποτελεί τμήμα αιγιαλού ή παλαιού αιγιαλού συνιστά ένσταση καταλυτική της αγωγής (ΑΠ 598/2016)..

Περαιτέρω, ο προβλεπόμενος από το άρθρο 559 αριθ. 12 ΚΠολΔ λόγος αναίρεσης της παραβίασης των ορισμών του νόμου σχετικά με τη δύναμη των αποδεικτικών μέσων ιδρύεται, όταν το δικαστήριο της ουσίας προσδίδει σε αποδεικτικό μέσο μεγαλύτερη ή μικρότερη αποδεικτική δύναμη από εκείνη που προσδίδει σ" αυτό ο νόμος, ενώ δεν δημιουργείται ο λόγος αυτός, όταν το δικαστήριο, συνεκτιμώντας ελεύθερα τα αποδεικτικά μέσα, κατά το άρθρο 340 ΚΠολΔ, έκρινε περισσότερο ή λιγότερο αξιόπιστο ένα από τα πολλά ισοδύναμα κατά νόμο αποδεικτικά μέσα. Ως ισοδύναμα με τα λοιπά αποδεικτικά μέσα λογίζονται και τα έγγραφα, ακόμη και τα δημόσια, για τα αποδεικτέα γεγονότα για τα οποία δεν αποτελούν πλήρη απόδειξη κατά τους ορισμούς των άρθρων 438, 439 και 441 ΚΠολΔ. (ΑΠ 1182/2012, ΑΠ 1417/2009). Εξάλλου, όπως προαναφέρθηκε στην μείζονα σκέψη, σχετικά με τον αιγιαλό, η ιδιότητα λωρίδας γης ως αιγιαλού ή παλαιού αιγιαλού, προκύπτει από φυσικά και μόνο φαινόμενα και δεν δημιουργείται με πράξη της Πολιτείας και σε κάθε περίπτωση ο καθορισμός ως αιγιαλού ή του παλαιού αιγιαλού, όταν δημιουργείται νέος με πρόσχωση ανήκει στην εκτίμηση όχι της διοίκησης αλλά του τακτικού δικαστηρίου, το οποίο δεν δεσμεύεται από την έκθεση και το διάγραμμα της επιτροπής καθορισμού του αιγιαλού ή παλαιού αιγιαλού, και τα συνοδεύοντα έγγραφα, τα οποία εκτιμά ως δικαστικά τεκμήρια. Συνακόλουθα, επί διαφορετικής κρίσης, δεν παρέχεται αφορμή για την υποβολή αιτιάσεων από τον πιο πάνω προβλεπόμενο από τον αριθμ. 12 του άρθρου 559 ΚΠολΔ λόγο (ΑΠ 897/2009) .Στην προκείμενη περίπτωση, όπως προκύπτει από την προσβαλλόμενη απόφαση, το Εφετείο δέχθηκε μετά από εκτίμηση των αποδείξεων κατά την ανέλεγκτη αναιρετικά κρίση του ότι αποδείχθηκαν τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά. "Τo επίδικον ακίνητον ευρίσκεται επί της θέσεως "..." περιφερείας ... (εντός του υπ' αριθ. 69β οικοδομικού τετραγώνου) του -διά του από 1-11-1926 Προεδρικού Διατάγματος (ΦΕΚ Α' 407 /17-11-1926) εγκεκριμένου- σχεδίου πόλεως του οικισμού ...) νήσου ..., έχει επιφάνειαν 172 μ2, συνορεύει βορείως μετά της οδού ...φερούσης ΚΑΕΚ ...1737), νοτίως μετά ακινήτου (φέροντος ΚΑΕΚ 0...008), ανατολικώς μετά της λεωφόρου ... (φερούσης ΚΑΕΚ ...002) και δυτικώς μετά μη επιδίκου ακινήτου αποκλειστικής συνιδιοκτησίας των εναγουσών (φέροντος ΚΑΕΚ 0...006) και έχει καταχωρηθεί υπό ΚΑΕΚ 0...009 εν τω κτηματολογικώ βιβλίω του Κτηματολογικού Γραφείου .... Τούτο αποτελεί αναπόσπαστο εδαφικόν τμήμα μείζονος ενιαίου ακινήτου αποτελουμένου εξ αυτού - και εκ του δυτικώς τούτου κειμένου υπό ΚΑΕΚ 0...006 ομόρου ακινήτου (επιφανείας 373 μ2), το οποίον ενιαίον ακίνητον έχει επιφάνειαν 545 (= 172 + 373) μ2 και συνορεύει γύρωθεν βορείως μετά της οδού ..., νοτίως μετά των υπό ΚΑΕΚ 0...008 και 0...005 ακινήτων, ανατολικώς μετά της οδού ... και δυτικώς μετά ακινήτου αγνώστου ιδιοκτήτου. Τούτο είχε περιέλθει (περιγραφέν ως έχον έκτασιν 690 μ2) εις τον πατέρα των εναγουσών Κ. Σ. του Δ. δυνάμει του υπ' αριθ. ….58 /13-2-1955 αγοραπωλητηρίου συμβολαίου του Συμβολαιογράφου ... Κ. Κ. νομίμως μεταγραφέντος στα βιβλία μεταγραφών του Υποθηκοφυλακείου ... (ΤΜ: 79 - ΑΑ: 22) εξ αγοράς παρά του Α. Α. του Ι., ο οποίος ενέμετο αυτό αποκτήσας τούτο εξ αγοράς παρά του Γ. Β. του Ι. δυνάμει του υπ' αριθ. …12 /1954 αγοραπωλητηρίου συμβολαίου του ιδίου ως άνω Συμβολαιογράφου νομίμως μεταγραφέντος στα ως άνω βιβλία μεταγραφών (ΤΜ: 78 - ΑΑ: 135). Διά του συμβολαίου κτήσεως από τον πατέρα των εναγουσών το ακίνητον τούτο (εις θέσιν "..." περιοχής ... . ...) περιεγράφετο ως οικόπεδον επιφανείας 690 μ2 μετά των παραρτημάτων και παρακολουθημάτων του συνορεύον ανατολικώς επί πλευράς μήκους 23 μέτρων μετά δημοσίας παραλιακής οδού, δυτικώς επί πλευράς μήκους 23 μέτρων μετά ακινήτου Γ. Β. του Ι.,•αρκτικώς επί πλευράς μήκους 30 μέτρων μετά ακινήτου κληρονόμων Μ. Δ. και μεσημβρινώς επί πλευράς μήκους 30 μέτρων εν μείζονι τμήματι μετά ακινήτου Λ. Λ. Σ. και Λ. χήρας Κ. Τ. και εν ήσσονι τμήματι μετά ακινήτου κληρονόμων Δ. Ν.. Επί του συνημμένου στο συμβόλαιο προχείρου σκαριφήματος έχει αποτυπωθεί κατά την περιγραφή του συμβολαίου ότι ανατολικόν όριον του ακινήτου τυγχάνει η δημοσία παραλιακή οδός (ήδη ονομαζομένη ...). Ο πατήρ των εναγουσών επέβλεπε καλή τη πίστη και διανοία κυρίου τα υπό του δικαιοπαρόχου περιφραγμένα όρια του ακινήτου και μάλιστα διά της υπ' αριθ. 8-9 /29-3-1955 αδείας περιτοιχίσεως του Πολεοδομικού Γραφείου … και Περιχώρων της Υπηρεσίας Οικισμού του Υπουργείου Δημοσίων Έργων περιετοίχισεν την ανατολική πλευρά του ακινήτου. Επί πλέον διά της υπ' αριθ. 905 /26-4-1955 οικοδομικής αδείας του ιδίου ως άνω Πολεοδομικού Γραφείου (επί τη βάσει του από Μαρτίου 1955 σχεδιαγράμματος κτιρίου του αρχιτέκτονος μηχανικού Σ. Β.) ανήγειρε τον θερινό κινηματογράφο "..." εντός του ως άνω ακινήτου, ο οποίος ελειτούργησε από το έτος 1956 έως το έτος 1976. Συνέχισε δε να κατέχει επιβλέπων τούτο διανοία κυρίου μέχρι τον θάνατο του, ο οποίος επήλθε την 7η Μαίου 1981. Ούτως, ο πατήρ των εναγουσών κατέστη κύριος του προπεριγραφέντος μείζονος ακινήτου διά τακτικής χρησικτησίας, νεμόμενος τούτο 'καλή τη πίστει διά νομίμου τίτλου και διανοία κυρίου από του έτους 1955 επί δεκαετία. Η δέ αδιάλειπτος υπερεικοσαετής νομή αυτού από του έτους 1955 έως του έτους 1981 έχει θεμελιώσει εις πάσαν περίπτωσιν δικαίωμα κυριότητος αυτού επί του προαναφερθέντος ακινήτου δι' εκτάκτου χρησικτησίας. Μετά τον θάνατον του προαναφερθέντος αποκλειστικού κυρίου του μείζονος ακινήτου τούτο περιήλθεν διά καθολικής διαδοχής εις τους εξ αδιαθέτου κληρονόμους αυτού, ήτοι εις. την χήραν αυτού Β.το γένος Α. και Α. Κ. και εις τα τρία τέκνα αυτού Δ. Σ. (μη διάδικον), Ε. Σ. (πρώτην ενάγουσαν) και Α. Σ. (δευτέραν ενάγουσαν), κατά κληρονομικά ποσοστά ενός τετάρτου (1/4) εις έκαστον και εκάστην τούτων, ο οποίος και αι οποίαι συνακολούθως κατέστησαν συγκύριος και συγκυρίαι αυτού κατά αντίστοιχα ως άνω ιδανικά μερίδια, αφού απεδέχθησαν την προς έκαστον και εκάστην τούτων επάχθείσαν κληρονομίαν διά της. υπ' αριθ. …06 /28-6-1990 δηλώσεως αποδοχής κληρονομιάς ενώπιον ' της Συμβολαιογράφου ... Μ. Μ. - Γ. νομίμως μεταγραφείσης^εν τοις βιβλίοις μεταγραφών του Υποθηκοφυλακείου ... (ΤΜ: …32 - ΑΑ: ….78). Διά του συμβολαίου τούτου το μείζον ακίνητον περιεγράφη ως οικόπεδον μετά παλαιού κτίσματος (κινηματογράφου) έχον επιφάνειαν 548,25 μ2 και συνορεύον ανατολικώς μετά παραλιακής οδού, δυτικώς μετά ιδιοκτησίας Β., βορείως μετά δημοτικής οδού και νοτίως μετά ιδιοκτησίας αγνώστου. Εν συνεχεία δια του υπ' αριθ. …41 /16-7-1990 συμβολαίου ανταλλαγής ποσοστών εξ αδιαιρέτου ακινήτων της ιδίας ως άνω Συμβολαιογράφου νομίμως μεταγραφέντος στα ως άγω βιβλία μεταγραφών (ΤΜ: 332 - ΑΑ: ), ο αδελφός των εναγουσών μετεβίβασεν δι' ανταλλαγής κατ' ισομοιρίαν προς αυτές το ιδανικόν μερίδιον ενός τετάρτου (1/4) συγκυριότητος επί του ως άνω ακινήτου, το οποίον είχε αποτυπωθεί διά του συνημμένου στο τελευταίο τούτο συμβόλαιο από Μαΐου 1990 τοπογραφικού διαγράμματος του πολιτικού μηχανικού Δ. Μ., βάσει του οποίου είχεν αποτυπωθεί υπό τα αλφαβητικά γράμματα "Α - Β - Γ - Δ - Α" μετ' επιφανείας 548,25 μ2 και συνώρευεν βορείως επί πλευράς "Γ - Δ" μήκους 32 μέτρων μετά εγκεκριμμένης οδού σχεδίου πόλεως πλάτους 10 μέτρων (ήδη οδού ...), νοτίως επί πλευράς "Α - Β" μήκους 32,50 μέτρων μετά ακινήτου αγνώστων ιδιοκτητών (πρώην ιδιοκτησίας Λ. Σ., Λ. Τ. και Δ. Ν.), ανατολικώς επί πλευράς (προσώπου) "Α - Β" μήκους 17 μέτρων μετά παραλιακής λεωφόρου ... (ήδη λεωφόρου ...) και δυτικώς επί πλευράς "Β - Γ" μήκους 17 μέτρων μετά ιδιοκτησίας πρώην Γ.Β. και ήδη Κ.. Εκ της αντιπαραβολής των δύο τίτλων κτήσεως (αποδοχής κληρονομιάς και ανταλλαγής ποσοστών συγκυριότητος) των κληρονόμων εναγουσών προς τον τίτλον κτήσεως (αγοραπωλητήριον συμβόλαιον) του υπ' αυτών κληρονομηθέντος καταδεικνύεται ότι , η αρχική επιφάνεια εμβαδού 690 μ2 του μείζονος ακινήτου εμειώθη εις εμβαδόν 548,25 μ2, επειδή επί του βορείου ορίου του μείζονος ακινήτου εσχηματίσθη και διεμορφώθη (παρενεβλήθη) μεταξύ-αυτού και του βορείως κειμένου ακινήτου κληρονόμων Μ. Δ. η δημοτική οδός (...), η οποία κατέλαβεν μέρος του βορείου τμήματος του μείζονος ακινήτου και συνακολούθως περιώρισεν τα μήκη των ανατολικής και δυτικής πλευρών του μείζονος ακινήτου από 23 μέτρα και 23 μέτρα σε 17 μέτρα και 17 μέτρα αντιστοίχως. Εν συνεχεία διά του υπ' αριθ. 18595 /10-7r2003 συμβολαίου της Συμβολαιογράφου ... Μ. Μ. - Γ. νομίμως μεταγραφέντος στα βιβλία μεταγραφών του Υποθηκοφυλακείου ... (ΤΜ: 418 - ΑΑ: 218) αι τότε αποκλειστικαί συγκυρίαι ενάγουσαι και μη διάδικος μήτηρ αυτών παρεχώρησαν εις την κοινή χρήσιν εδαφικόν• τμήμα της ανατολικής πλευράς του μείζονος ακινήτου, το οποίον έχει επιφάνειαν 2,68 μ2, εμφαίνεται υπό τα αλφαβητικά γράμματα "Γ'- η - η'- Γ - Γ " επί του από Ιουνίου 2003 τοπογραφικού διαγράμματος της πολιτικού μηχανικού Κ. Β. και συνορεύει ανατολικώς μετά της λεωφόρου ..., δυτικώς μετά του υπολοίπου μείζονος ακινήτου, βορείως επί της κορυφής "Γ" μετά της οδού ... και νοτίως επί της κορυφής "Γ " μετά της υπολοίπου ανατολικής πλευράς του μείζονος ακινήτου, οπότε το εκτός κοινής χρήσεως εναπομείναν εμβαδόν του μείζονος ακινήτου διεμορφώθη εις 545,57 (= 548,25 - 2,68) μ2. Μετά ταύτα διά του υπ' αριθ. …84 /28-7-2003 συμβολαίου γονικής παροχής της Συμβολαιογράφου ... Τ. - Ν. Μ. νομίμως μεταγραφείσης στα βιβλία μεταγραφών του Υποθηκοφυλακείου ... (ΤΜ: 418 - ΑΑ: 385) η μήτηρ των εναγουσών μετεβίβασεν λόγω γονικής παροχής το ιδανικό μερίδιον συγκυριότητος αυτής κατ' ισομοιρίαν προς τις ενάγουσες θυγατέρες της, αι οποίαι κατέστησαν αποκλειστικαί συγκυρίαι του μείζονος ακινήτου, το οποίον διά του ως άνω συμβολαίου περιεγράφη ως έχον πλέον επιφάνειαν 545,57 μ2 και ως συνορεύον γύρωθεν βορείως επί πλευράς μήκους 31,77 μέτρων μετά της οδού ..., νοτίως επί πλευράς μήκους 32,50 μέτρων μετά ιδιοκτησίας Χ. Σ., ανατολικώς επί πλευράς μήκους 17,12 μέτρων (= 6,65 + 5,85 + 4,62) μέτρων μετά της λεωφόρου ... και δυτικώς επί πλευράς μήκους 17,11 μέτρων μετά ακινήτου αγνώστου ιδιοκτήτου. Εντός δέ του ακινήτου περιεγράφη ότι υπήρχαν τα επί του από Ιουνίου 2003 τοπογραφικού διαγράμματος της πολιτικής μηχανικού Κ. Β. αποτυπωθέντα ακόλουθα κτίσματα: επί της ανατολικής πλευράς του ακινήτου το υπό στοιχεία "11" ισόγειον κτίσμα επιφανείας 64,64 μέτρων (κτίσμα ακινήτου το υπό στοιχεία "Ι1" ισόγειον κτίσμα επιφανείας 64,64 μέτρων (κτίσμα εισόδου και οθόνης προβολής του πρώην θερινού κινηματογράφου) εν επαφή προς την πρόσοψιν του ακινήτου επί της λεωφόρου ..., ενδότερον (δυτικώτερον) ο υπό στοιχεία "ΗΜ /Χ" ημιυπαίθριος χώρος επιφανείας 11,33 μ2 και επι της δυτικής πλευράς του ακινήτου διώροφον κτίσμα αποτελούμενον εξ ισογείου επιφανείας 38,87 μ2 και εκ πρώτου ορόφου επιφανείας 22,85 μ2. Κατ' εκείνον τον χρόνον (ένα μήνα προ της γονικής παροχής) αι ενάγουσαι (και η μήτηρ αυτών) έλαβαν την υπ' αριθ. …52/4-7-2003 οικοδομική άδεια του Πολεοδομικού Γραφείου ..., διά την προσθήκην κατ' επέκτασιν ισογείου αποθήκης, ανακαίνισιν όψεων και αλλαγήν χρήσεως του κτίσματος από κινηματογράφου σε κατάστημα και αποθήκην. Το εναγόμενον Ελληνικόν Δημόσιον ισχυρίζεται ότι το προπεριγραφόμενον επίδικον ακίνητον τυγχάνει αναπόσπαστον τμήμα του παλαιού αιγιαλού-και ότι συνακολούθως ανήκει εις την ιδιωτικήν περιουσίαν του. Προς επίρρωσιν δέ του τοιούτου ισχυρισμού, πλήν των λοιπών εγγράφων, προσκομίζει μετά νομίμου επικλήσεως:

α') την από 16-2-1976 έκθεσιν καθορισμού ορίων αιγιαλού και παραλίας της Επιτροπής Καθορισμού Αιγιαλού και Παραλίας του άρθρου 5§2 ΑΝ 263 /1968 (αντικαταστήσαντος το άρθρον 10§1 ΑΝ 1540 /1938), διά της οποίας καθωρίσθησαν διά ερυθράς συνεχούς πολυγωνικής γραμμής η οριογγραμμή. του αιγιαλού, διά κίτρινου συνεχούς πολυγωνικής γραμμής η οριογραμμή της παραλίας και διά κυανής συνεχούς πολυγωνικής γραμμής η οριογραμμή του παλαιού αιγιαλού εις την περιοχήν μεταξύ ... και ... νήσου ...,

β') την υπ' αριθ. πρωτ. …202 /26-10-1976 απόφασιν του Αναπληρωτού Νομάρχου … - Προϊσταμένου του Διαμερίσματος … (δημοσιευθείσαν διά του ΦΕΚ Δ' 383 /19-11-1976), διά της οποίας επεκυρώθη η ως άνω έκθεσις και το συνοδευτικό ταύτης από Ιανουαρίου 1975 τοπογραφικό διάγραμμα του τοπογράφου μηχανικού Δ. Λ.,

γ') το υπ' αριθ. σχετ. 765 (υπ' αριθ. Φ. 544.5 /382 /95) /6-7-1995 έγγραφον του Διευθυντού του Κλάδου Α' της Διευθύνσεως Α2 του Γ ενικού Επιτελείου Ναυτικού, διά του οποίου το Γενικόν Επιτελείον Ναυτικού δηλώνει την μη συμφωνία του ως προς την έκδοσιν επικυρωτικής νομαρχιακής αποφάσεως εν σχέσει προς τον καθορισμόν - επανακαθορισμόν αιγιαλού και παραλίας και προτείνει την αύξησιν του πλάτους του αιγιαλού και συνακολούθως την μετατόπισιν της οριογραμμής της παραλίας ιδιαιτέρως εις το τμήμα μεταξύ των κορυφών "3" και "8" λόγω του χαμηλού υψομέτρου της ακτής του αιγιαλού και της προσβολής της ακτής από ανατολικούς ανέμους εις την περιοχήν από θέσεως "λιμένος ..." μέχρι ναυστάθμου νήσου ...,

δ') την από 22-8-1995 έκθεσιν της Επιτροπής Καθορισμού Ορίων Αιγιαλού, διά της οποίας αφ' ενός έγινε καθορισμός αιγιαλού διά ερυθράς συνεχούς πολυγωνικής γραμμής και παραλίας διά κίτρινου συνεχούς πολυγωνικής γραμμής εις την παράκτιον περιοχήν από λιμένος ... έως ..... και αφ' ετέρου έγινε επανακαθορισμός αιγιαλού διά ερυθράς συνεχούς πολυγωνικής γραμμής και παραλίας διά κίτρινου συνεχούς πολυγωνικής γραμμής και καθορισμός παλαιού αιγιαλού διά κυανής συνεχούς πολυγωνικής γραμμής εις την παράκτιον περιοχήν μεταξύ θέσεως "..." έως λιμένος και επί ενός τμήματος πλησίον της πύλης του Ναυστάθμου ...,

ε') την υπ' αριθ. πρωτ. 254 /16-1-1997 απόφασιν του Προϊσταμένου του Τμήματος Αιγιαλού της Διευθύνσεως Κτηματικής Υπηρεσίας της Περιφερειακής Διοικήσεως Πειραιώς (δημοσιευθείσαν διά του ΦΕΚ Δ' 97 /14-2-1997, διορθωθείσης της δημοσιεύσεως ως προς τον δΓ αυτής αναγραφέντα μήνα εκπονήσεως του ως άνω τοπογραφικού διαγράμματος διά του ΦΕΚ Δ' 460 /6-6-1997), διά της οποίας επεκυρώθη η ως άνω έκθεσις και το συνοδευτικό ταύτης από Μαΐου 1993 τοπογραφικό διάγραμμα του αγρονόμου - τοπογράφου μηχανικού Η. Κ.,

στ') το από 1-2-2011 επικυρωμένον φωτοτυπικόν απόσπασμα του από Μαΐου 1993 τοπογραφικού διαγράμματος του αγρονόμου - τοπογράφου μηχανικού Η. Κ. (το εμπεριέχον αποτύπωσιν των οριογραμμών αιγιαλού, παραλίας και παλαιού αιγιαλού κατά την περιοχήν του επιδίκου ακινήτου),

ζ') το από 6τ2-1992 φύλλον του Γενικού Βιβλίου Καταγραφής Δημοσίων Κτημάτων της Εφορίας ..., διά του οποίου το επίδικον είχε καταγραφεί ως αυτοτελές δημόσιον κτήμα (παλαιός αιγιαλός) υπ' αύξοντα αριθμόν βιβλίου γενικής καταγραφής ΒΚ 35 Π,

η') το από 25-10-1999 φύλλον του Γενικού Βιβλίου Καταγραφής Δημοσίων Κτημάτων της Εφορίας ..., διά του οποίου το επίδικον (υπό αύξοντα αριθμόν βιβλίου γενικής καταγραφής 35 Π) έχει επισημειωθεί ως μικρότερον αναπόσπαστον εδαφικόν τμήμα του υπό στοιχεία ΑΒΚ 134 μείζονος αυτοτελούς δημοσίου κτήματος (παλαιού αιγιαλού),

θ') την υπ' αριθ. 771 /23-2-2000 απόφασιν του Προϊσταμένου της Κτηματικής Υπηρεσίας Πειραιώς, δυνάμει της οποίας το επίδικον ακίνητον διεγράφη από το Γενικό Βιβλίο Καταγραφής Δημοσίων Κτημάτων της Εφορίας ... ως αυτοτελές δημόσιον κτήμα υπό τα στοιχεία ΑΒΚ 35 Π υπό την αιτιολογίαν ότι τούτο τυγχάνει αναπόσπαστον εδαφικόν τμήμα του υπό στοιχεία ΑΒΚ 134 Π μείζονος δημοσίου κτήματος,

ι') το υπ' το υπ' αριθ. πρωτ. 39 /1-2-2011 έγγραφον του Τεχνικού Τμήματος της Κτηματικής Υπηρεσίας Πειραιώς, το υπ' αριθ. πρωτ. 1924 /3-2-2011 έγγραφον του Τμήματος Δημοσίων Κτημάτων της Κτηματικής Υπηρεσίας Πειραιώς και την από 7-6-2012 τεχνικήν έκθεσιν (της τοπογράφου μηχανικού Α. Κ.) του Τεχνικού Τμήματος της Κτηματικής Υπηρεσίας Πειραιώς, διά των οποίων αναφέρεται ότι το επίδικον ακίνητον ευρίσκεται μεταξύ των κορυφογραμμών "23"" και "24"" του παλαιού αιγιαλού (όπως απεικονίζονται διά του •υπ' αριθ. Α2 φύλλου του από Μαΐου 1993 τοπογραφικού διαγράμματος του αγρονόμου - τοπογράφου μηχανικού Η. Κ.), ευρίσκεται εκτός των ορίων αιγιαλού και παραλίας, αλλά εμπίπτει εντός των ορίων του παλαιού αιγιαλού, είχε/καταγραφεί ως αυτοτελές δημόσιον κτήμα υπό τα στοιχεία ΑΒΚ 35 Π και διεγράφη (διά της υπ' αριθ. πρωτ. 771 /23-2-2000 αποφάσεως του Προϊσταμένου της Κτηματικής Υπηρεσίας Πειραιώς) ως αυτοτελές δημόσιον κτήμα υπό τα ως άνω εξατομικευτικά στοιχεία, διότι αποτελεί αναπόσπαστον εδαφικόν τμήμα του υπό στοιχεία ΑΒΚ 134 Π μείζονος δημοσίου κτήματος,

ια') το από 7-6-2012 ακριβές φωτοτυπικόν απόσπασμα της τοπογράφου μηχανικού Α. Κ. (θεωρηθέν υπό του Προϊστάμενου του Τεχνικού Τμήματος και υπό του Νομίμου Αναπληρωτού του Προϊσταμένου της Κτηματικής Υπηρεσίας …), το οποίον τυγχάνει συνοδευτικό της ιδίας ημερομηνίας ως, άνω τεχνικής εκθέσεως της αυτής τοπογράφου μηχανικού και διά του οποίου το επίδικον εδαφικόν τμήμα μετά του εντός αυτού μέρους του παλαιού θερινού κινηματογράφου (και ήδη κέντρου διασκεδάσεως) έχουν αποτυπωθεί ως ευρισκόμενα εντός των ορίων του παλαιού αιγιαλού, όπως ο παλαιός αιγιαλός είχε αποτυπωθεί διά της υπ' αριθ. πρωτ. 32202 /26-10-1976 αποφάσεως του Νομάρχου Πειραιώς (ΦΕΚ Δ' 383 /19-11-11976) και

ιβ) την υπ' αριθ. πρωτ. 69224 /15-3-2003 ένστασιν του Ελληνικού Δημοσίου (Κτηματικής Υπηρεσίας Πειραιώς) προς τον Ο.Κ.Χ.Ε., την υπ' αριθ. 05129 /1 /214 /2 /24-11-2003 απόφασιν της Επιτροπής Ενστάσεων του Ο.Κ.Χ.Ε. διά τον Ο.Τ.Α. ... και το απόσπασμα του οικείου βιβλίου του Κτηματολογικού Γραφείου ..., διά των οποίων κατόπιν παραδοχής της ως άνω ενστάσεως του Ελληνικού Δημοσίου το ακίνητον υπό τα στοιχεία ΑΒΚ 134 Π δημόσιον κτήμα κατεχωρήθη ως παλαιός αιγιαλός ανήκων εις την κυριότητα του Ελληνικού Δημοσίου. Όμως, παρά την προσκομιδήν των ως άνω εγγράφων δεν απεδείχθη, ως αντιθέτως ισχυρίζεται το εναγόμενον, ότι κατά το παρελθόν (και δή περί το έτος 1884) το επίδικον ετύγχανε αιγιαλός, ήτοι ότι κάποτε εκαλύπτετο από τις αναβάσεις των μεγίστων συνήθων χειμερίων κυμάτων, και ότι σταδιακώς λόγω της βαθμιαίας υποχωρήσεως του θαλασσίου ύδατος απώλεσε την τοιαύτην ιδιότητα μετατραπέν εις παλαιόν αιγιαλόν μέχρι του έτους 1976. Τούτο, καθ' ότι από την επισκόπησιν της υπ' αριθ. 905 /26-4- 1955 οικοδομικής αδείας του τότε Πολεοδομικού Γραφείου Πειραιώς και Περιχώρων καταδεικνύεται ότι ο δυνάμει αυτής νομίμως εντός του επιδίκου ανεγερθείς θερινός κινηματογράφος ".." είχε καθορισθεί να ανοικοδομηθεί (και δεν αμφισβητείται ότι εκτίσθη εις την διά της ως άνω αδείας εμφαινομένην θέσιν) δυτικώς της τότε υφισταμένης και εν τη ως άνω οικοδομική αδεία αποτυπωθείσης παλαιάς κοινοτικής οδού από ...) προς ..., δίχως να έχει αποτυπωθεί ότι η θάλασσα ευρίσκετο εν επαφή της ανατολικής πλευράς της ιδίας ως άνω οδού. Περί τούτου κατέθεσεν ανταποδεικτικώς (εις αντίκρουσιν του αυτοτελούς ισχυρισμού του εναγομένου περί της ιδιότητος του επιδίκου ως παλαιού αιγιαλού) και ο πρωτοδίκως ενόρκως εξετασθείς μάρτυς των εναγουσών, ο οποίος γεννηθείς το έτος 1950 διευκρίνισεν ότι ο ανατολικώς της εισόδου του θερινού κινηματογράφου "…" διερχόμενος παραλιακός δρόμος ήτο είς εκ των τριών ασφαλτοστρωμένων δρόμων της νήσου, ο οποίος συνέδεε τους νοτιοανατολικούς οικισμούς του νησιού (…. ... και ….),μετά του οικισμού των ... και εν συνεχεία του οικισμού της ..., ότι είχε πλάτος πέντε μέτρων και ότι εις την απέναντι (ανατολικήν) πλευράν αυτού υπήρχε μεγάλη ακτή. Η ασφαλτοστρωμένη αύτη παλαιά κοινοτική οδός εμφαίνεται και διά των εκ μέρους των εναγουσών προσκομισθεισών δύο ως προς τον αριθμόν ασπρομαύρων φωτογραφιών του θερινού κινηματογράφου "….", η μία εκ των οποίων φέρει ημερομηνοχρονολογία λήψεως 25ης Αυγούστου 1957 (χρόνον λήψεως μη ειδικώς αμφισβητηθέντα από το εναγόμενον). Ωσαύτως εκ του αντιγράφου της αεροφωτογραφίας του έτους 1960 η υπό των εναγουσών καταδεικνυομένη (διά κυκλώσεως πρασίνου χρώματος) και υπό του εναγομένου μη ειδικώς αμφισβητουμένη θέσις του θερινού κινηματογράφου "…." εντοπίζεται δυτικώς της τότε υφισταμένης παλαιάς κοινοτικής οδού, της οποίας η ανατολική πλευρά απέναντι της θέσεως του κινηματογράφου δεν εφάπτεται της θαλάσσης αλλά εφάπτεται εμφανούς κατά πλάτος εδαφικού τμήματος γής, το οποίον παρεμβάλλεται μεταξύ της οδού και της θαλάσσης. Ο δέ διοικητικός καθορισμός του επιδίκου ακινήτου ως εδαφικού τμήματος του παλαιού αιγιαλού δεν προκύπτει επί ποίων συγκεκριμένων παραμέτρων εστηρίχθη. Εν τέλει, πρέπει να σημειωθεί ότι εκ των αποδεικτικών στοιχείων της δικογραφίας δεν προκύπτει ότι εις την περιοχήν του επιδίκου, όπου από τις εκ μέρους των εναγουσών προσκομιζόμενες φωτογραφίες της παρούσης καταστάσεως καταδεικνύεται ότι ελλιμενίζονται επιβατηγά πλοία, έχει δημιουργηθεί χερσαία ζώνη λιμένος, η οποία, κατά τα άρθρα 14, 15§§1&2 και 17§1 ΑΝ. 2344 /1940, αποτελείται από τον αιγιαλόν και τους αναγκαιούντας παραλιακούς χώρους, καθορίζεται υπό της εκ του ως άνω νόμου οριζομένης επιτροπής και δεν δύναται να φθάσει πέραν της εγγυτέρας οικοδομικής γραμμής εξαιρέσει της περιπτώσεως διαπιστώσεως ανεπαρκείας των αποτελούντων ταύτην χώρων διά την εξυπηρέτησιν των αναγκών του λιμένος, οπότε δύναται η χερσαία ζώνη λιμένος να επεκταθεί εσώτερον, αλλά μόνον διά τροποποιήσεως του εγκεκριμένου σχεδίου ρυμοτομίας, το οποίον, όμως, δεν έχει τροποποιηθεί εις την κρινομένην περίπτωσιν διά την δημιουργίαν τέτοιας χερσαίας ζώνης λιμένος".

Με βάση τις παραδοχές αυτές το Εφετείο δέχθηκε την ένδικη αγωγή των αναιρεσιβλήτων και αναγνώρισε ότι αυτές έχουν καταστεί συγκύριες του επίδικου ακινήτου με παράγωγο τρόπο, και διέταξε τη διόρθωση της ανακριβούς πρώτης εγγραφής στο κτηματολογικό βιβλίο του Κτηματολογικού Γραφείου …. (δια της οποίας το επίδικο είχε καταχωρηθεί ως ανήκον στην κυριότητα του αναιρεσείοντος), αφού απέρριψε τον ισχυρισμό του τελευταίου περί της ιδιότητας του επίδικου ως τμήματος παλαιού αιγιαλού, και ακολούθως απέρριψε ως κατ' ουσίαν αβάσιμη την έφεσή του κατά της πρωτοβάθμιας απόφασης που είχε δεχθεί τα ίδια. Με το μοναδικό λόγο αναίρεσης αποδίδεται στην προσβαλλόμενη απόφαση η πιο πάνω αναιρετική πλημμέλεια από τον αριθμ. 12 του άρθρου 559 του ΚΠολΔ, συνιστάμενη στο ότι το Εφετείο δεν προσέδωσε στα προσκομισθέντα με επίκληση από το αναιρεσείον και αναφερόμενα αναλυτικά στην προσβαλλόμενη απόφαση, όπως το περιεχόμενο αυτής εκτέθηκε αμέσως παραπάνω , με στοιχεία α ως και ιβ', έγγραφα, τα οποία είναι δημόσια έγγραφα, την δεσμευτική αποδεικτική δύναμη των δημόσιων εγγράφων , σχετικά με την ιδιότητα του επίδικου ως παλαιού αιγιαλού. Ο λόγος αυτός είναι απορριπτέος ως απαράδεκτος, κατά μεν το μέρος που οι πλημμέλειες αφορούν όλα τα έγγραφα που αναφέρονται στον καθορισμό της γραμμής αιγιαλού, παλαιού αιγιαλού, επανακαθορισμού αυτού, ήτοι εκθέσεις της επιτροπής, διαγράμματα, αποφάσεις του Νομάρχη, και τα έγγραφα που συνδέονται με αυτά και λαμβάνονται υπόψην ως δικαστικά τεκμήρια, δεν μπορούν να θεμελιώσουν, τον πιο πάνω λόγο αναίρεσης , κατά τα αναφερόμενα στη μείζονα σκέψη, κατά δε το μέρος που οι πλημμέλειες αφορούν τα λοιπά έγγραφα, διότι το αποδεικτέο περιστατικό, ήτοι η ιδιότητα του επίδικου ως παλαιού αιγιαλού δεν είναι από εκείνα για τα οποία τα έγγραφα αυτά (υπόλοιπα) παρέχουν πλήρη απόδειξη, σύμφωνα με τα άρθρα 438, 439 και 441 ΚΠολΔ, ώστε έτσι να είναι ισοδύναμα με τα λοιπά έγγραφα, κατά τα αναφερόμενα επίσης στη μείζονα σκέψη..

Κατ' ακολουθίαν τούτων, πρέπει ν' απορριφθεί η κρινόμενη αίτηση αναίρεσης και να καταδικασθεί το αναιρεσείον, ως ηττηθείς διάδικος ,στη δικαστική δαπάνη των αναιρεσιβλήτων, κατά το σχετικό αίτημά τους (άρθρα 176, 183, 191 παρ.2 ΚΠολΔ), μειωμένη κατά τα άρθρα 22 παρ. 1 του ν. 3693/1957 που διατηρήθηκε σε ισχύ με το άρθρο 52 αρ. 18 Εισ.Ν.Κ.ΠολΔ, άρθρο 5 παρ. 12 του Ν.1738/1987 και 2 της ΥΑ 134423/1992 (Οικονομικών και Δικαιοσύνης).

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ

Απορρίπτει την από 11-1-2017 αίτηση του Ελληνικού Δημοσίου για αναίρεση της 486/2016 απόφασης του Μονομελούς Εφετείου Πειραιά.

Καταδικάζει το αναιρεσείον στη δικαστική δαπάνη των αναιρεσιβλήτων, την οποία ορίζει στο ποσό των τριακοσίων (300) ευρώ.

ΚΡΙΘΗΚΕ, αποφασίσθηκε στην Αθήνα, στις 6 Φεβρουαρίου 2019.

ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στην Αθήνα, στις 20 Φεβρουαρίου 2019.

Η ΠΡΟΕΔΡΕΥΟΥΣΑ

Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ