722/2010 ΠΠΡ ΑΘ ( 603913)
(Α΄ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΝΟΜΟΣ) Κληρονομικό δίκαιο. Νόμιμη μοίρα και προσβολή της. Κληρονομικό καταπίστευμα. Περιορισμός του μεριδούχου. Καταψηφιστική περί κλήρου αγωγή. Εγκατάσταση κληρονόμου-συζύγου της διαθέτιδος σε ακίνητο με το βάρος καταπιστεύματος. Προσβολή της...
νόμιμης μοίρας με την εγκατάσταση αυτή. Πολιτική Δικονομία. Αγωγή με το χαρακτήρα καταψηφιστικής περί κλήρου αγωγής με βάση το δικαίωμα της νόμιμης μοίρας του ενάγοντος επί της κληρονομίας της συζύγου του, το οποίο προσβάλλεται με τη σύσταση καταπιστεύματος σε βάρος του. Δέχεται εν μέρει την αγωγή. Άκυρο το καταπίστευμα κατά το μέρος που προσβάλλει τη νόμιμη μοίρα του ενάγοντος. Αποκτά αντίστοιχο κληρονομικό δικαίωμα επί του ακινήτου, καθώς και επί των λοιπών περιουσιακών στοιχείων της κληρονομίας. Ως προς το υπερβάλλον ισχύει το καταπίστευμα.
ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΑΚΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΠΟΦΑΣΕΩΣ 722/2010
ΤΟ ΠΟΛΥΜΕΛΕΣ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές, Ιωάννα Λάμπρου-Βελήσαρη, Πρόεδρο Πρωτοδικών, Στέφανο - Γρηγόριο Φετζιάν, Πρωτοδίκη, Αντωνία Μέγγουλη, Πρωτοδίκη-Εισηγήτρια, και από τη Γραμματέα Δήμητρα Μπακόλα.
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του την 26 Οκτωβρίου 2009 για να δικάσει την υπόθεση μεταξύ:
ΤΟΥ ΚΑΛΟΥΝΤΟΣ-ΕΝΑΓΟΝΤΟΣ: ................., κατοίκου Αθηνών, οδός ................. αρ. ... ο οποίος εκπροσωπήθηκε στο Δικαστήριο από τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Ιωάννη Ποσάντζη.
ΤΩΝ ΚΑΘΩΝ Η ΚΛΗΣΗ-ΕΝΑΓΟΜΕΝΩΝ: 1) ................. συζ. ................., το γένος ................., κατοίκου Αθηνών, οδός ................. αρ. ..., η οποία εκπροσωπήθηκε στο Δικαστήριο από τον πληρεξούσιο δικηγόρο της Μάριο Αρμάο και 2) Του Σωματείου με την επωνυμία «.................» που εδρεύει στην Αθήνα, οδός ................. αρ ..., νομίμως εκπροσωπούμενου, το οποίο εκπροσωπήθηκε στο Δικαστήριο από τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Κωνσταντίνο Τζέρπο.
Ο ενάγων με την από 14-7-2008 και με αριθμό κατάθεσης 151374/3415/2008 κλήση του που προσδιορίσθηκε αρχικά για τη δικάσιμο της 16-2-2009 και κατόπιν αναβολής για την αναφερόμενη στην αρχή της παρούσας δικάσιμο και γράφτηκε στο πινάκιο, νόμιμα επαναφέρει προς συζήτηση την από 14-9-2004 αγωγή του με αριθμό κατάθεσης 131015/7925/2004 μετά την έκδοση της υπ` αριθμ. 7579/2007 απόφασης του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, το οποίο ανέστειλε την πρόοδο της δίκης προκειμένου να προσκομιστεί από τον ενάγοντα πιστοποιητικό περί υποβολής στον Οικονομικό Εφορο δήλωσης φόρου κληρονομιάς, και ζητεί να γίνει δεκτή αυτή.
Κατά τη συζήτηση της υπόθεσης οι πληρεξούσιοι Δικηγόροι των διαδίκων ανέπτυξαν τους ισχυρισμούς τους και ζήτησαν να γίνουν δεκτά όσα αναφέρονται στα πρακτικά και στις προτάσεις τους.
ΑΦΟΥ ΜΕΛΕΤΗΣΕ ΤΗ ΔΙΚΟΓΡΑΦΙΑ ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΚΑΤΑ ΤΟ ΝΟΜΟ
Νόμιμα φέρεται προς συζήτηση με την από 14-7-2008 και με αριθμό κατάθεσης 151374/3415/2008 κλήση του ενάγοντος, η από 14-9-2004 αγωγή του με αριθμό κατάθεσης 131015/7925/2004, μετά την έκδοση της υπ` αριθμ. 7579/2007 απόφασης του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, το οποίο ανέστειλε την πρόοδο της δίκης προκειμένου να προσκομιστεί από τον ενάγοντα πιστοποιητικό περί υποβολής στον Οικονομικό Εφορο δήλωσης φόρου κληρονομίας.
Από τις συνδυασμένες διατάξεις των άρθρων 1800, 1820 εδ. α`, 1825, 1827, 1829, 1923 παρ. 1 και 1941 του ΑΚ, σαφώς προκύπτει ότι η με διαθήκη του συζύγου που πέθανε εγκατάσταση του συζύγου που επιζεί ως κληρονόμου επί ορισμένου κληρονομιαίου πράγματος υπό το βάρος καταπιστεύματος υπέρ τρίτου αποτελεί περιορισμό αυτού ως μεριδούχου, ο οποίος περιορισμός θεωρείται σαν να μην έχει γραφεί κατά το μέρος κατά το οποίο βαρύνει τη νόμιμη μοίρα του, γιατί στην περίπτωση αυτήν πρόκειται για εγκατάσταση υπό διαλυτική αίρεση, η οποία περιαιρείται κατά το μέχρι τη νόμιμη μοίρα ποσοστό και ο μεριδούχος αυτός κατά το ποσοστό αυτό, που είναι το μισό της εξ αδιαθέτου μερίδας του, μετέχει ως κληρονόμος και δικαιούται να λάβει αφενός το στοιχείο της κληρονομιάς που καταλείφθηκε σ` αυτόν απαλλαγμένο από το βάρος του καταπιστεύματος ως προς το ποσοστό της νόμιμης μοίρας του και αφετέρου το ίδιο ποσοστό και από κάθε άλλο κληρονομιαίο στοιχείο, ενώ, αν δεν υπάρχει αντίθετη διάταξη στη διαθήκη του κληρονομουμένου, κατά το τυχόν υπερβάλλον ισχύει το καταπίστευμα. Αφού δε ο μεριδούχος λαμβάνει ποσοστό από κάθε κληρονομιαίο στοιχείο, δεν παρίσταται ανάγκη εκτιμήσεως και συγκρίσεως της αξίας της όλης κληρονομιάς και εκείνου που καταλείφθηκε. (βλ. σχ. Ολ. ΑΠ 769/1970, ΑΠ 980/2002, ΕλλΔνη 2003,1328, ΕφΑθ 1432/2007, ΕλλΔνη 2008.1516, ΕφΑΘ 2238/2003, ΕλλΔνη 2003.1001).
Ο ενάγων εκθέτει στην αγωγή του ότι στην Αθήνα στις 31-1-2001 απεβίωσε η σύζυγος του ............... το γένος ..............., κάτοικος εν ζωή Αθηνών η οποία εκτός από τον ίδιο, νόμιμο σύζυγό της, δεν κατέλειπε άλλους πλησιέστερους συγγενείς, και ότι με τη μοναδική υπ` αριθμόν ...../25-2- 2000 δημόσια διαθήκη της την οποίαν κατάρτισε ενώπιον της Συμβολαιογράφου Αθηνών ..............., νομίμως δημοσιευθείσα με το υπ` αριθμόν 3350-28-6-2002 πρακτικό δημόσιας συνεδρίασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, εγκατέστησε μοναδικούς κληρονόμους της σε ολόκληρη την περιουσία της, η οποία αποτελείται από τα περιγραφόμενα στην αγωγή ακίνητα (κατάστημα, διαμέρισμα, οικία) ευρισκόμενα στην Αθήνα και στο Καλαμάκι, συνολικής αξίας κατά το χρόνο του θανάτου της 200.000 ευρώ τον ίδιο και τους εναγόμενους ως εξής: Α) στον ενάγοντα σύζυγό της κατέλειπε ένα ακίνητο το οποίο αναφέρεται ως «μαγαζί» που βρίσκεται στην Αθήνα και στον υπόγειο όροφο της πολυκατοικίας επί της οδού ............... αρ. ... στα Πατήσια, επιφάνειας 31,42 τμ αγοραίας αξίας κατά το χρόνο του θανάτου της 15.000 ευρώ, ενώ σύστησε με την διαθήκη της καταπίστευμα υπέρ του δεύτερου εναγομένου Σωματείου με την επωνυμία «...............» επί του εν λόγω ακινήτου, ορίζοντας ότι ο ενάγων δεν θα μπορεί να μεταβιβάσει εν ζωή ούτε αιτία θανάτου το ακίνητο αυτό αλλά αυτό μετά το θάνατό του θα περιέλθει στο προαναφερόμενο σωματείο για στέγαση ηθοποιών που έχουν ανάγκη. Β) στην πρώτη εναγομένη μια οριζόντια ιδιοκτησία του υπογείου της ίδιας πολυκατοικίας επί της οδού ............... αρ. ..., εμφαινόμενη ως Χώρος Αποθήκης που είχε διαμορφωθεί σε διαμέρισμα και αναλυτικά περιγράφεται στο αγωγικό δικόγραφο, επιφάνειας 51,50 τμ., αξίας κατά το χρόνο θανάτου της κληρονομουμένης 35.000 ευρώ και Γ) στο δεύτερο εναγόμενο σωματείο 1) το με στοιχεία Γ-5 διαμέρισμα του τρίτου πάνω από το ισόγειο ορόφου πολυκατοικίας που βρίσκεται στην Αθήνα στη συνοικία «Αγιος Ελευθέριος» Πατησίων και επί των οδών ............... αρ. ... και ............... αρ. ..., αγοραίας αξίας κατά τον ίδιο χρόνο 70.000 ευρώ, 2) μια ισόγεια μονοκατοικία (οριζόντια ιδιοκτησία) σε ακάλυπτο χώρο πολυκατοικίας, επιφάνειας 62 τμ. που βρίσκεται στο Καλαμάκι Αττικής, επί της οδού ..............., αγοραίας αξίας κατά το θάνατο της κληρονομουμένης 80.000, ενώ υπέρ του σωματείου αυτού συνέστησε καταπίστευμα σε βάρος του ενάγοντος επί του ακινήτου που κατέλειπε σ` αυτόν κατά τα προαναφερόμενα. Ακολούθως ο ενάγων εκθέτει ότι αυτός ως νόμιμος σύζυγός της και μοναδικός πλησιέστερος συγγενής της κατά το χρόνο του θανάτου της είναι νόμιμος μεριδούχος της κατά το ήμισυ της εξ` αδιαιρέτου μερίδας του, ήτοι κατά ποσοστό 1/2 εξ` αδιαιρέτου εφ` όλης της κληρονομιαίας περιουσίας της και η αξία της νόμιμης μοίρας του ανέρχεται σε 100.000 ευρώ. Κατόπιν αυτών ζητεί να αναγνωρισθεί ότι το καταπίστευμα που συστήθηκε με την εν λόγω διαθήκη σε βάρος του ως νόμιμου μεριδούχου είναι άκυρο κατά το ποσοστό που προσβάλλει τη νόμιμη μοίρα του και θεωρείται σαν να μην έχει γραφεί γι αυτό ζητεί να αναγνωρισθεί το κληρονομικό του δικαίωμα εφ` ολόκληρου του ακινήτου απαλλαγμένου από το βάρος του καταπιστεύματος. του οποίου η αξία ανέρχεται σε 15.000 ευρώ, καθώς και να αναγνωρισθεί το δικαίωμα του προς συμπλήρωση της νόμιμης μοίρας του κατά ποσοστό 85/200 εξ` αδιαιρέτου επί των λοιπών ακινήτων που καταλήφθηκαν στους εναγομένους κατά το ποσοστό αυτό και να υποχρεωθούν αυτοί, οι οποίοι τα νέμονται παράνομα έναντι αυτού, αντιποιούμενοι ίδιο κληρονομικό δικαίωμα πάνω σε αυτά, δυνάμει της προαναφερόμενης δημόσιας διαθήκης, επιπλέον εκείνου το οποίο πράγματι έχουν, να του τα αποδώσουν κατά το πιο πάνω ποσοστό που λείπει από τη νόμιμη μοίρα του, να αποβληθούν αυτοί από τα ακίνητα αυτά και να διαταχθεί η εγκατάσταση του ενάγοντα σε αυτά κατά το προαναφερόμενο ποσοστό. Επίσης ζητεί να κηρυχθεί η εκδοθησόμενη απόφαση προσωρινά εκτελεστή και να καταδικασθούν οι εναγόμενοι στα δικαστικά του έξοδα.
Με το πιο πάνω ιστορικό και το συνακόλουθο αίτημα η αγωγή έχει χαρακτήρα καταψηφιστικής περί κλήρου αγωγής με βάση το δικαίωμα της νόμιμης μοίρας του ενάγοντος επί της κληρονομίας της συζύγου του, το οποίο προσβάλλεται με τη σύσταση καταπιστεύματος σε βάρος του. Αρμοδίως επομένως καθ` ύλην και κατά τόπο εισάγεται για να συζητηθεί ενώπιον του παρόντος Δικαστηρίου κατά την τακτική διαδικασία (άρθρα 9, 16 αριθ. 1 σε συνδυασμό με το άρθρο 14 παρ. 2 και 30 παρ. 1 του ΚΠολΔ). Εχει νομοτύπως και εμπροθέσμως εγγραφεί στα οικεία ως εκ της τοποθεσίας των κληρονομιαίων ακινήτων βιβλία διεκδικήσεων, σύμφωνα με το άρθρο 220 παρ. 1 του ΚΠολΔ (σχετ. τα υπ` αριθμούς 41924/22-10-2004, 6138/25-10-2004 πιστοποιητικά των Υποθηκοφυλακείων Αθηνών και Π. Φαλήρου Αττικής αντιστοίχως). Είναι δε επαρκώς ορισμένη και νόμιμη, στηριζόμενη στις διατάξεις των άρθρων 1820, 1825, 1827, 1829, 1923, 1928, 1871 του ΑΚ, 70 176, 907, 943 του ΚΠολΔ, από το συνδυασμό των οποίων προκύπτει ότι ο νόμιμος μεριδούχος συντρέχει κατά το ποσοστό της νόμιμης μοίρας του ως κληρονόμος μαζί με τους λοιπούς και αποκτά έτσι εμπράγματο δικαίωμα κατά το ποσοστό του σε όλα τα αντικείμενα της κληρονομίας, το οποίο ασκεί με την περί κλήρου αγωγή στρεφόμενος κατά του νομέα της κληρονομίας που, σύμφωνα με τη διαθήκη, νέμεται ως κληρονόμος ή ολόκληρη την κληρονομία ή ποσοστό μεγαλύτερο σε βάρος του νόμιμου μεριδούχου (βλ. ΑΠ 1562/1998 ΕλλΔνη 40. 1346, ΑΠ 768/1988 ΕλλΔνη 30. 566, ΑΠ 1392/1980 ΝοΒ 29. 687). Ωστόσο μη νόμιμο είναι το αίτημα να αποδοθεί στον ενάγοντα ολόκληρο το ακίνητο που του καταλείφθηκε, ελεύθερο από το καταπίστευμα, το οποίο αίτημα είναι νόμιμο μόνο κατά το ποσοστό της νόμιμης μοίρας του ήτοι το 1/2 εξ` αδιαιρέτου, και απορριπτέο κατά το λοιπό 1/2 εξ` αδιαιρέτου, ως προς το οποίο εξακολουθεί να ισχύει το καταπίστευμα, σύμφωνα με τα αναφερόμενα στην ως άνω μείζονα σκέψη, διότι ο μεριδούχος του οποίου προσβάλλεται η νόμιμη μοίρα με καταπίστευμα, κατά το ποσοστό αυτό, που είναι το μισό της εξ αδιαθέτου μερίδας του, μετέχει ως κληρονόμος και δικαιούται να λάβει αφενός το στοιχείο της κληρονομίας που καταλείφθηκε σ` αυτόν απαλλαγμένο από το βάρος του καταπιστεύματος ως προς το ποσοστό της νόμιμης μοίρας του και αφετέρου το ίδιο ποσοστό και από κάθε άλλο κληρονομιαίο στοιχείο, ενώ, αν δεν υπάρχει αντίθετη διάταξη στη διαθήκη του κληρονομουμένου, κατά το τυχόν υπερβάλλον ισχύει το καταπίστευμα. Επομένως, κατά το μέρος που κρίθηκε νόμιμη η αγωγή πρέπει να ερευνηθεί περαιτέρω και κατ` ουσίαν, δεδομένου ότι: α) τηρήθηκε χωρίς να καταλήξει σε αποτέλεσμα η προβλεπόμενη από τη διάταξη του άρθρου 214 Α του ΚΠολΔ προδικασία της απόπειρας συμβιβαστικής επίλυσης της διαφοράς (σχετ. το επισυναπτόμενο στη δικογραφία από 5-11-2004 πρακτικό δήλωσης διαπίστωσης αποτυχίας της απόπειρας συμβιβασμού), β) ο ενάγων έχει καταβάλει το τέλος δικαστικού ενσήμου που απαιτείται για το αντικείμενό της με όλες τις επ` αυτού ανάλογες υπέρ τρίτων προσαυξήσεις (σχετ. το υπ` αριθμόν 5596783/13-3-2007 διπλότυπο είσπραξης της Θ` Δ Ο.Υ. Δικαστικών Εισπράξεων Αθηνών, το υπ` αριθμόν 13248/13-3-2007 γραμμάτιο είσπραξης του Τ.Π.Δ.Αθηνών και το υπ` αριθμόν 560181 ένσημο του Τ.Ν), και γ) για το παραδεκτό της συζητήσεως της προσάγεται εκ μέρους του ενάγοντος το προβλεπόμενο από τη διάταξη του άρθρου 106 του ΝΔ 118/1973 υπ` αριθμ. 1773/12-2-2009 πιστοποιητικό της Κ` Δ.Ο. Υ Αθηνών σύμφωνα με το οποίο ο ενάγων υπέβαλε δήλωση φόρου κληρονομιάς.
Από τις ένορκες καταθέσεις των μαρτύρων των διαδίκων που εξετάστηκαν, στο ακροατήριο του Δικαστηρίου στη συνεδρίαση της 5-3-2007 και περιέχονται στα υπ` αριθμ. 7579/2007 πρακτικά της συζήτησης του Δικαστηρίου αυτού, και όλα τα έγγραφα που προσκομίζουν με επίκληση οι διάδικοι αποδείχθηκαν τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά: Στις 31-1-2001 απεβίωσε στην Αθήνα στο νοσοκομείο ΓΕ.ΝΟ Πατησίων η ............... σύζυγος ..............., κάτοικος εν ζωή Αθηνών (............... αρ. ...), πλησιέστερο δε κατά το χρόνο αυτό συγγενή της άφησε τον ενάγοντα νόμιμο σύζυγό της από δεύτερο γάμο, ..............., από τον οποίον δεν είχε αποκτήσει παιδιά, όπως επίσης δεν απέκτησε τέκνα ούτε από τον πρώτο της γάμο. Κατά το χρόνο του θανάτου της η αποβιώσασα ήταν κυρία 1 (ενός διαμερίσματος τρίτου ορόφου (του Γ-5) επιφάνειας 53,80 τμ. πολυκατοικίας που βρίσκεται στην Αθήνα στην συνοικία Αγιος Ελευθέριος Πατησίων και επί των οδών ............... και ............... αρ. ... που αποτελούσε και την κατοικία της μέχρι το θάνατό της, 2) μιας ισόγειας αυτοτελούς και ανεξάρτητης οριζόντιας ιδιοκτησίας (μονοκατοικία) επιφάνειας 60τμ. που βρίσκεται ατον ακάλυπτο χώρο πολυκατοικίας στο Καλαμάκι Αττικής επί της οδού ............... αρ. ... και περιγράφεται ως αποθήκη στον τίτλο κτήσης, ήτοι στο υπ` αριθμ. ..../1-8-1973 συμβόλαιο του Συμβολαιογράφου Αθηνών ..............., 3) μιας οριζόντιας ιδιοκτησίας που περιγράφεται στον τίτλο κτήσεως (...../1991 συμβόλαιο του Συμβολαιογράφου Αθηνών ...............) ως Αποθήκη-Γκαράζ (ΑΠ- 1) και αναφέρεται ως «μαγαζί» από την διαθέτιδα του υπογείου ορόφου πολυκατοικίας που βρίσκεται στην Αθήνα, στη θέση Αγιος Ελευθέριος Πατησίων και επί της οδού ..............., επιφάνειας 31,42 τμ. στον κύριο της οποίας ανήκε κατά κυριότητα και αποκλειστική χρήση το τμήμα του υπογείου με τα στοιχεία ΛΜΝΦΥΣΡΠΓΒΑΘΙΚΛ καθώς και το δικαίωμα ανοικοδόμησής του με δαπάνες του κυρίου αυτού το οποίο πράγματι η αποβιώσασα ανοικοδόμησε με δαπάνες της κατόπιν έκδοσης της υπ` αριθμ. .../1998 οικοδομικής άδειας της Πολεοδομίας Αθηνών και το διαμόρφωσε ως αποθήκη επιφάνειας 51,50 τμ. Με το υπ` αριθμ. 3350/28-6-2002 πρακτικό του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών δημοσιεύτηκε η υπ` αριθμ. ...../25-2-2000 δημόσια διαθήκη της αποβιώσασας που συντάχθηκε ενώπιον της Συμβολαιογράφου Αθηνών ................ Με τη διαθήκη της η αποβιώσασα κατέλειπε Α) στον ενάγοντα σύζυγο της, την Αποθήκη-Γκαράζ (ΑΠ-1) του υπογείου της πολυκατοικίας επί της οδού ............... αρ. ... στην Αθήνα, την οποία αναφέρει ως «μαγαζί», ορίζοντας ότι αυτό δεν θα μπορεί να το πουλήσει ούτε να το κληρονομήσει κάποιος, διότι μετά το θάνατο του θα περιέρχεται στο Σωματείο των ............... ειδικότερα στο «...............» για να στεγάσει ............... που έχουν ανάγκη, Β) στην πρώτη εναγομένη φίλη της ............... κατέλειπε την δεύτερη αποθήκη που διαμορφώθηκε στο υπόγειο της ίδιας πολυκατοικίας με την ανοικοδόμηση του τμήματος του υπογείου με τα στοιχεία ΛΜΝΦΥΣΡΠΓΒΑΘΙΚΛ το οποίο αρχικά ανήκε στην αποθήκη-Γκαράζ (ΑΠ-1) συστήνοντας με την διαθήκη της νέα αυτοτελή οριζόντια ιδιοκτησία στην οποία όρισε να ανήκουν τα 1/2 εξ` αδιαιρέτου του ποσοστού συνιδιοκτησίας του όλου υπογείου, όπως περιγράφεται στην υπ` αριθμ. 3218/28-7-1969 πράξη τροποποίησης Ιδιοκτησίας κατ` ορόφους και κανονισμού πολυκατοικίας, την οποία αποδέχτηκε η πρώτη εναγομένη με την υπ` αριθμ. ...../12-2-2003 δήλωση αποδοχής κληρονομιάς της ίδιας ως άνω Συμβολαιογράφου, νομίμως μεταγραφείσας και Γ) στο δεύτερο εναγόμενο σωματείο κατέλειπε το διαμέρισμα της (Γ-5) πέμπτου ορόφου, όπου έμενε μέχρι το θάνατο της, στην οδό ............... αρ. ... στα Πατήσια, και την ισόγεια μονοκατοικία στον ακάλυπτο χώρο πολυκατοικίας που βρίσκεται στην οδό ............... αρ. ... στο Καλαμάκι Αττικής, ενώ όρισε να περιέλθει στο σωματείο αυτό και το «μαγαζί» της οδού ............... αρ. ... (Πατήσια) μετά το θάνατο του συζύγου της, για να στεγάσει ηθοποιούς που έχουν ανάγκη. Εν προκειμένω από την επισκόπηση του περιεχομένου της ανωτέρω διαθήκης καθίσταται σαφές, χωρίς να συντρέχει ανάγκη ερμηνείας του περιεχομένου της, ότι η διαθέτιδα εγκατέστησε τον ενάγοντα κληρονόμο της στο προαναφερόμενο ακίνητο (δήλο), με το βάρος όμως καταπιστεύματος υπέρ τρίτου (του δεύτερου εναγομένου) με τον επί πλέον περιορισμό της μη διαθέσεως του κληρονομιαίου ακινήτου, στο οποίο αφορούσε το καταπίστευμα (άρθρα 1923, 1928 ΑΚ). Η διαθήκη αυτή ωστόσο προσβάλλει τη νόμιμη μοίρα του ενάγοντος συζύγου της διαθέτιδας, ο οποίος ως μοναδικός πλησιέστερος συγγενής της κατά το θάνατο της θα κληρονομούσε κατά την διάταξη της ΑΚ 1821 εξ` αδιαθέτου ολόκληρη της περιουσία της αποβιώσασας συζύγου του, και επομένως η νόμιμη μοίρα του ανέρχεται στο ποσοστό 1/2 εξ` αδιαιρέτου ή 50% εξ αδιαιρέτου επί της κληρονομιαίας περιουσίας της. Το καταπίστευμα που συστήθηκε σε βάρος του ενάγοντος στο μοναδικό περιουσιακό στοιχείο που του καταλήφθηκε αποτελεί σύμφωνα με τα διαλαμβανόμενα στην ανωτέρω μείζονα σκέψη περιορισμό αυτού ως μεριδούχου, ο οποίος περιορισμός θεωρείται σαν να μην έχει γραφεί κατά το μέρος κατά το οποίο βαρύνει τη νόμιμη μοίρα του, ήτοι εν προκειμένω για το 1/2 εξ` αδιαιρέτου, γιατί στην περίπτωση αυτήν πρόκειται για εγκατάσταση υπό διαλυτική αίρεση, η οποία περιαιρείται κατά το μέχρι τη νόμιμη μοίρα ποσοστό και ο μεριδούχος αυτός κατά το ποσοστό αυτό, που είναι το μισό της εξ αδιαθέτου μερίδας του, μετέχει ως κληρονόμος και δικαιούται να λάβει αφενός το στοιχείο της κληρονομίας που καταλείφθηκε σ αυτόν απαλλαγμένο από το βάρος του καταπιστεύματος ως προς το ποσοστό της νόμιμης μοίρας του (ήτοι εν προκειμένω 1/2 εξ` αδιαιρέτου) και αφετέρου το ίδιο ποσοστό και από κάθε άλλο κληρονομιαίο στοιχείο, ενώ, εφόσον δεν υπάρχει αντίθετη διάταξη στη διαθήκη ιης κληρονομουμένης, κατά το υπερβάλλον (λοιπό 1/2 εξ αδιαιρέτου) ισχύει το καταπίστευμα. Επομένως ο ενάγων ως νόμιμος μεριδούχος της αποβιώσασας, του οποίου η νόμιμη μοίρα προσβάλλεται με την επίδικη διαθήκη της αποκτά μόνο κατά το 1/2 εξ` αδιαιρέτου το καταληφθέν σε αυτόν ακίνητο ελεύθερο από το βάρος του καταπιστεύματος, ενώ για το λοιπό εξακολουθεί να ισχύει το καταπίστευμα, και το ίδιο ποσοστό δικαιούται να λάβει και από κάθε άλλο περιουσιακό στοιχείο της κλημονομίας, εσφαλμένα όμως αυτός με την αγωγή του ζητεί μόνο ποσοστό 85/200 εξ` αδιαιρέτου επί των λοιπών κληρονομιαίων στοιχείων που καταλείπονται στους εναγόμενους, και το Δικαστήριο σύμφωνα με την αρχή της διαθέσεως του άρθρου 106 ΚΠολΔ δεν μπορεί να επιδικάσει περισσότερα από όσα αιτούνται με την αγωγή. Επομένως η κρινομένη αγωγή πρέπει να γίνει εν μέρει δεκτή ως βάσιμη κατ` ουσίαν, να αναγνωρισθεί ότι το καταπίστευμα που συστήθηκε με την επίδικη διαθήκη είναι άκυρο κατά το μέρος που προσβάλλει τη νόμιμη μοίρα του ενάγοντος, και ότι αυτός αποκτά κληρονομικό δικαίωμα στο ακίνητο που του καταλείπεται με την επίδικη διαθήκη κατά το ποσοστό της νόμιμης μοίρας του ήτοι 1/2 ή 50% εξ` αδιαιρέτου, ελεύθερο από το βάρος του καταπιστεύματος, ενώ για το λοιπό 1/2 εξ` αδιαιρέτου εξακολουθεί να ισχύει το καταπίστευμα υπέρ του δεύτερου εναγομένου, καθώς και να αναγνωρισθεί το κληρονομικό του δικαίωμα κατά ποσοστό 85/200 εξ` αδιαιρέτου στα λοιπά ακίνητα της κληρονομιάς της αποβιώσασας, και να υποχρεωθούν αυτοί να του τα αποδώσουν κατά το ποσοστό αυτό. Η απόφαση δεν πρέπει να κηρυχθεί προσωρινά εκτελεστή, διότι δεν συντρέχει επείγουσα περίπτωση ούτε κίνδυνος από την επιβράδυνση της εκτέλεσης. Η δικαστική δαπάνη του ενάγοντος πρέπει να συμψηφισθεί μεταξύ των διαδίκων εξαιτίας της δυσχερούς ερμηνείας του κανόνα δικαίου που εφαρμόστηκε (179 ΚΠολΔ).
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
ΔΙΚΑΖΕΙ κατ` αντιμωλία των διαδίκων.
ΑΠΟΡΡΙΠΤΕΙ ότι κρίθηκε απορριπτέο.
ΔΕΧΕΤΑΙ εν μέρει την αγωγή.
ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΕΙ ότι το καταπίστευμα που συστήθηκε με την υπ` αριθμ. ..../25-2-2000 δημόσια διαθήκη της αποβιώσασας ενώπιον της Συμβολαιογράφου Αθηνών ............... που δημοσιεύτηκε με το υπ` αριθμ. 3350/28-6-2002 πρακτικό του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών σε βάρος του ακινήτου που καταλήφθηκε στον ενάγοντα, ήτοι μιας οριζόντιας ιδιοκτησίας που περιγράφεται στον τίτλο κτήσεως (...../1991 συμβόλαιο του Συμβολαιογράφου Αθηνών ...............) ως Αποθήκη- Γκαράζ (ΑΠ-1) και αναφέρεται ως «μαγαζί» από την διαθέτιδα, του υπογείου ορόφου πολυκατοικίας που βρίσκεται στην Αθήνα, στη θέση Αγιος Ελευθέριος και επί της οδού ..............., επιφάνειας 31,42 τμ είναι άκυρο κατά το μέρος που προσβάλλει τη νόμιμη μοίρα του ενάγοντος, και ότι αυτός αποκτά κληρονομικό δικαίωμα στο ακίνητο αυτό κατά το ποσοστό της νόμιμης μοίρας του ήτοι 1/2 ή 50% εξ` αδιαιρέτου ελεύθερο από το βάρος του καταπιστεύματος, ενώ για το λοιπό 1/2 εξ` αδιαιρέτου εξακολουθεί να ισχύει το καταπίστευμα υπέρ του δεύτερου εναγομένου.
ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΕΙ το κληρονομικό δικαίωμα του ενάγοντος κατά ποσοστό 85/200 εξ` αδιαιρέτου σε έκαστο των λοιπών ακινήτων της Κληρονομιάς της αποβιώσασας ήτοι 1) ενός διαμερίσματος τρίτου ορόφου (του Γ-5) επιφάνειας 53,80 τμ. πολυκατοικίας που βρίσκεται στην Αθήνα στην συνοικία Αγιος Ελευθέριος Πατησίων και επί των οδών ............... και ............... αρ. ... που αποτελούσε και την κατοικία της μέχρι το θάνατό της, 2) μιας ισόγειας αυτοτελούς και ανεξάρτητης οριζόντιας ιδιοκτησίας (μονοκατοικία) επιφάνειας 60 τμ. που βρίσκεται στον ακάλυπτο χώρο πολυκατοικίας στο Καλαμάκι Αττικής επί της οδού ............... αρ. .. και περιγράφεται ως αποθήκη στον τίτλο κτήσης, ήτοι στο υπ` αριθμ. ...../1-8-1973 συμβόλαιο του Συμβολαιογράφου Αθηνών ..............., και 3) μιας πλέον αυτοτελούς οριζόντιας ιδιοκτησίας που συστήθηκε με την επίδικη διαθήκη της αποβιώσασας, ήτοι της δεύτερης αποθήκης (Χώρος Αποθήκης) που διαμορφώθηκε στο υπόγειο της πολυκατοικίας της οδού ............... στη θέση Αγιος Ελευθέριος, με την ανοικοδόμηση του τμήματος του υπογείου με τα στοιχεία ΛΜΝΦΥΣΡΠΓΒΑΘΙΚΛ το οποίο αρχικά ανήκε στην αποθήκη-Γκαράζ (ΑΠ-1), στην οποία όρισε με τη διαθήκή της να ανήκουν τα 1/2 εξ` αδιαιρέτου του ποσοστού συνιδιοκτησίας του όλου υπογείου, όπως περιγράφεται στην υπ` αριθμ. 3218/28-7-1969 πράξη τροποποίησης Ιδιοκτησίας κατ` ορόφους και κανονισμού πολυκατοικίας, την οποία αποδέχτηκε η πρώτη εναγομένη με την υπ` αριθμ. ...../12-2- 2003 δήλωση αποδοχής κληρονομιάς της Συμβολαιογράφου Αθηνών ..............., νομίμως μεταγραφείσας.
ΥΠΟΧΡΕΩΝΕΙ την πρώτη εναγομένη να αποδώσει στον ενάγοντα κατά ποσοστό 85/200 εξ` αδιαιρέτου το ακίνητο που της καταλήφθηκε με τη διαθήκη, ήτοι της αυτοτελούς οριζόντιας ιδιοκτησίας που συστήθηκε με την επίδικη διαθήκη της αποβιώσασας, και αναφέρεται ως αποθήκη (Χώρος Αποθήκης) που διαμορφώθηκε στο υπόγειο της πολυκατοικίας της οδού ............... στη θέση Αγιος Ελευθέριος Αθηνών, με την ανοικοδόμηση του τμήματος του υπογείου με τα στοιχεία ΛΜΝΦΥΣΡΠΓΒΑΘΙΚΛ το οποίο αρχικά ανήκε στην αποθήκη-Γκαράζ (ΑΠ-1), στην οποία όρισε με τη διαθήκη της να ανήκουν τα 1/2 εξ` αδιαιρέτου του ποσοστού συνιδιοκτησίας του όλου υπογείου, όπως περιγράφεται στην υπ` αριθμ. 3218/28-7-1969 πράξη τροποποίησης Ιδιοκτησίας κατ` ορόφους και κανονισμού πολυκατοικίας, την οποία αποδέχτηκε η πρώτη εναγομένη με την υπ` αριθμ. ...../12-2-2003 δήλωση αποδοχής κληρονομιάς της Συμβολαιογράφου Αθηνών ..............., νομίμως μεταγραφείσας.
ΥΠΟΧΡΕΩΝΕΙ το δεύτερο εναγόμενο να αποδώσει στον ενάγοντα κατά ποσοστό 85/200 εξ` αδιαιρέτου καθένα από τα δυο ακίνητα που του καταλήφθηκαν με τη διαθήκη ήτοι 1) ενός διαμερίσματος τρίτου ορόφου (του Γ-5) επιφάνειας 53,80 τμ. πολυκατοικίας που βρίσκεται στην Αθήνα στην συνοικία Αγιος Ελευθέριος Πατησίων και επί των οδών ............... και ............... αρ. ... που αποτελούσε και την κατοικία της διαθέτιδος μέχρι το θάνατό της, και 2) μιας ισόγειας αυτοτελούς και ανεξάρτητης οριζόντιας ιδιοκτησίας (μονοκατοικία) επιφάνειας 60 τμ. που βρίσκεται στον ακάλυπτο χώρο πολυκατοικίας στο Καλαμάκι Αττικής επί της οδού ............... αρ. .. και περιγράφεται ως αποθήκη στον τίτλο κτήσης, ήτοι στο υπ` αριθμ. ...../1-8-1973 συμβόλαιο του Συμβολαιογράφου Αθηνών ................
ΚΡΙΘΗΚΕ και ΑΠΟΦΑΣΙΣΤΗΚΕ στην Αθήνα την 1η Φεβρουαρίου 2010.
Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ σε έκτακτη δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του στην Αθήνα, χωρίς την παρουσία των διαδίκων και των πληρεξουσίων δικηγόρων τους, στις 6 Φεβρουαρίου 2010.
Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
Ε.Φ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου