Α.Π. 80/2017 - Χρησικτησία κατά του Δημοσίου - Η αναφορά στην αγωγή του Δημοσίου ότι ο εναγόμενος- πολίτης κατέχει το επίδικο ακίνητο από το 1959 και μέχρι σήμερα "χωρίς νόμιμο (τυπικό) τίτλο", δηλαδή χωρίς να υπάρχει πωλητήριο συμβόλαιο, δεν αποτελεί ομολογία περί κακής πίστεώς του, και ειδικότερα, περί συνδρομής περιστατικών, που να θεμελιώνουν αντίστοιχη καταχρηστική ένσταση του εναγόμενου Δημοσίου, αλλά, αντιθέτως, εμπεριέχεται ισχυρισμός περί του ότι επί χρονικό διάστημα μείζον της τριακονταετίας, νεμόταν το επίδικο καλόπιστα.

Χρησικτησία κατά του Δημοσίου
ΑΠ
Έτος: 2017
Νούμερο: 80
Η αναφορά στην αγωγή του Δημοσίου ότι ο εναγόμενος- πολίτης κατέχει το επίδικο ακίνητο από το 1959 και μέχρι σήμερα "χωρίς νόμιμο (τυπικό) τίτλο", δηλαδή χωρίς να υπάρχει πωλητήριο συμβόλαιο, δεν αποτελεί ομολογία περί κακής πίστεώς του, και ειδικότερα, περί συνδρομής περιστατικών, που να θεμελιώνουν αντίστοιχη καταχρηστική ένσταση του εναγόμενου Δημοσίου, αλλά, αντιθέτως, εμπεριέχεται ισχυρισμός περί του ότι επί χρονικό διάστημα μείζον της τριακονταετίας, νεμόταν το επίδικο καλόπιστα....

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Γ’ Πολιτικό Τμήμα

Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Ιωάννη Γιαννακόπουλο, Αντιπρόεδρο Αρείου Πάγου, Ευγενία Προγάκη, Νικήτα Χριστόπουλο Πέτρο Σαλίχο και Παρασκευή Καλαϊτζή Αρεοπαγίτες.

Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του, στις 2 Νοεμβρίου 2016, με την παρουσία και της γραμματέως Σπυριδούλας Τζαβίδη, για να δικάσει την εξής υπόθεση μεταξύ:

Του αναιρεσείοντος: Ελληνικού Δημοσίου νομίμως εκπροσωπουμένου από τον Υπουργό Οικονομικών, που κατοικοεδρεύει στην ... το οποίο εκπροσωπήθηκε από την Σταυρούλα Καλαμπαλίκη, Πάρεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους με δήλωση κατ’ άρθρο 242 παρ. 2 ΚπολΔ.

Του αναιρεσιβλήτου: Κ. Γ. του Λ., κατοίκου ... που δεν παραστάθηκε στο ακροατήριο.

Η ένδικη διαφορά άρχισε με την από 19-7-2010 αγωγή του αναιρεσιβλήτου, που κατατέθηκε στο Πολυμελές Πρωτοδικείο Πειραιώς.

Εκδόθηκαν οι αποφάσεις: 1438/2012 οριστική του ιδίου Δικαστηρίου, 585/2013 Εφετείου Πειραιώς.

Την αναίρεση της τελευταίας απόφασης ζήτησε το αναιρεσείον με την από 29-10-2013 αίτησή του

Κατά τη συζήτηση της αίτησης αυτής, που εκφωνήθηκε από το πινάκιο, οι διάδικοι παραστάθηκαν όπως σημειώνεται πιο πάνω.

Η Εισηγητής Αρεοπαγίτης Παρασκευή Καλαϊτζή, ανέγνωσε την από 13-1-2016 έκθεσή της με την οποία εισηγήθηκε την παραδοχή της αίτησης αναίρεσης και την αναίρεση εν όλω της αναιρεσιβαλλομένης αποφάσεως.

ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ

Ι. Κατ’ άρθρο 59 αρ. 1 ΚΠολΔ αναίρεση επιτρέπεται ... "αν παραβιάστηκε κανόνας του ουσιαστικού δικαίου, στον οποίο περιλαμβάνονται και οι ερμηνευτικοί κανόνες των δικαιοπραξιών ..." (εδ.α).

ΙΙ. Κατ’ άρθρ. 4§1 εδ.β ν. 3127/2003, σε ακίνητο που βρίσκεται εντός σχεδίου πόλεως ... ο νομέας του θεωρείται κύριος έναντι του Δημοσίου, εφόσον ... "νέμεται, μέχρι την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού, το ακίνητο αδιαταράκτως για χρονικό διάστημα τριάντα (30) ετών, εκτός εάν κατά την κτήση της νομής βρισκόταν σε κακή πίστη ...". Περαιτέρω, "οι διατάξεις της προηγούμενης παραγράφου εφαρμόζονται για ακίνητο εμβαδού μέχρι 2000 τμ. ..." (§2). Προσέτι, κατ’ άρθρ. 1042 ΑΚ "Ο νομέας βρίσκεται σε καλή πίστη ..., όταν χωρίς βαριά αμέλεια έχει την πεποίθηση ότι απέκτησε την κυριότητα".

ΙΙΙ. Με τον (μοναδικό) λόγο αναιρέσεως το αναιρεσείον μέμφεται την κρίση του Εφετείου στην προσβαλλομένη απόφασή του, δεδομένου, ότι, παραβλέψασα τα άνω άρθρα (του ΑΚ και του ν. 3127/03), ως και τα άρθρα (επίσης) του ΑΚ: 166 (ότι το προσύμφωνο υποβάλλεται στον τύπο της συμβάσεως), 369 (ότι οι περί των εμπραγμάτων δικαιωμάτων συμβάσεις γίνονται συμβολαιογραφικώς), 1033 (ότι στη μεταβίβαση ακινήτου χρειάζεται ο συμβολαιογραφικός τύπος) 159§1 (ότι είναι άκυρη η δικαιοπραξία, αν δεν τηρηθεί ο προβλεπόμενος τύπος) και 180 (ότι η άκυρη δικαιοπραξία θεωρείται σαν να μην έγινε), διολίσθησε σε κακή εφαρμογή των προεκτεθεισών (ουσιαστικών) διατάξεων, αφού διέλαβε την παραδοχή της καλοπιστίας του αναιρεσιβλήτου, (εν σχέσει προς τον οποίο, παρά την απουσία του, η συζήτηση προχωρεί, τούτου κληθέντος νομίμως και εμπροθέσμως, όπως προκύπτει από την μετ’ επικλήσεως υπό του επισπεύδοντος αναιρεσείοντος προσαγομένη, κατ’ άρθρ. 576§2 ΚΠολΔ, .../2-9-16 έκθεση επιδόσεως του δικαστικού επιμελητή του Εφετείου Πειραιώς Ι. Χ.), καθόσον αφορά στην υπ’ αυτού κτήση κυριότητος επί του επιδίκου ακινήτου.

IV. Οι επιτρεπτώς επισκοπούμενες παραδοχές της αναιρεσιβαλλομένης αποφάσεως έχουν ως ακολούθως: "Το Νοέμβριο του έτους 1959 δυνάμει του από 16-11-1959 ιδιωτικού συμφωνητικού, που καταρτίσθηκε μεταξύ του ενάγοντα και του Θ. Α., ο οποίος ενεργούσε στο όνομα και για λογαριασμό της συζύγου του Α. Α. το γένος Θ. Μ., ο τελευταίος υποσχέθηκε να πωλήσει και μεταβιβάσει στον πρώτο, αντί συμφωνηθέντος τιμήματος 25.200 δραχμών, το οποίο καταβλήθηκε αυθημερόν (16-11-1959), ένα οικόπεδο που βρίσκεται στη θέση ... της κτηματικής περιφερείας του Δήμου ... Αττικής, επί της οδού ..., εντός σχεδίου πόλεως (π.δ. της 31-81935,ΦΕΚ Α 393/5-9-1935), έχει εμβαδό, κατά το κτηματολόγιο 441 τ.μ. και έχει λάβει ΚΑΕΚ ... Το οικόπεδο αυτό δεν είναι άρτιο και οικοδομήσιμο και εμφαίνεται με τα στοιχεία ... στο από Ιούνιο 2008 τοπογραφικό διάγραμμα του πολιτικού μηχανικού Ν. Ν., ως έχον εμβαδόν 379,05 τ.μ. και συνορεύον, βόρεια επί πλευράς ΑΒ μήκους 20,80 μέτρων με ιδιοκτησίες αγνώστων και επί πλευράς ΕΖ μήκους 0,87 μέτρων με ιδιοκτησία αγνώστου, νότια επί πλευράς μήκους 24,40 μέτρων με ιδιοκτησία αγνώστων, ανατολικά επί πλευράς ΒΓ μήκους 16,88 μέτρων με ακάλυπτο χώρο και δυτικά επί πλευράς ΑΖ μήκους 6,75 μέτρων και επί πλευράς ΕΔ μήκους 9,96 μέτρων με ιδιοκτησίες αγνώστων. Το ακίνητο αυτό είχε περιέλθει στην Α. σύζυγο Θ. Α. δυνάμει του νομίμως μεταγραφέντος συμβολαίου με αρ. .../7-5-1930 του συμβολαιογράφου Πειραιά Χρήστου Χατζηνικολή, στον δε δικαιοπάροχο αυτής Μ. Κ., δυνάμει του νομίμως μεταγραφέντος με αρ. .../ 1908 συμβολαίου του συμβολαιογράφου Πειραιά Π. Κανελλόπουλου. Ο ενάγων απέκτησε τη νομή του ακινήτου αυτού από το Νοέμβριο του έτους 1959 και έκτοτε μέχρι και τον χρόνο συζήτησης της επίδικης αγωγής ενώπιον του Πρωτοβαθμίου Δικαστηρίου ,κατέχει και νέμεται το επίδικο ακίνητο αδιάλειπτα και αδιατάρακτα ,ασκώντας με διάνοια κυρίου όλες τις διακατοχικές πράξεις νομής και κατοχής ,που αρμόζουν σε κύριο. Ειδικότερα, το έτος 1960 ανήγειρε εντός αυτού μια μικρή ισόγεια οικία εμβαδού 25,21 τ.μ., όπου διέμεινε με τη σύζυγο του Α. Γ. και το τέκνο τους Λ. Γ. μέχρι και το έτος 1967, οπότε και μετανάστευσε με την οικογένεια του στη Νότια Αφρική. Κατά το διάστημα της απουσίας του ανέθεσε στην οικογενειακή φίλη Κ. Α., να επιβλέπει για λογαριασμό του το ακίνητο και να περιποιείται την ισόγεια οικία. Επί πλέον, κάθε καλοκαίρι η σύζυγος του ενάγοντα επισκεπτόταν την Ελλάδα και αναλάμβανε προσωπικά τη φροντίδα του επίδικου ακινήτου. Το έτος 1994 η προαναφερθείσα Κ. Α. ενημέρωσε τον ενάγοντα πως είχε χαλάσει η περίφραξη του οικοπέδου. Έτσι κατά τους θερινούς μήνες του ίδιου έτους, όταν ο τελευταίος επισκέφθηκε την Ελλάδα, αντικατέστησε την περίφραξη. Τέλος το έτος 2001, ο ενάγων επέστρεψε με την οικογένεια του στην Ελλάδα για μόνιμη εγκατάσταση και έκτοτε επιβλέπει το εν λόγω ακίνητο ο ίδιος με την οικογένεια του. Κάθε έτος ο ενάγων καταβάλλει κάθε φόρο και οικονομικό βάρος, που συνδέεται με αυτό (βλ. τη δήλωση στοιχείων Ε9 ακινήτων προς τη ..., το διπλότυπο είσπραξης του Δήμου ... για το τέλος ακίνητης περιουσίας (ΤΑΠ),καθώς και την με αρ. ...4-9-2007 βεβαίωση του ως άνω Δήμου, που νόμιμα επικαλείται και προσκομίζει ο ενάγων). Περαιτέρω, όπως προκύπτει από το με αρ. πρωτ. ...27-10-2011 έγγραφο της Διεύθυνσης Δασών Πειραιά, η ευρύτερη έκταση, τμήμα της οποίας αποτελεί και το επίδικο ακίνητο, ήδη από το έτος 1945 είχε αρχίσει να μεταβάλλεται βαθμιαία σε αστική περιοχή. Ειδικότερα στις αεροφωτογραφίες του έτους 1945 εξακολουθούσε μεν η ευρύτερη περιοχή να καλύπτεται από χορτολιβαδική έκταση, παρατηρείτο όμως η διάνοιξη δρόμων και η διαμόρφωση οικοπέδων. Σύμφωνα δε και με την κατάθεση της μάρτυρος Α. Γ., στο ακροατήριο του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου , περί τα τέλη του έτους 1959, οπότε και ο ενάγων απέκτησε τη νομή του επιδίκου ακινήτου, δεν υπήρχαν στην ευρύτερη περιοχή ίχνη δασικής (χορτολιβαδικής) βλάστησης. Αντίθετα, όπως παρατηρείται και στις αεροφωτογραφίες του έτους 1969 ,είχε πλέον διαμορφωθεί πλήρως σε αστική περιοχή η ευρύτερη έκταση με διάνοιξη δρόμων και ανέγερση οικοδομών (βλ. το νομίμως επικαλούμενο και προσκομιζόμενο με αρ. πρωτ. ...27-10-2011 έγγραφο της Διεύθυνσης Δασών Πειραιά). Ενισχυτικό των παραπάνω είναι και το γεγονός ότι τα όμορα οικόπεδα που βρίσκονται στο ίδιο οικοδομικό τετράγωνο με το επίδικο που περικλείεται από τις οδούς ... (βλ. το νομίμως επικαλούμενο και προσκομιζόμενο με αρ. πρωτ..../27-7-2007 έγγραφο της διεύθυνσης τεχνικών μελετών του Δήμου ...), δεν ανήκουν κατά κυριότητα στο εναγόμενο Ελληνικό Δημόσιο αλλά σε φυσικά πρόσωπα (βλ. τα νομίμως επικαλούμενα και προσκομιζόμενα από 29-12-2011 αντίγραφα με σχετικές εγγραφές των κτηματολογικών φύλλων με ΚΑΕΚ .... Σύμφωνα με τα παραπάνω αποδείχθηκε ότι ο ενάγων: 1) έχει συμπληρώσει στο πρόσωπο του από την 16-11-1959 μέχρι την 19-3-2003 (ημέρα δημοσίευσης του νόμου 3127/2003) συνεχή και αδιατάρακτη τριακονταετή και πλέον νομή στο επίδικο ακίνητο που έχει έκταση μικρότερη των 2000 τ.μ. και είναι εντός σχεδίου πόλεως 2) καθόλο το ως άνω χρονικό διάστημα τελούσε σε καλή πίστη, έχοντας την πεποίθηση, χωρίς να τον βαρύνει βαριά αμέλεια, ότι απέκτησε την κυριότητα του άνω ακινήτου, της πεποιθήσεώς του αυτής υφισταμένης κατά τον χρόνο κτήσεως της νομής αυτού. Η περιεχόμενη δε αναφορά στην αγωγή ότι κατέχει το επίδικο ακίνητο από το 1959 και μέχρι σήμερα "χωρίς νόμιμο (τυπικό) τίτλο", δηλαδή χωρίς να υπάρχει πωλητήριο συμβόλαιο, δεν αποτελεί ομολογία περί κακής πίστεώς του, και ειδικότερα, περί συνδρομής περιστατικών, που να θεμελιώνουν αντίστοιχη καταχρηστική ένσταση του εναγόμενου Δημοσίου, αλλά, αντιθέτως, εμπεριέχεται ισχυρισμός περί του ότι επί χρονικό διάστημα μείζον της τριακονταετίας, νεμόταν το επίδικο καλόπιστα. Πέραν των ως άνω ενισχυτικό της καλής πίστης του ενάγοντα αποτελεί και το γεγονός ότι το Ελληνικό Δημόσιο, δια των αρμοδίων οργάνων του, ουδέποτε πρόβαλε δικαιώματα επί του ακινήτου, κοινοποιώντας εμπράγματη αγωγή ή πρωτόκολλο αποβολής, ούτε όχλησε με οποιονδήποτε τρόπο τον ενάγοντα στην, κατά τα ανωτέρω, άσκηση της νομής του στο επίδικο οικόπεδο, ούτε άσκησε οποιαδήποτε διακατοχική πράξη σ’ αυτό.

Συνεπώς, εφόσον αποδείχθηκε ότι συντρέχουν στην υπό κρίση περίπτωση όλες οι προϋποθέσεις εφαρμογής του άρθρου 4 §§ 1β και 2 του ν. 3127/2003 και (εφόσον) ενώ, αντίθετα, δεν αποδείχθηκε κακή πίστη του ενάγοντα έπρεπε να γίνει δεκτή η αγωγή και ως προς την ουσιαστική της βασιμότητα".

V. Η επισκόπηση των παραδοχών της προσβαλλομένης αποφάσεως οδηγεί την δικανική πεποίθηση και κρίση με ασφάλεια στην αβασιμότητα του λόγου αναιρέσεως, υπό την έννοια, ότι προσηκόντως αντιμετωπίσθηκε, κατά τα ως άνω, το ζήτημα της υπέρ την τριακονταετία καλόπιστης εκ μέρους του αναιρεσιβλήτου χρησιδεσποτείας του επιδίκου ακινήτου. Επομένως, δεν συντρέχει περίπτωση κακής εφαρμογής των προειπωθεισών (ουσιαστικών) διατάξεων, παρά τα όσα αντιστοίχως αντίθετα, αδοκίμως όμως, υποστηρίζει το αναιρεσείον, (αφού η εφετειακή κρίση είναι η εφαρμοστικώς ορθή των εν λόγω διατάξεων), κατά τα άνω εκτιθέμενα.

VI. Κατά συνέπεια, η αίτηση αναιρέσεως είναι απορριπτέα.

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ

Απορρίπτει την από 29-10-2013 αίτηση του Ελληνικού Δημοσίου περί αναιρέσεως της 585/2013 αποφάσεως του Εφετείου Πειραιώς.

ΚΡΙΘΗΚΕ και αποφασίστηκε στην Αθήνα στις 20 Δεκεμβρίου 2016.

ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ στην Αθήνα σε δημόσια συνεδρίαση, στο ακροατήριό του, στις 10 Ιανουαρίου 2017.

Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

Α.Π. 80/2017