________________________________________
ΜΟΝ ΠΡΩΤ ΚΑΤΕΡ 31/2013
ατυχημάτων δικαιούνται, με αποτέλεσμα να καταργούνται δικαιώματα αυτών που κατ’ επίφαση ο Ν. 4092/2012 ... δικαιώματος των παθόντων να αξιώνουν την ικανοποίηση των ήδη γεννημένων απαιτήσεων τους από το Επικουρικό ...
Σελίδα 1 Αντισυνταγματικότητα διατάξεων
του άρθρ. 4 Ν. 4092/2012
που αφορούν το Επικουρικό Κεφάλαιο (1)
Σύμφωνα με το άρθρο τέταρτο στοιχείο γ’ του Ν. 4092/2012, που
τροποποίησε το άρθρο 19 παρ. 2 Π.Δ. 237/1986, ορίζεται μεταξύ άλλων και
ότι «η ρύθμιση της παρούσας παραγράφου καταλαμβάνει τις ήδη
γεγεννημένες αξιώσεις κατά του Επικουρικού Κεφαλαίου, χωρίς πάντως
να θίγει αξιώσεις που έχουν επιδικαστεί με οριστική απόφαση». Επομένως, οι
καταργούμενες με την ως άνω διάταξη ενοχικές αξιώσεις των ζημιωθέντων
από τροχαίο ατύχημα κατά του Επικουρικού Κεφαλαίου εμπίπτουν στην
έννοια του όρου «περιουσία» του άρθρου 1 του Πρώτου Πρόσθετου
Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ, καθώς και στην έννοια του όρου «ιδιοκτησία» του
άρθρου 17 του Συντάγματος. Εξάλλου, υπάρχει νόμιμη προσδοκία με βάση το
μέχρι την έναρξη ισχύος του Ν. 4092/2012 νομοθετικό καθεστώς ότι οι ως άνω
αξιώσεις των παθόντων από τροχαία ατυχήματα κατά του Επικουρικού
Κεφαλαίου μπορούσαν να ικανοποιηθούν δικαστικά. Συνεπώς, η αναδρομική
κατάργηση των πιο πάνω ενοχικών αξιώσεων είναι αντίθετη στα άρθρα 4
και 17 του Συντάγματος και 1 του Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ.
Μάλιστα, η προαναφερόμενη νομοθετική μεταβολή δεν φαίνεται να
επιβάλλεται από λόγους δημόσια ωφέλειας. Σύμφωνα μάλιστα και με την
Αιτιολογική Έκθεση του Ν. 4092/2012, με τις πιο πάνω διατάξεις του Ν.
4092/2012 γίνεται προσπάθεια να διασφαλιστεί η ομαλή λειτουργία του
Επικουρικού Κεφαλαίου, επιχειρώντας να σταθμιστούν οι υποχρεώσεις του
χωρίς να διακινδυνεύει η οικονομική του θέση, λόγω ακριβώς του ιδιαίτερου
επικουρικού του σκοπού. Πλην, όμως, αν ως δημόσια ωφέλεια νοείται η θέση
του Επικουρικού Κεφαλαίου και η αποζημίωση παθόντων από τροχαία
ατυχήματα, γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι οι πιο πάνω διατάξεις του Ν.
4092/2012 αναιρούν την ίδια τη λειτουργία του Επικουρικού Κεφαλαίου,
το οποίο πλέον δεν θα καταβάλει παρά μόνο ελάχιστο μέρος των
αποζημιώσεων που οι παθόντες τροχαίων ατυχημάτων δικαιούνται, με
αποτέλεσμα να καταργούνται δικαιώματα αυτών που κατ’ επίφαση ο Ν.
4092/2012 ήθελε να προστατέψει. Εξάλλου, οι προαναφερόμενες διατάξεις
του Ν. 4092/2012 προσβάλλουν και την συνταγματικά κατοχυρωμένη αρχή
της αναλογικότητας, καθώς προβλέπονται μέτρα που δεν είναι αναγκαία
ούτε πρόσφορα για την προστασία του Επικουρικού Κεφαλαίου και την
αποζημίωση των παθόντων από τροχαία ατυχήματα, αφού το επιδιωκόμενο
αποτέλεσμα θα μπορούσε να επιτευχθεί με την προληπτική επιτήρηση και
τον έλεγχο των ασφαλιστικών εταιριών, αλλά και την μέριμνα για την
ελαχιστοποίηση των οχημάτων που κυκλοφορούν ανασφάλιστα. Επίσης,
οι πιο πάνω διατάξεις του Ν. 4092/2012 θίγουν τον πυρήνα του σχετικού
δικαιώματος των παθόντων να αξιώνουν την ικανοποίηση των ήδη
γεννημένων απαιτήσεων τους από το Επικουρικό Κεφάλαιο.
Σύγκρουση Ομορρόπως Κινουμένων
ΙΧΕ και ποδηλάτου
Σελίδα 2 Μέθη Οδηγού
Αποκλειστική υπαιτιότητα του άνευ αδείας ικανότητας και εν μέθη οδηγού
(2,04ο/οο με τη μέθοδο της αιμοληψίας), ο οποίος οδηγώντας με υπερβολική
ταχύτητα απώλεσε τον έλεγχο του οχήματος του και εισήλθε στο αντίθετο
ρεύμα με αποτέλεσμα να συγκρουστεί με ποδήλατο και να τραυματίσει
θανάσιμα τον οδηγό αυτού (παράβ. άρθρ.12 παρ. 1, 43, 94, 42 του ΚΟΚ).
Κρίθηκε ότι ουδεμία ευθύνη βαρύνει τον ποδηλάτη, δεδομένου ότι φορούσε
ενδύματα με έντονο χρώμα, ενώ το ποδήλατό του ήταν εφοδιασμένο με
αντανακλαστικά στοιχεία. Οσα δε οι εναγόμενοι ισχυρίζονται περί μη
κανονικής κίνησης του θανόντος στο αριστερό άκρο του οδοστρώματος,
ουδεμία ασκούν έννομη επιρροή, αφού, το ατύχημα προκλήθηκε λόγω
απώλειας του ελέγχου του οχήματος του εναγομένου ανωτέρω οδηγού.
Αποζημίωση επί θανατώσεως Προσώπου
Έξοδα Κηδείας – Δικαιούχοι - Περιεχόμενο
Τα έξοδα κηδείας του θανατωθέντος δικαιούνται να αξιώσουν από τον
υπεύθυνο του θανάτου του εκείνοι που φέρουν αυτά κατά το νόμο, οι οποίοι
είναι οι κληρονόμοι του ή οι προς διατροφήν του υπόχρεοι ή ένας εξ
αυτών, εφόσον πράγματι κατέβαλε αυτά, δεδομένου ότι η αξίωση αυτή έχει τον
χαρακτήρα της αποζημιώσεως και δεν επιδιώκεται με κληρονομικό
δικαίωμα, ως στοιχείο της κληρονομιάς, ώστε να χωρήσει επιμερισμός της με
βάση την κληρονομική μερίδα. Για το ορισμένο της αγωγής δεν απαιτείται να
γίνεται αναλυτική εξειδίκευσή τους.
Ψυχική Οδύνη Μνηστής (2)
Οι μνηστοί ως πρόσωπα συνδεόμενα με το θύμα με στενή σχέση αγάπης και
αφοσίωσης πρέπει να δικαιούνται χρηματική ικανοποίηση για την
εξισορρόπηση των δημιουργούμενων από την απώλεια του θύματος
δυσμενών καταστάσεων και συνεπειών.
Ψυχική Οδύνη 260.000 ευρώ
Επιμεριζόμενα ανά
80.000 ευρώ σε κάθε γονέα
50.000 ευρώ στον αδελφό
20.000 ευρώ στην γιαγιά
30.000 ευρώ στην μνηστή
Σελίδα 3 Απόφ. Μον.Πρ.Κατερίνης 31/2013
Πρόεδρος Αντωνία Κορφιάτη
Δικηγόροι Βασίλειος Τσίαρας – Ιωάννης Κοτζαμανίδης (μετ΄ασκ.δικηγόρου
Σοφίας Πανίδου) – Δημήτριος Παπαδόπουλος
Σχόλια – Παρατηρήσεις
1) Αντισυνταγματικότητα διατάξεων του άρθρ. 4 Ν. 4092/2012 που αφορούν το
Επικουρικό Κεφάλαιο
βλ. ανωτέρω Σελ. +++ σχετικό Άρθρο Γεωργίου Αμπατζή «ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ - Ένας Κοινωνικός Θεσμός στο Στόχαστρο του Εθνικού Νομοθέτη - Η
Αντίθεση των διατάξεων του άρθρου 4 του Ν.4092/2012 προς το Δίκαιο της
Ευρωπαϊκής Ένωσης και τη Νομολογία του ΔΕΚ».
Βλ. ομοίως και Μον.Πρ.Αθ.3941/2012, ΕΣυγκΔ 2012/455, Μον.Πρ.Αθ.3905/2012,
ΕΣυγκΔ 2012/465, Μον.Πρ.Αθ. 3977/2012 ΕΣυγκΔ 504/2012, Μον Πρ.Αθ.
3903/2012 ΕΣυγκΔ 2012/516
2) Ψυχική Οδύνη Μνηστής
Η σχέση μνηστείας αναγνωρίζεται από το δίκαιο (ΑΚ 1346) ως η πρωτοβαθμίδα του
γάμου και της οικογένειας. Οι μνηστοί ναι μεν δεν περιλαμβάνονται στην έννοια της
οικογένειας, νομολογιακά όμως γίνεται δεκτή η ανάλογη εφαρμογή της ΑΚ 932 στη
θανάτωση του ενός μνηστού υπέρ του άλλου, διότι στην περίπτωση αυτή
παραγνωρίζεται η απουσία σχέσεως οικογενειακού δικαίου, υπό τη στενή έννοια και
σημασία πλέον έχει η πραγματική σχέση και ο δεσμός αγάπης που υπάρχει
μεταξύ του θύματος και του ζώντος άλλου προσώπου με τον οποίο συνδεόταν.
Βλ. σχετικώς και Εφ.Αθ. 3858/2008 ΕΣυγκΔ 2010/117, Εφ.Αθ. 5675/2004, ΕΣυγκΔ
2005/367, Εφ.Αθ. 1537/1991 ΕΣυγκΔ 1991/394, Εφ.Αθ. 2971/1990 ΕΣυγκΔ
1991/548, Μον.Πρ.Αθ. 2139/2008 ΕΣυγκΔ 2009/578
Κείμενο Απόφ. Μον.Πρ.Κατερ. 31/2013
ΑΦΟΥ ΜΕΛΕΤΗΣΕ ΤΗ ΔΙΚΟΓΡΑΦΙΑ
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Κατά τη διάταξη του άρθρου 932 εδ. γ’ του ΑΚ, σε περίπτωση θανατώσεως
προσώπου από αδικοπραξία, το δικαστήριο μπορεί να επιδικάσει χρηματική
ικανοποίηση στην οικογένεια του θύματος λόγω ψυχικής οδύνης. Στη διάταξη αυτή
δεν γίνεται προσδιορισμός του όρου «οικογένεια» του θύματος, προφανώς γιατί ο
νομοθέτης δεν θέλησε να διαγράψει κατά τρόπο δεσμευτικό τα όρια του θεσμού, ο
οποίος από τη φύση του κρίνεται, κατ’ ανάγκη από τις επιδράσεις των κοινωνικών
διαφοροποιήσεων κατά τη διαδρομή του χρόνου. Κατά την αληθή όμως έννοια της εν
λόγω διατάξεως, που απορρέει από το σκοπό της θεσπίσεώς της, στην οικογένεια
του θύματος περιλαμβάνονται και οι εγγύτεροι και στενώς συνδεόμενοι συγγενείς του
θανόντος, που δοκιμάστηκαν ψυχικά από την απώλειά του και προς ανακούφιση του
ηθικού πόνου των οποίων στοχεύει η διάταξη αυτή, αδιαφόρως του αν συζούσαν
μαζί του ή διέμεναν χωριστά (βλ. Ολ ΑΠ 21/2000, ΑΠ 160/2001 ΕλΔικ 42 σελ. 56 και
1541, ΑΠ 733/2002 ΕλΔικ 44, 708). Κατ’ ανάλογη εφαρμογή της ως άνω διατάξεως,
οι μνηστοί ως πρόσωπα συνδεόμενα με το θύμα με στενή σχέση αγάπης και
αφοσίωσης πρέπει να δικαιούνται χρηματική ικανοποίηση για την εξισορρόπηση των
Σελίδα 4 δημιουργούμενων από την απώλεια του θύματος δυσμενών καταστάσεων και
συνεπειών (ΑΠ 1071/2002 ΝΟΜΟΣ, ΕφΑθ 3413/2001 ΕλλΔνη 2001.1359).
Περαιτέρω, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 928 εδ. α’ ΑΚ, σε περίπτωση
θανατώσεως προσώπου, ο υπόχρεος οφείλει να καταβάλει τα έξοδα κηδείας σ’
εκείνον που κατά νόμο βαρύνεται μ’ αυτά. Κατά την έννοια της διατάξεως αυτής, σε
συνδυασμό και προς τη διάταξη του άρθρου 1831 ΑΚ, τα έξοδα κηδείας του
θανατωθέντος, ήτοι όλες τις γενόμενες δαπάνες για τον ενταφιασμό, οι οποίες τελούν
σε άμεση αιτιώδη σχέση προς το θάνατό του και είναι ανάλογες προς την κοινωνική
του θέση, δικαιούνται να αξιώσουν από τον υπεύθυνο του θανάτου του εκείνοι που
φέρουν αυτά κατά το νόμο, οι οποίοι είναι οι κληρονόμοι του ή οι προς διατροφήν του
υπόχρεοι ή ένας εξ αυτών, εφόσον πράγματι κατέβαλε αυτά, δεδομένου ότι η αξίωση
αυτή έχει τον χαρακτήρα της αποζημιώσεως και δεν επιδιώκεται με κληρονομικό
δικαίωμα, ως στοιχείο της κληρονομιάς, ώστε να χωρήσει επιμερισμός της με βάση
την κληρονομική μερίδα (ΑΠ 1590/1980 ΝοΒ 29.895, ΕφΘες 1735/1993 ΕλλΔνη
35.676, ΜονΠρωτΘες 14555/Αρμεν. 51.206), για το ορισμένο δε της αγωγής, με την
οποία ζητείται η επιδίκαση των εξόδων κηδείας στον καταβαλόντα κληρονόμο, δεν
είναι απαραίτητο να γίνεται αναλυτική εξειδίκευσή τους (ΕφΘες. 1506/2003 Αρμ.
2003. 1760, ΕφΠειρ. 530/94 ΕΣυγκΔ 1995. 325, ΕφΔωδ 96/2004 ΝΟΜΟΣ). Στα
έξοδα κηδείας περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων, όπως έχει κριθεί από τη νομολογία
και υποστηρίζονται επίσης στη θεωρία ότι, πλην της ανωτέρω δαπάνης,
περιλαμβάνονται και οι δαπάνες για την αγορά φέρετρου, λουλουδιών, δημοσίευση
νεκρώσιμων αγγελιών σε εφημερίδες, η δαπάνη για την τέλεση της νεκρώσιμου
ιεροπραξίας (δικαιώματα ναού, αμοιβές θρησκευτικών λειτουργών και ψαλτών), την
μεταφορά του νεκρού στο νεκροταφείο, δικαιώματα νεκροταφείου για την ταφή,
δικαιώματα του γραφείου τελετών (ΕφΑθ 920/1986 ΕλλΔνη 28.472, ΕφΑθ 7364/1986
ΑρχΝ 1987.583).
Ευθύνη Επικουρικού Κεφαλαίου – Αντισυνταγματικότητα διατάξεων άρθρ.4
Ν.4092/2012
Περαιτέρω, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 19 παρ. 1 του Ν. 489/1976 το
Επικουρικό Κεφάλαιο είναι υποχρεωμένο να καταβάλει στα πρόσωπα που
ζημιώθηκα την οριζόμενη στην παρ. 2 του ίδιου άρθρου αποζημίωση λόγω
θανατώσεως ή σωματικών βλαβών ή υλικών ζημιών από αυτοκινητικά ατυχήματα
όταν α) … β) το ατύχημα προήλθε από ανασφάλιστο αυτοκίνητο, γ) … δ) … Από τις
ανωτέρω διατάξεις, σε συνδυασμό με το άρθρο 2 ν. 489/1976 και 7 και 9
Κ4/585/1978 Α.Υ.Ε. προκύπτει ότι ανασφάλιστο είναι το ζημιογόνο αυτοκίνητο, όταν
δεν καταρτίστηκε ποτέ σύμβαση ασφαλίσεως ή η καταρτισθείσα ακυρώθηκε ή έληξε
ή ανεστάλη η ισχύς της κατά νόμιμο τρόπο, χωρίς να συναφθεί νέα σύμβαση
ασφαλίσεως. Το άρθρο 2 ΑΚ εκφράζει τη γενικότερη αρχή του δικαίου περί μη
αναδρομικότητας των νόμων, που αποβλέπει στην κατά το δυνατό βεβαιότητα των
δικαιωμάτων ασφάλειας των συναλλαγών και σταθερότητας δικαίου, η οποία (αρχή)
όμως δεν κατοχυρώνεται από το Σύνταγμα και έτσι η διάταξη αυτή δεν έχει αυξημένη
τυπική ισχύ. Επομένως, ο νομοθέτη δεν εμποδίζεται, κατ’ αρχήν, να προσδώσει στο
νόμο αναδρομική ισχύ, με μόνο περιορισμό τη μη προσβολή συνταγματικώς
προστατευομένων δικαιωμάτων. Στον νόμο μπορεί να δοθεί αναδρομική δύναμη
ρητώς ή σιωπηρώς (έμμεσα), όταν δηλαδή από την έννοια και το σκοπό του
συνάγεται νομοθετική βούληση περί αναδρομικής ισχύος τους, ώστε να ρυθμιστούν
και περασμένα γεγονότα ή σχέσεις του παρελθόντος. Εξαιρέσεις από το επιτρεπτό
της αναδρομικής ισχύος του νόμου προβλέπονται στο Σύνταγμα από τις διατάξεις
των άρθρων 7 παρ. 1 και 78 παρ. 2. Από την απόλυτη απαγόρευση στο Σύνταγμα
της αναδρομικότητας των νόμων που ορίζουν οι συνταγματικές διατάξεις, συνάγεται,
ότι στις άλλες περιπτώσεις η αναδρομική ισχύς είναι μεν επιτρεπτή, δεν μπορεί όμως
να υπερβεί τα όρια που θέτουν τα άρθρα 4 και 17 του Συντάγματος, καθώς και οι
υπερνομοθετικής ισχύος (άρθρο 28 παρ. 1 του Συντάγματος) διατάξεις των άρθρων
6 παρ. 1 της ΕΣΔΑ και 1 του Πρώτου Προσθέτου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ. Κατά το
Σελίδα 5 άρθρο 1 παρ. 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ, που κυρώθηκε
(μαζί με τη Σύμβαση) με το Ν.Δ. 53/1974 και έχει, σύμφωνα με το άρθρο 28 παρ. 1
του Συντάγματος, αυξημένη τυπική ισχύ έναντι των κοινών νόμων «παν φυσικόν ή
νομικόν πρόσωπον δικαιούται σεβασμού της περιουσίας του. Ουδείς δύναται να
στερηθεί της ιδιοκτησίας του, ει μη δια λόγους δημοσίας ωφελείας και υπό τους
προβλεπόμενους υπό του νόμου και των γενικών αρχών του διεθνούς δικαίου όρους.
Αι προαναφερόμεναι διατάξεις δεν θίγουν το δικαίωμα παντός κράτους, όπως θέση
εν ισχύϊ νόμους, ους ήθελε κρίνη αναγκαίους προς ρύθμισιν της χρήσεως αγαθών,
συμφώνως προς το δημόσιον συμφέρον, ή προς εξασφάλισιν της καταβολής φόρων
ή άλλων εισφορών ή προστίμων¨. Στην κατά τα ανωτέρω προστατευόμενη περιουσία
περιλαμβάνονται όχι μόνο τα από το άρθρο 17 του Συντάγματος προστατευόμενα
εμπράγματα δικαιώματα, αλλά και όλα τα περιουσιακής φύσεως δικαιώματα και τα
νομίμως κεκτημένα οικονομικά συμφέροντα, άρα και τα περιουσιακά ενοχικά
δικαιώματα και μάλιστα οι περιουσιακού χαρακτήρα απαιτήσεις είτε αναγνωρισμένες
με δικαστική ή διαιτητική απόφαση είτε απλώς γεννημένες κατά το εθνικό δίκαιο,
εφόσον υπάρχει νόμιμη προσδοκία με βάση το ισχύον πριν από την προσφυγή στο
δικαστήριο νομοθετικό καθεστώς ότι μπορούν να ικανοποιηθούν δικαστικά. Ετσι,
σύμφωνα, με τη ρύθμιση της ως άνω διεθνούς συνθήκης, μέσω της αναδρομικής
ισχύος νόμου είναι δυνατόν να επέρχεται απόσβεση ή κατάργηση δικαιωμάτων που
έχουν απονεμηθεί με προγενέστερο νόμο, μόνο εφόσον, η κατάργηση ή απόσβεση
επιβάλλεται για λόγους γενικότερου κοινωνικού ή δημόσιου συμφέροντος ή
ωφέλειας, η συνδρομή των οποίων υπόκειται στον έλεγχο των δικαστηρίων, αφού
διαφορετικά η έναντι του κοινού νομοθέτη προστασία των περιουσιακών αυτών
δικαιωμάτων θα έμενε χωρίς πρακτικό αποτέλεσμα (βλ. για τα προαναφερόμενα και
ΟλΑΠ 6/2007, ΕΕμπΔ (2007), 715, Δ (2008), 29, ΟλΑΠ 40/1998, ΝοΒ (1999), 752,
Αρμ. (1999), 230, ΕΕμπΔ (1999), 28), (ΑΠ 64/2011).
Περαιτέρω, με το άρθρο τέταρτο στοιχείο γ’ του Ν. 4092/2012, που τροποποίησε το
άρθρο 19 παρ. 2 Π.Δ. 237/1986, ορίζεται μεταξύ άλλων και ότι «η ρύθμιση της
παρούσας παραγράφου καταλαμβάνει τις ήδη γεγεννημένες αξιώσεις κατά του
Επικουρικού Κεφαλαίου, χωρίς πάντως να θίγει αξιώσεις που έχουν επιδικαστεί με
οριστική απόφαση». Επομένως, οι καταργούμενες με την ως άνω διάταξη ενοχικές
αξιώσεις των ζημιωθέντων από τροχαίο ατύχημα κατά του Επικουρικού Κεφαλαίου
εμπίπτουν στην έννοια του όρου «περιουσία» του άρθρου 1 του Πρώτου Πρόσθετου
Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ, καθώς και στην έννοια του όρου «ιδιοκτησία» του άρθρου
17 του Συντάγματος. Εξάλλου, υπάρχει νόμιμη προσδοκία με βάση το μέχρι την
έναρξη ισχύος του Ν. 4092/2012 νομοθετικό καθεστώς ότι οι ως άνω αξιώσεις των
παθόντων από τροχαία ατυχήματα κατά του Επικουρικού Κεφαλαίου μπορούσαν να
ικανοποιηθούν δικαστικά. Συνεπώς, η αναδρομική κατάργηση των πιο πάνω
ενοχικών αξιώσεων είναι αντίθετη στα άρθρα 4 και 17 του Συντάγματος και 1 του
Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ. Μάλιστα, η προαναφερόμενη νομοθετική
μεταβολή δεν φαίνεται να επιβάλλεται από λόγους δημόσια ωφέλειας. Συγκεκριμένα,
κατά την Αιτιολογική Εκθεση του Ν. 4092/2012, με τις πιο πάνω διατάξεις του Ν.
4092/2012 γίνεται προσπάθεια να διασφαλιστεί η ομαλή λειτουργία του Επικουρικού
Κεφαλαίου, επιχειρώντας να σταθμιστούν οι υποχρεώσεις του χωρίς να διακινδυνεύει
η οικονομική του θέση, λόγω ακριβώς του ιδιαίτερου επικουρικού του σκοπού. Πλην,
όμως, αν ως δημόσια ωφέλεια νοείται η θέση του Επικουρικού Κεφαλαίου και η
αποζημίωση παθόντων από τροχαία ατυχήματα, στις περιπτώσεις που
προαναφέρθηκαν, γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι οι πιο πάνω διατάξεις του Ν.
4092/2012 αναιρούν την ίδια τη λειτουργία του Επικουρικού Κεφαλαίου, το οποίο
πλέον δεν θα καταβάλει παρά μόνο ελάχιστο μέρος των αποζημιώσεων που οι
παθόντες τροχαίων ατυχημάτων δικαιούνται, με αποτέλεσμα να καταργούνται
δικαιώματα αυτών που κατ’ επίφαση ο Ν. 4092/2012 ήθελε να προστατέψει.
Εξάλλου, οι προαναφερόμενες διατάξεις του Ν. 4092/2012 προσβάλλουν και την
συνταγματικά κατοχυρωμένη αρχή της αναλογικότητας, καθώς προβλέπονται μέτρα
που δεν είναι αναγκαία ούτε πρόσφορα για την προστασία του Επικουρικού
Σελίδα 6 Κεφαλαίου και την αποζημίωση των παθόντων από τροχαία ατυχήματα, αφού το
επιδιωκόμενο αποτέλεσμα θα μπορούσε να επιτευχθεί με την προληπτική επιτήρηση
και τον έλεγχο των ασφαλιστικών εταιριών, αλλά και την μέριμνα για την
ελαχιστοποίηση των οχημάτων που κυκλοφορούν ανασφάλιστα. Επίσης, οι πιο
πάνω διατάξεις του Ν. 4092/2012 θίγουν τον πυρήνα του σχετικού δικαιώματος των
παθόντων να αξιώνουν την ικανοποίηση των ήδη γεννημένων απαιτήσεων τους από
το Επικουρικό Κεφάλαιο (ΜονΠρΑθ 3941/2012 δημ. ΝΟΜΟΣ).
Με την υπό κρίση αγωγή οι ενάγοντες εκθέτουν ότι από υπαιτιότητα του πρώτου
εναγομένου, ο οποίος οδηγούσε το με στοιχεία κυκλοφορίας ΒΟΡ 6323 ΙΧΕ,
ιδιοκτησίας του, το οποίο ήταν ανασφάλιστο και ως εκ τούτου ευθύνεται το δεύτερο
εναγόμενο Επικουρικό Κεφάλαιο, συνέβη αυτοκινητικό ατύχημα στον τόπο, το χρόνο
και με τις συνθήκες που περιγράφονται στην αγωγή, αποτέλεσμα του οποίου ήταν να
τραυματιστεί θανάσιμα, ο υιός του πρώτου και της δεύτερης, αδελφός του τρίτου,
μνηστήρας της πέμπτης. Ζητούν δε, όπως παραδεκτά (ενόψει του χρόνου άσκησης
της αγωγής) έτρεψαν το αίτημα της αγωγής τους από καταψηφιστικό σε
αναγνωριστικό να αναγνωριστεί ότι οι εναγόμενοι οφείλουν να τους καταβάλουν εις
ολόκληρον ο καθένας: α) στον πρώτο ενάγοντα, το ποσό των 299.950 ΕΥΡΩ, ως
χρηματική ικανοποίηση λόγω ψυχικής οδύνης από το θάνατο του τέκνου του και το
ποσό των 6390 ΕΥΡΩ για τα έξοδα στα οποία υπεβλήθη, β) στη δεύτερη ενάγουσα
το ποσό των 299.950 ΕΥΡΩ ως χρηματική ικανοποίηση για την ψυχική οδύνη από το
θάνατο του τέκνου της, γ) στον τρίτο ενάγοντα το ποσό των 249950 ΕΥΡΩ, επίσης
ως χρηματική ικανοποίηση για την ψυχική οδύνη του από το θάνατο του αδελφού
του, δ) στην τέταρτη ενάγουσα το ποσό των 100.000 ευρώ, από την ψυχική,
περιοριζόμενα όλα τα αιτούμενα περί χρηματικής ικανοποίησης ποσά, κατά το ποσό
των 50ΕΥΡΩ ως προς τους πρώτο, δεύτερη και τρίτο των εναγόντων, το οποίο
επιφυλάσσονται να αιτηθούν ως πολιτικώς ενάγοντες στην ποινική δίκη που θα
διεξαχθεί, και όλα τα παραπάνω ποσά νομιμοτόκως, από την επίδοση της αγωγής
και μέχρι πλήρους εξοφλήσεως. Επίσης ζητούν να καταδικαστούν οι εναγόμενοι στα
δικαστικά τους έξοδα.
Η αγωγή, παραδεκτώς εισάγεται προς συζήτηση ενώπιον του παρόντος, αρμοδίου
καθ’ ύλην και κατά τόπο, Δικαστηρίου (άρθρα 14, 16 περ. 12 και 22, 40Α (κατά το
χρόνο άσκησης της αγωγής) του Κ.Πολ.Δ.) κατά την ειδική διαδικασία των άρθρων
666, 667, 670 – 676 (681Α) του Κ.Πολ.Δ. Είναι νόμιμη, για όλους τους ενάγοντες κατά
τα αναφερόμενα στη μείζονα σκέψη, στηριζόμενη στις διατάξεις των άρθρων 297,
298, 330 εδ. β’, 346, 480, 914, και 932 του Α.Κ., 2, 4, 9, 10 του ΓΠΝ/1911, 10 του Ν.
489/1976, 928, 929, 932, 1710, 1813, 1820, 297 εδ. α, 298, 299, 330 εδ. β’, 346 και
481 επ. ΑΚ, 2, 4, 9 και 10 Ν. ΓπΝ/1911, 19 Ν. 489/1976.
Σημειώνεται στο σημείο αυτό ότι η ένδικη αγωγή είναι νόμιμη ως προς το δεύτερο
εναγόμενο, στηριζόμενη στις διατάξεις που αναφέρονται στη μείζονα σκέψη, καθ’ όλο
το αιτητικό της, καθώς οι περιορισμοί στο ύψος της αποζημίωσης των εναγόντων
που εισήχθησαν με τον Ν. 4092/2012, είναι με βάση τα όσα αναφέρονται στην πιο
πάνω μείζονα σκέψη ανεφάρμοστοι, διότι στην ένδικη περίπτωση οι αξιώσεις των
εναγόντων είχαν γεννηθεί πριν την ψήφιση του Ν. 4092/2012 και επομένως τίθεται εν
προκειμένω και ζήτημα αντισυνταγματικότητας της αναδρομικής ισχύος των
διατάξεων αυτών του Ν. 4092/2012, παρά τα αντιθέτως υποστηριζόμενα από το
δεύτερο εναγόμενο. Πρέπει, επομένως, η αγωγή, να ερευνηθεί περαιτέρω ως προς
την ουσιαστική της βασιμότητα.
Συνθήκες Ατυχήματος - Υπαιτιότητα
Από την εκτίμηση των ενόρκων καταθέσεων των μαρτύρων που εξετάσθηκαν στο
ακροατήριο αυτού του Δικαστηρίου, και οι οποίες περιέχονται στα ταυτάριθμα με την
παρούσα απόφαση πρακτικά δημόσιας συνεδρίασης, την υπ’ αριθμ. 396/1-6-2011
Σελίδα 7 ένορκη βεβαίωση του μάρτυρα ____, ενώπιον του Ειρηνοδίκη Κατερίνης, η οποία
λήφθηκε επιμελεία των εναγόντων μετά από νόμιμη και εμπρόθεσμη κλήτευση των
εναγομένων, όλα τα έγγραφα – μεταξύ των οποίων και οι καταθέσεις ενώπιον της
προανακριτικής αρχής, τις φωτογραφίες – που μετ’ επικλήσεως προσκομίζουν οι
διάδικοι, τις ομολογίες των εναγομένων, που συνάγονται από τις προτάσεις τους,
καθώς και τα διδάγματα της κοινής πείρας που λαμβάνονται υπόψη αυτεπαγγέλτως
(άρθρα 336 παρ. 4, του Κ.Πολ.Δ.), καθώς και την από 26-6-2010 έκθεση
πραγματογνωμοσύνης του Νικολάου Κακαμούκα, κατά παραγγελία του Τμήματος
Τροχαίας Κατερίνης, αποδεικνύονται τ’ ακόλουθα ουσιώδη πραγματικά περιστατικά:
Στις 30-5-2010 και περί ώρα 21:50 μ.μ. ο Ψ1, ηλικίας 28 ετών, υιός του πρώτου
και της δεύτερης των εναγόντων, αδελφός του τρίτου, εγγονός της τέταρτης και
μνηστήρας της πέμπτης, οδηγούσε το άνευ στοιχείων κυκλοφορίας δίκυκλο
ποδήλατο μάρκας BERETTA τύπου TRX ιδιοκτησίας του, επί της παράπλευρης
βοηθητικής οδού της Επαρχιακής οδού Κατερίνης – Παραλίας με κατεύθυνση από
Παραλία προς Κατερίνη, κινούμενος στο αριστερό σε σχέση με την πορεία του άκρο
του οδοστρώματος, όπου υπήρχε χωμάτινο έρεισμα, ενώ σε απόσταση περίπου 1,5
μ. τον ακολουθούσε η πέμπτη των εναγόντων μνηστή του, επίσης οδηγώντας
ποδήλατο. Την ίδια χρονική στιγμή και στον αυτό τόπο, ο πρώτος των εναγομένων,
οδηγούσε, δίχως να διαθέτει άδεια ικανότητας οδήγησης, το με στοιχεία κυκλοφορίας
____ ΙΧΕ αυτοκίνητο, εργοστασίου κατασκευής AUDI τύπου Α3, ιδιοκτησίας του το
ήταν ανασφάλιστο για ζημίες προς τρίτους, στην ίδια κατεύθυνση με τον Ψ1.
Ειδικότερα, ο πρώτος εναγόμενος ο οποίος οδηγούσε με τις προαναφερθείσες
προϋποθέσεις και υπό την επήρεια οινοπνεύματος (βλ. την από 30-5-2010 έκθεση
αυτοψίας τροχαίου ατυχήματος που συνέταξε ο υπαστυνόμος Κ.Σ., όπου ανευρέθη
με τη μέθοδο του αλκοολομέτρου αλκοόλη 1,26 χιλ/γρ ανά λίτρο εκπνεόμενου αέρα),
οδηγώντας με υπερβολική ταχύτητα, απώλεσε τον έλεγχο του οχήματός του, λόγω
ανωμαλιών που είχε το οδόστρωμα με συνέπεια να εκτραπεί το όχημά του, να
εξέλθει του οδοστρώματος στα αριστερά, στο χωμάτινο έρεισμα και κατά την
προσπάθεια του να επαναφέρει αυτό, πέρασε έμπροσθεν της πέμπτης εναγομένης
και συγκρούστηκε με ιδιαίτερη σφοδρότητα με τον πίσω τροχό του ποδηλάτη Ψ1, ο
οποίος εκτινάχθηκε από τη σύγκρουση και επέπεσε αρχικά στον εμπρόσθιο
υπαλοθώρακα του οχήματος του πρώτου εναγομένου και στη συνέχεια στο
οδόστρωμα σε απόσταση 21 μέτρων από το σημείο της σύγκρουσης με τραγική
συνέπεια το θανάσιμο τραυματισμό του, καθώς αυτός εξέπνευσε στο Νοσοκομείο
Παπανικολάου όπου διεκομίσθη, λόγω «υπαραχνοειδούς αιμορραγίας – αιμάτωμα
στελέχους, από τροχαίο συμβάν», σύμφωνα με την υπ’ αριθμ. 7475/1-6-2010 ιατρική
βεβαίωση και την υπ’ αριθμ. 234/2010 ληξιαρχική πράξη θανάτου του Ληξίαρχου
Κατερίνης. Ωστόσο, ο πρώτος εναγόμενος, ουδόλως ανέκοψε την πορεία του, αλλά
αδιαφορώντας για τη σύγκρουση, αναπτύσσοντας ταχύτητα, εισήλθε σε πεζοδρόμιο,
αφού συγκρούστηκε με τα μεταλλικά κολωνάκια, όπου επέπεσε σε μεταλλικό
παγκάκι, ενώ στη συνέχεια ακινητοποιήθηκε το όχημα του λόγω των υλικών ζημιών
που αυτό είχε υποστεί στα κοιμητήρια της Περίστασης όπου και εντοπίστηκε από
περιπολικό της Τροχαίας.
Υπό τ’ ανωτέρω αποδεικνυόμενα περιστατικά αποκλειστικός υπαίτιος του επίδικου
ατυχήματος και της εξ αυτού προξενηθείσας ζημίας, είναι ο πρώτος εναγόμενος, της
υπαιτιότητός του εγκειμένης στις άνω πράξεις και παραλείψεις και συγκεκριμένα στο
ότι, από έλλειψη της προσοχής, και πλήρους έλλειψης επιτηδειότητας κατά την
οδήγηση, εφόσον δεν διέθετε άδεια ικανότητας οδήγησης και όπως ο ίδιος κατέθεσε
ενώπιον των προανακριτικών αρχών στην από 31-5-2010 κατάθεση του, είχε
επανειλημμένως δώσει εξετάσεις για να πάρει δίπλωμα δίχως να τα καταφέρει, αλλά
οδηγώντας και υπό την επήρεια μέθης (βλ. και την με ημερομηνία 7-6-2010 έκθεση
εξέτασης αίματος για ανίχνευση οινοπνεύματος του τμήματος Χημικών και Φυσικών
εξετάσεων της Υποδιεύθυνσης Εγκληματολογικών Ερευνών Βόρειας Ελλάδας της
Σελίδα 8 ΕΛ.ΑΣ που προσκομίζουν μετ’ επικλήσεως οι ενάγοντες, όπου με τη μέθοδο της
αιμοληψίας βρέθηκε ποσοστό οινοπνεύματος 2,04ο/οο), δεν οδηγούσε με σύνεση
ώστε να μην προκαλέσει ατύχημα και συγκεκριμένα κινούμενος ανεξέλεγκτα και με
συνθήκες σκότους με υπερβολική ταχύτητα απώλεσε τον έλεγχο του οχήματος του
και εισήλθε στο αντίθετο ρεύμα με αποτέλεσμα να συγκρουστεί με το ποδήλατο που
οδηγούσε ο θανών Βασίλειος Πόδας (κατά παράβαση των διατάξεων των άρθρων 12
παρ. 1, 43, 94, 42 του Κ.Ο.Κ.). Ο θάνατος δε του Ψ1, επήλθε ως αποτέλεσμα της
ανωτέρω πράξεως, ως μόνης ενεργούς αιτίας σύμφωνα και με την υπ’ αριθμ. πρωτ.
1107/31-5-2010 έκθεση νεκροψίας – νεκτροτομής της ιατροδικαστή Ε. Ζαγγελίδου.
Λόγω της απροειδοποίητης και αιφνίδιας κίνησης του τελευταίου ο Ψ1 δεν μπορούσε
να προβλέψει το εγχείρημα αυτού και, κατ’ επέκταση, δεν είχε τη δυνατότητα καμίας
αποφευτικής προσπάθειας. Εξάλλου, ουδεμία αμέλεια δεν αποδείχτηκε ότι βάρυνε
τον θανόντα, δεδομένου ότι φορούσε ενδύματα με έντονο χρώμα και συγκεκριμένα
κόκκινη μπλούζα, ενώ το ποδήλατό του ήταν εφοδιασμένο με αντανακλαστικά
στοιχεία. Οσα δε οι εναγόμενοι ισχυρίζονται περί μη κανονικής κίνησης του θανόντος
στο αριστερό άκρο του οδοστρώματος, ουδεμία ασκούν έννομη επιρροή, αφού, το
ατύχημα προκλήθηκε λόγω απώλειας του ελέγχου του οχήματος του πρώτου
εναγομένου, ο οποίος κινούνταν στην ίδια με τον θανόντα κατεύθυνση και εισήλθε
στο χωμάτινο έρεισμα της αντίθετης κατεύθυνσης, απορριπτομένης ως ουσιαστικά
αβάσιμης της ένστασης συντρέχοντος πταίσματος που πρότειναν οι εναγόμενοι με
τις έγγραφες προτάσεις τους. Τα ανωτέρω ενισχύονται από την επ’ ακροατηρίω
κατάθεση του μάρτυρα των εναγόντων, ως και από την κατάθεση της πέμπτης
ενάγουσας, ενώπιον των προανακριτικών αρχών η οποία ήταν αυτόπτης μάρτυρας
στο ατύχημα, όσο και από το πρόχειρο σχεδιάγραμμα που συνέταξε το Τ.Τ.
Κατερίνης και είναι συννημένο στην προαναφερθείσα έκθεση αυτοψίας.
Ακολούθως, αποδείχθηκε ότι ο πρώτος ενάγων, κατέβαλε ως κληρονόμος και ως
υπόχρεος προς διατροφή του θανόντος, εξ ολοκλήρου τα έξοδα κηδείας του, τα
οποία συνολικά ανέρχονται στο ποσό των 6136 ΕΥΡΩ (βλ. την από προσκομιζόμενη
απόδειξη παροχής υπηρεσιών του γραφείου τελετών ____, τα οποία και δικαιούται
να αιτηθεί παρά τα αντιθέτως υποστηριζόμενα από τους εναγόμενους. Περαιτέρω,
αποδείχθηκε ότι ο θανών, ο οποίος κατά το χρόνο του θανάτου του ήταν 28 ετών,
αγαπημένο τέκνο του πρώτου και δεύτερης των εναγόντων και αδελφός του τρίτου
των εναγόντων και αγαπημένος έγγονος της τέταρτης των εναγόντων, μνηστήρας δε
της πέμπτης των εναγόντων, η οποία ως προελέχθη ήταν παρούσα στο συμβάν,
συνδεόταν με τους παραπάνω, με στενούς δεσμούς στοργής και αγάπης, ο δε
αιφνίδιος και βίαιος θάνατός του προκάλεσε σ’ αυτούς βαθύτατο πόνο και θλίψη. Το
Δικαστήριο λαμβάνοντας υπόψη του τη συγγενική σχέση των ανωτέρω προσώπων,
τις συνθήκες του ατυχήματος, το αποκλειστικό πταίσμα του οδηγού του ζημιογόνου
οχήματος, το νεαρό της ηλικίας του θανόντος, ως και την κοινωνική και οικονομική
κατάσταση των μερών (φυσικών προσώπων), κρίνει ότι πρέπει να τους επιδικαστούν
ως εύλογη χρηματική ικανοποίηση λόγω ψυχικής οδύνης: α) σε καθένα από τους
πρώτο και δεύτερη των εναγόντων, γονείς του θανόντος το ποσό των 80.050 ΕΥΡΩ,
β) γ) στον τρίτο των εναγόντων, αδελφό του θανόντος, το ποσό των 50.050 ΕΥΡΩ
και δ) στην τέταρτη των εναγόντων γιαγιά του θανόντος το ποσό των 20.000 ΕΥΡΩ,
ε) στη δε πέμπτη των εναγόντων το ποσό των 30000 ευρώ. Από τα ανωτέρω ποσά
πρέπει να αφαιρεθεί το ποσό των 50 ΕΥΡΩ για τον κάθε ενάγοντα από τους πρώτο,
δεύτερη και τρίτο, προκειμένου αυτοί να παρασταθούν ενώπιον του ποινικού
Δικαστηρίου.
Κατ’ ακολουθίαν όλων των ανωτέρω, πρέπει η υπό κρίση αγωγή, να γίνει εν μέρει
δεκτή και ως ουσία βάσιμη και να αναγνωριστεί ότι οι εναγόμενοι υποχρεούνται να
καταβάλουν, ο πρώτος ως οδηγός του ζημιογόνου οχήματος το δε δεύτερο λόγω της
εγγυητικής του ευθύνης, εις ολόκληρον ο καθένας, Α) στους κληρονόμους του
πρώτου ενάγοντος, σύμφωνα με όσα στην αρχή της παρούσας αναφέρονται: α) το
Σελίδα 9 ποσό των 6316 ΕΥΡΩ ως αποζημίωση για τα έξοδα κηδείας στα οποία υπεβλήθη ο
πρώτος, με το νόμιμο τόκο από την επίδοση της αγωγής μέχρι την πλήρη εξόφληση,
β) το ποσό των 80.000 ΕΥΡΩ, ως χρηματική ικανοποίηση λόγω ψυχικής οδύνης από
το θάνατο του υιού του και συνολικά το ποσό των 86316 ευρώ, με το νόμιμο τόκο
από την επίδοση της αγωγής μέχρι την πλήρη εξόφληση, αναλυτικά δε στη δεύτερη
ενάγουσα το ποσό των 21579 ευρώ και στον τρίτο ενάγοντα το ποσό των 64737
ευρώ (με την ιδιότητά τους ως κληρονόμων του πρώτου ενάγοντος κατά ποσοστό ¼
εξ αδιαιρέτου και ¾ εξ αδιαιρέτου αντίστοιχα) Β) στη δεύτερη ενάγουσα: το ποσό των
80.000 ΕΥΡΩ, ως χρηματική ικανοποίηση λόγω ψυχικής οδύνης από το θάνατο του
τέκνου της, με το νόμιμο τόκο από την επίδοση της αγωγής μέχρι την πλήρη
εξόφληση, Γ) στον τρίτο των εναγόντων το ποσό των 50.000 ΕΥΡΩ, ως χρηματική
ικανοποίηση λόγω ψυχικής οδύνης από το θάνατο του αδελφού του, με το νόμιμο
τόκο από την επίδοση της αγωγής μέχρι την πλήρη εξόφληση Δ) στους κληρονόμους
της τέταρτης ενάγουσας, το ποσό των 20000 ευρώ, ως χρηματική ικανοποίηση λόγω
ψυχικής οδύνης από το θάνατο του εγγονού της, με το νόμιμο τόκο από την επίδοση
της αγωγής μέχρι την πλήρη εξόφληση και ειδικότερα στη δεύτερη ενάγουσα με την
ανωτέρω ιδιότητα της και στον Ιωάννη Νταβασίλη το ποσό των 10000 ευρώ στον
καθένα, Ε) στην πέμπτη των εναγόντων το ποσό των 30000 ευρώ, ως χρηματική
ικανοποίηση λόγω ψυχικής οδύνης από το θάνατο του μνηστήρα της. Κατόπιν δε των
ανωτέρω, και εφόσον το συνολικό ποσό δεν ξεπερνά το ασφαλιστικό όριο παρέλκει η
εξέταση της σχετικής ενστάσεως του δεύτερου εναγομένου. Τέλος η δικαστική
δαπάνη των εναγόντων πρέπει να επιβληθεί σε βάρος των εναγομένων, μειωμένη
όμως λόγω της εν μέρει νίκης και ήττας των φιαδίκων (άρθρο 178 ΚΠολΔ), όπως
ορίζεται ειδικότερα στο διατακτικό.
-----------------------------------
https://solonnomologia.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου