Α.Π 276 / 2016 Άρθρο 17 Ν. 1337 . ΑΠΟΤΡΟΠΗ ΑΝΕΓΕΡΣΗΣ ΑΥΘΑΙΡΕΤΩΝ, ΚΑΤΕΔΑΦΙΣΗ ΤΩΝ - ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ Η ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΤΟΥΣ ή Η ΣΥΣΤΑΣΗ ΕΠ΄ ΑΥΤΩΝ ΕΜΠΡΑΓΜΑΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ. ΣΤΗΝ ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΑΥΤΗ ΔΕΝ ΣΥΜΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΤΑΙ Η ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΗ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΑΥΘΑΙΡΕΤΩΝ. (369,1033 Α.Κ.)

Α.Π 276 / 2016

---

Άρθρο 17 Ν. 1337 . ΑΠΟΤΡΟΠΗ ΑΝΕΓΕΡΣΗΣ ΑΥΘΑΙΡΕΤΩΝ, ΚΑΤΕΔΑΦΙΣΗ ΤΩΝ - ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ Η ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΤΟΥΣ ή Η ΣΥΣΤΑΣΗ ΕΠ΄ ΑΥΤΩΝ ΕΜΠΡΑΓΜΑΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ. ΣΤΗΝ ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΑΥΤΗ ΔΕΝ ΣΥΜΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΤΑΙ

Η ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΗ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΑΥΘΑΙΡΕΤΩΝ. (369,1033 Α.Κ.)

 ΣΥΓΚΥΡΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ – ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ ΠΡΑΓΜΑΤΟΣ ΑΠΟ ΕΝΑΝ ΟΜΩΣ ΟΜΩΣ ΚΟΙΝΩΝΟΥΣ. Δικαιούνται οι υπόλοιποι, ανάλογη όμως το ποσοστό του δικαιώματός τους, μερίδα από το όφελος (καρπούς και γενικότερα ωφελήματα. Η σχετική αξίωση γεννιέται από μόνο το γεγονός όμως αποκλειστικής χρήσης του κοινού πράγματος από έναν των κοινωνών, δεν αποκλείεται όμως να ανακύπτει παράλληλα και ευθύνη του ως κακόπιστου νομέα κατά το άρθρ. 1098 ΑΚ ή και αδικοπρακτική ευθύνη του , αν παράνομα και υπαίτια εμπόδισε τη σύγχρηση του κοινού πράγματος . Ο τρόπος που ο κοινωνός χρησιμοποίησε αποκλειστικά για λογαριασμό του το κοινό πράγμα είναι κατ’ αρχήν αδιάφορος . (787, 1098,1099, 1113 Α.Κ.)

 

ΚΑΤΑΧΡΗΣΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ – ΕΝΝΟΙΑ ΚΑΛΗΣ ΠΙΣΤΗΣ ΚΑΙ ΧΡΗΣΤΩΝ ΗΘΩΝ – ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ 281 Α.Κ. –Δεν αρκεί καταρχήν μόνη η επί μακρό χρόνο αδράνεια του δικαιούχου, ούτε η καλόπιστη πεποίθηση του υπόχρεου ότι δεν υπάρχει το δικαίωμα κατ’ αυτού ή ότι δεν πρόκειται τούτο να ασκηθεί, ούτε κατ’ ανάγκην από την άσκησή του να δημιουργούνται απλώς δυσμενείς ή και αφόρητες επιπτώσεις για τον υπόχρεο, αλλά απαιτείται κατά περίπτωση συνδυασμός των ανωτέρω και γενικώς η συνδρομή ιδιαίτερων περιστάσεων, αναγομένων στη συμπεριφορά τόσο του δικαιούχου όσο και του υπόχρεου.
Δεν μπορεί να θεωρηθεί καταχρηστική η άσκηση του δικαιώματός α) από μόνο το γεγονός ότι ναι μεν επί 13 έτη οι ενάγοντες παρέλειψαν να ασκήσουν οποιαδήποτε αξίωση αναφορικά με την κοινή χρήση των ακινήτων τους, πλην όμως πρότειναν πολλές φορές προφορικά στον εναγόμενο (αναιρεσείοντα), να προβούν στην από κοινού εξεύρεση λύσης .
ή β) από μόνο το γεγονός ότι επιφέρει επιβλαβή αποτελέσματα στον υπόχρεο εναγόμενο .
ΑΔΡΑΝΕΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΥ.- Η διάρκειά της είναι άσχετη με τη συμπλήρωση ή όχι του χρόνου παραγραφής, η οποία αποτελεί ιδιαίτερο λόγο αποσβέσεως του δικαιώματος που πρέπει να προβάλλεται ειδικώς . (281 Α.Κ.)

---

Απόφαση 276 / 2016    (Α1, ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ)

ΣΥΓΚΡΟΤΗΘΗΚΕ από τους Δικαστές: Δημήτριο Κράνη, Προεδρεύοντα Αρεοπαγίτη, Αντώνιο Ζευγώλη, Γεράσιμο Φουρλάνο, Γεώργιο Λέκκα και Πηνελόπη Ζωντανού, Αρεοπαγίτες.

ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΕ δημόσια στο ακροατήριό του, στις 19 Οκτωβρίου 2015, με την παρουσία και του Γραμματέα Γεωργίου Φιστούρη για να δικάσει την υπόθεση μεταξύ:

Του αναιρεσείοντος: Χ. Σ. του Π., κατοίκου ..., ο οποίος εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Πέτρο Κασιμάτη και κατέθεσε προτάσεις.

Των αναιρεσιβλήτων: 1) Α. χήρας Ν. Σ., το γένος Κ. Μ., 2) Π. Σ. του Ν., 3) Α. Σ. του Ν., κατοίκων ..., οι οποίοι εκπροσωπήθηκαν από τον πληρεξούσιο δικηγόρο τους .... και κατέθεσαν προτάσεις.

Η ένδικη διαφορά άρχισε με την από 20/8/2009 αγωγή των ήδη αναιρεσιβλήτων, που κατατέθηκε στο Πολυμελές Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης. Εκδόθηκαν οι αποφάσεις: 8420/2012 οριστική του ίδιου Δικαστηρίου και 1143/2014 του Εφετείου Θεσσαλονίκης. 

Την αναίρεση της τελευταίας απόφασης ζητεί ο αναιρεσείων με την από 25/7/2014 αίτησή του.

Κατά τη συζήτηση της αίτησης αυτής, που εκφωνήθηκε από το πινάκιο, οι διάδικοι παραστάθηκαν, όπως σημειώνεται πιο πάνω.

Η Εισηγήτρια Αρεοπαγίτης Πηνελόπη Ζωντανού ανέγνωσε την από 8/10/2015 έκθεσή της, με την οποία εισηγήθηκε την απόρριψη της αίτησης αναίρεσης.

Ο πληρεξούσιος του αναιρεσείοντος ζήτησε την παραδοχή της αιτήσεως, ο πληρεξούσιος των αναιρεσιβλήτων την απόρριψή της και καθένας την καταδίκη του αντίδικου μέρους στη δικαστική δαπάνη.

ΑΦΟΥ ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΚΑΤΑ ΤΟ ΝΟΜΟ

Ι) Με την από 25-7-2014 αίτηση αναίρεσης προσβάλλεται η 1143/2014 απόφαση του Εφετείου Θεσσαλονίκης, με την οποία, αφού απορρίφθηκαν οι ασκηθείσες από 29-5-2012 και 4-6-2012 αντίθετες εφέσεις των διαδίκων, όπως και οι πρόσθετοι λόγοι της δεύτερης έφεσης, επικυρώθηκε η 8420/2012 απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης.

Με την πρωτόδικη απόφαση έγινε εν μέρει δεκτή η αγωγή των ήδη αναιρεσιβλήτων και υποχρεώθηκε ο ήδη αναιρεσείων να τους καταβάλει τα αναφερόμενα σ’ αυτή ποσά, ως αποζημίωση για την αποκλειστική από αυτόν χρήση των επικοίνων ακινήτων.

Η αίτηση ασκήθηκε νομότυπα και εμπρόθεσμα (άρθρ. 552, 553, 556, 558, 564, 566§1 Κ.Πολ.Δ).

Είναι συνεπώς παραδεκτή (άρθρ. 577§1 Κ.Πολ.Δ) και πρέπει να ερευνηθεί ως προς το παραδεκτό και βάσιμο των λόγων της (άρθρ. 577§3 Κ.Πολ.Δ).

II) Από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρ. 785, 786, 787, 792 παρ. 2, 961, 962 1113 ΑΚ προκύπτει ότι σε περίπτωση αποκλειστικής χρήσης του κοινού πράγματος από έναν από τους κοινωνούς, δικαιούνται οι υπόλοιποι, και αν δεν πρόβαλαν αξίωση σύγχρησης, να απαιτήσουν από αυτόν, που έκανε αποκλειστική χρήση του κοινού, ανάλογη προς το ποσοστό του δικαιώματός τους μερίδα από το όφελος (καρπούς και γενικότερα ωφελήματα) που αυτός αποκόμισε ή εξοικονόμησε και το οποίο συνίσταται στην αξία της επιπλέον της ιδανικής του μερίδας χρήσης του κοινού.

Η σχετική αξίωση γεννιέται από μόνο το γεγονός της αποκλειστικής χρήσης του κοινού πράγματος από έναν των κοινωνών, δεν αποκλείεται όμως να ανακύπτει παράλληλα και ευθύνη του ως κακόπιστου νομέα κατά το άρθρ. 1098 ΑΚ ή και αδικοπρακτική ευθύνη του κατά τα άρθρα 914 ή και 1099 ΑΚ, αν παράνομα και υπαίτια εμπόδισε τη σύγχρηση του κοινού πράγματος από τους λοιπούς κοινωνούς ή πολύ περισσότερο αν τους απέβαλε από τη συννομή του κοινού.

Κατά τα λοιπά ο τρόπος που ο κοινωνός χρησιμοποίησε αποκλειστικά για λογαριασμό του το κοινό πράγμα είναι κατ’ αρχήν αδιάφορος και μπορεί αυτός να το έχει εκμισθώσει ή να το έχει χρησιδανείσει σε άλλον ή να το έχει ιδιοχρησιμοποιήσει με οποιονδήποτε τρόπο, δηλαδή έστω και διατηρώντας αυτό αδρανές ή προκειμένου για ακίνητο διατηρώντας το κλειστό και ανεκμετάλλευτο, εφόσον με τον τρόπο αυτό αποκλείει στην πράξη τη σύγχρηση των λοιπών κοινωνών και ο ίδιος έχει οποτεδήποτε την ευχέρεια να το εκμεταλλευτεί κατά την κρίση και το συμφέρον του (ΑΠ 767/2014).

Περαιτέρω, η νομική αοριστία της αγωγής, που συνδέεται με τη νομική εκτίμηση του εφαρμοστέου κανόνα ουσιαστικού δικαίου, ελέγχεται ως παραβίαση από το άρθρο 559 αριθ. 1 του ΚΠολΔ, αν το Δικαστήριο για το σχηματισμό της περί νομικής επάρκειας της αγωγής κρίσης του αξίωσε περισσότερα στοιχεία από όσα απαιτεί ο νόμος προς θεμελίωση του ασκούμενου δικαιώματος ή αρκέσθηκε σε λιγότερα (Ολ. Α.Π.18/1998).

Η ποιοτική αοριστία, δηλαδή η επίκληση των στοιχείων του νόμου, χωρίς αναφορά περιστατικών και η ποσοτική αοριστία, δηλαδή η μη αναφορά όλων των στοιχείων που απαιτούνται κατά νόμο για τη θεμελίωση του αιτήματος της αγωγής, ελέγχονται από τους αριθμούς 8 και 14 αντιστοίχως του άρθρου 559 ΚΠολΔ (Ολ.ΑΠ. 15/2000), όπως και αν το δικαστήριο έκρινε ορισμένη την αγωγή λαμβάνοντας υπόψη γεγονότα που δεν αναφέρονται σ’ αυτή ή αντιθέτως έκρινε αόριστη την αγωγή μη λαμβάνοντας υπόψη τέτοια γεγονότα.

Ο ισχυρισμός περί ποσοτικής ή ποιοτικής αοριστίας της αγωγής, για να είναι παραδεκτός, πρέπει να προτείνεται στο δικαστήριο της ουσίας, σύμφωνα με τον κανόνα του άρθρου 562 παρ. 2 του ΚΠολΔ και να αναφέρεται στο αναιρετήριο ότι προτάθηκε παραδεκτά και νόμιμα στο δικαστήριο που εξέδωσε την αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση, ακόμη και αν έπρεπε να ληφθεί υπόψη αυτεπαγγέλτως, διαφορετικά ο λόγος είναι αόριστος (ΑΠ 536/2011, Α.Π. 554/1995, 1316/1992.

Στην προκειμένη περίπτωση, με την υπό κρίση αγωγή τους, οι ενάγοντες και ήδη αναιρεσίβλητοι ισχυρίστηκαν ότι ο εναγόμενος και ήδη αναιρεσείων, όπως και ο δικαιοπάροχός τους Ν. Σ., ήταν συγκύριοι, καθένας κατά ποσοστό 1/2 εξ αδιαιρέτου, των περιγραφομένων στην αγωγή με αριθμούς ... αγροτεμαχίων, τα οποία περιήλθαν σ’ αυτούς, το μεν πρώτο δυνάμει της .../1992 πράξης περίληψης κατακυρωτικής έκθεσης της συμ/φου Θεσσαλονίκης Ιωάννας Μπιλίση - Χρουσαλά, που νόμιμα μεταγράφηκε, τα δε υπόλοιπα δυνάμει των .../1991, .../1984, .../1989, .../1979, .../1981 και .../1981 αγοραπωλητηρίων συμβολαίων της συμβ/φου Θεσσαλονίκης Ιωάννας Ζώτα, που νόμιμα μεταγράφηκαν.

Ότι μετά το θάνατο στις 23-7-1993 του Ν. Σ., συζύγου της 1ης και πατέρα των λοιπών αναιρεσιβλήτων, το εξ αδιαιρέτου ποσοστό του περιήλθε σ’ αυτούς λόγω κληρονομικής εξ αδιαθέτου διαδοχής, την οποία κληρονομία αυτοί αποδέχθηκαν και μετέγραψαν την περί αποδοχής δήλωσή τους.

Ότι στα με αριθμό ... αγροτεμάχια, τα οποία αποτελούν ένα ενιαίο ακίνητο συνολικής έκτασης 7.398 τ.μ., είχαν ανεγερθεί από το έτος 1982 κτίρια (σταβλικές εγκαταστάσεις), νόμιμα αλλά και αυθαίρετα, τα οποία κατά τα έτη 1996 - 2009 ο εναγόμενος και ήδη αναιρεσείων χρησιμοποιούσε αποκλειστικά ως αποθηκευτικούς χώρους για την εναπόθεση προϊόντων της επιχείρησης του, ενώ τα υπόλοιπα τέσσαρα αγροτεμάχια, που προσφέρονταν για γεωργική εκμετάλλευση ή και για άλλες χρήσεις τα παραχωρούσε σε τρίτους με ή χωρίς αντάλλαγμα, καρπούμενος μόνος του το σύνολο των ωφελημάτων που απέδιδαν.

Ότι παρά τις επανειλημμένες εκ μέρους τους οχλήσεις ο εναγόμενος και ήδη αναιρεσείων ηρνείτο να τους αποδώσει τα ωφελήματα που αναλογούσαν στο ποσοστό της συγκυριότητάς τους επί των παραπάνω ακινήτων, τα οποία εισέπραξε ή θα μπορούσε να εισπράξει.

Ότι η ως άνω αποκλειστική χρήση των επικοίνων από τον εναγόμενο αποτελεί παράλληλα και αδικοπραξία, καθώς ο τελευταίος τους απέκλεισε από τη χρήση των κοινών ακινήτων παράνομα και υπαίτια.

Με βάση το ιστορικό αυτό, ζήτησαν, σύμφωνα με τις περί κοινωνίας διατάξεις και παράλληλα, όσον αφορά τα με αριθμό ... ακίνητα, σύμφωνα και με τις περί αδικοπραξιών διατάξεις, να υποχρεωθεί ο εναγόμενος να τους καταβάλει, εντόκως, το συνολικό ποσό των 917.574,97 ευρώ και ειδικότερα στην πρώτη εξ αυτών το ποσό των 229.393,69 ευρώ και σε καθένα από τους δεύτερο και τρίτη εξ αυτών το ποσό των 344.090,57 ευρώ, το οποίο αντιστοιχεί στο αναλογούν στη μερίδα τους ποσοστό από τα μισθώματα που θα εισέπρατταν από την εκμίσθωση των κοινών ακινήτων κατά το επίδικο χρονικό διάστημα.

Με το προεκτιθέμενο περιεχόμενο και αίτημα η αγωγή είναι αρκούντως ορισμένη, γι’ αυτό και ο τρίτος λόγος της αίτησης αναίρεσης, με τον οποίο ο αναιρεσείων, υπό την επίκληση των αριθμών 8 και 14 του άρθρου 559 Κ.Πολ.Δ., παραπονείται για την μη λήψη υπόψη από το Δικαστήριο του ισχυρισμού του περί αοριστίας της αγωγής και περί μη απόρριψης αυτής ως απαράδεκτης λόγω αοριστίας είναι αβάσιμος.

Ως προς μεν το πρώτο σκέλος του, διότι το Δικαστήριο δεν υποχρεούται να απαντήσει σε ισχυρισμό μη νόμιμο, όπως στην υπό κρίση περίπτωση είναι ο ισχυρισμός περί αοριστίας της αγωγής.

Ως προς δε το δεύτερο σκέλος του, διότι η αγωγή περιλαμβάνει όλα τα απαιτούμενα για το ορισμένο αυτής στοιχεία.

Ειδικότερα, με την αναφορά στο δικόγραφο ότι ο αναιρεσείων χρησιμοποιεί τα με αριθμό ... αγροτεμάχια ως αποθηκευτικούς χώρους για την εναπόθεση προϊόντων της επιχείρησής του και ότι τα υπόλοιπα τέσσερα τα παραχωρεί για γεωργική εκμετάλλευση ή και για άλλες χρήσεις σε τρίτους με ή χωρίς αντάλλαγμα, είναι προφανές ότι με τη λέξη "υπόλοιπα" αναφέρεται στα με αριθμό ... αγροτεμάχια, ενώ δεν είναι απαραίτητο να προσδιορίζεται η συγκεκριμένη χρήση των αγροτεμαχίων από τον αναιρεσείοντα (δηλαδή αν αυτός προέβη σε εκμίσθωση αυτών ή όχι και αν για την παραχώρησή τους έλαβε ή όχι αντάλλαγμα), διότι ο τρόπος που ο κοινωνός χρησιμοποίησε αποκλειστικά για λογαριασμό του το κοινό πράγμα είναι κατ’ αρχήν αδιάφορος, μπορεί δε να προκύψει και από τις αποδείξεις. Ακόμη, για το ορισμένο της αγωγής αρκεί που αναφέρεται η αποκλειστική χρήση των επικοίνων από τον εναγόμενο αναιρεσείοντα.

Συνεπώς, ο τρίτος λόγος της αίτησης αναίρεσης με τον οποίο υποστηρίζονται τα αντίθετα, πρέπει ως αβάσιμος να απορριφθεί.

Ιll) Κατά την παρ. 1 του άρθρου 17 Ν. 1337/1983, "Τα αυθαίρετα κτίσματα ή κατασκευές εν γένει που ανεγείρονται μετά την 31-1-1983 εντός ή εκτός εγκεκριμένων σχεδίων πόλεων ή οικισμών που υπάρχουν πριν από το έτος 1923, καθώς και όσα δεν εξαιρούνται σύμφωνα με το άρθρο 15 του νόμου αυτού (αναφέρεται σε αυθαίρετα κτίσματα ή κατασκευές που ανεγέρθησαν πριν το 1983), κατεδαφίζονται υποχρεωτικώς από τους κυρίους ή συγκυρίους τους, έστω και αν έχει αποπερατωθεί η κατασκευή ή αν το κτίσμα κατοικείται ή χρησιμοποιείται με οποιοδήποτε τρόπο".

Κατά δε την παρ. 10 του ίδιου ως άνω άρθρου "Πριν από την κατεδάφιση των κατεδαφιστέων αυθαιρέτων του άρθρου αυτού δεν επιτρέπεται: α) η μεταβίβασή τους ή η σύσταση εμπραγμάτων δικαιωμάτων σε αυτά ή στο οικόπεδο πάνω στο οποίο κατασκευάσθηκαν.

Κάθε δε μεταβίβαση που γίνεται κατά παράβαση των ανωτέρω θεωρείται αυτοδικαίως και εξ αρχής άκυρη, β) ..." Επίσης, κατά το πρώτο εδάφιο της παρ. 12 του ίδιου ως άνω άρθρου "Σε κάθε δικαιοπραξία, που συντάσσεται μετά την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου και έχει ως αντικείμενο μεταβίβαση κτίσματος, αναφέρεται "στο πωλητήριο συμβόλαιο" ο αριθμός της άδειας οικοδόμησης του κτίσματος αυτού και επισυνάπτεται κυρωμένο αντίγραφό της, εφόσον το κτίσμα οικοδομήθηκε μετά την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου.

Αν το μεταβιβαζόμενο κτίσμα έχει ανεγερθεί πριν από την έναρξη ισχύος του νόμου, επισυνάπτεται υπεύθυνη δήλωση των δικαιοπρακτούντων που συντάσσεται κατά το Ν.Δ. 105/1969 "περί ατομικής ευθύνης του δηλούντος ή βεβαιούντος" ότι το μεταβιβαζόμενο έχει ανεγερθεί πριν από την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού".

Στην ίδια παράγραφο προβλέπονται ποινικές κυρώσεις κατά των συμβολαιογράφων που συντάσσουν συμβόλαια κατά παράβαση των διατάξεων της παραγράφου αυτής, κατά των μεσιτών που μεσολαβούν, των υποθηκοφυλάκων που μεταγράφουν και των δικηγόρων που παρίστανται κατά την κατάρτιση τέτοιων συμβολαίων.

Από το συνδυασμό των παραπάνω διατάξεων προκύπτει ότι σκοπός της θέσπισής τους είναι αφενός η αποτροπή ανέγερσης αυθαιρέτων, αφετέρου ο εξαναγκασμός των ιδιοκτητών να τα κατεδαφίσουν.

Προκειμένου δε να εξαναγκαστούν στην κατεδάφιση επιβάλλεται στέρηση της εξουσίας διάθεσής τους, ορίζοντας ρητά ο νόμος την ακυρότητα της γενομένης μεταβίβασής τους.

Ωστόσο, από τις προαναφερόμενες διατάξεις και το σκοπό θέσπισής τους συνάγεται ότι ως απαγορευμένη μεταβίβαση ή σύσταση εμπραγμάτων δικαιωμάτων επί των αυθαιρέτων αυτών, δηλαδή των ανεγερθέντων μετά την 31 -1-1983, εννοείται η "εν ζωή" και όχι η "αιτία θανάτου" μεταβίβαση.

Αυτό ενισχύεται και από το προαναφερόμενο πρώτο εδάφιο της παρ. 12 του άρθρου 17 του ν. 1337/1983, το οποίο αναφέρεται σε μεταβίβαση που γίνεται με τη βούληση του ιδιοκτήτη, όπως είναι η πώληση.

Αντίθετη ερμηνευτική εκδοχή θα οδηγούσε στο άτοπο επί κληρονομικής διαδοχής, αν με τις ως άνω διατάξεις απαγορεύονταν η κληρονομική μεταβίβαση αυθαιρέτων, η κυριότητα αυτών μετά το θάνατο του ιδιοκτήτη τους να παραμένει έωλη, αφού η μεταβίβασή τους θα εξαρτιόταν από την αναβλητική αίρεση της κατεδάφισής τους, που όμως οι κληρονόμοι δεν θα μπορούσαν να ενεργήσουν, αφού δεν θα είχαν γίνει κύριοι αυτών.

Περαιτέρω, κατά το άρθρο 559 αριθ. 1 εδ. α Κ.Πολ.Δ, "αναίρεση επιτρέπεται αν παραβιάστηκε κανόνας του ουσιαστικού δίκαιου στον οποίο περιλαμβάνονται και οι ερμηνευτικοί κανόνες των δικαιοπραξιών...".

Ο κανόνας δικαίου παραβιάζεται, αν δεν εφαρμοστεί, ενώ συντρέχουν οι πραγματικές προϋποθέσεις για την εφαρμογή του, ή αν εφαρμοστεί, ενώ δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις αυτές, καθώς και αν εφαρμοστεί εσφαλμένα, η δε παραβίαση εκδηλώνεται είτε με ψευδή ερμηνεία, είτε με κακή εφαρμογή, δηλαδή με εσφαλμένη υπαγωγή (Ολ. ΑΠ 7/2006, 4/2005).

Στην περίπτωση που το δικαστήριο έκρινε κατ’ ουσίαν την υπόθεση, η παράβαση κανόνα ουσιαστικού δικαίου κρίνεται ενόψει των πραγματικών περιστατικών, που ανελέγκτως δέχθηκε ότι αποδείχθηκαν το δικαστήριο της ουσίας και της υπαγωγής αυτών στο νόμο και ιδρύεται ο λόγος αυτός αναίρεσης αν οι πραγματικές παραδοχές της απόφασης καθιστούν εμφανή την παράβαση.

Στην προκειμένη περίπτωση, από την επισκόπηση της προσβαλλομένης απόφασης, προκύπτει ότι το Δικαστήριο δέχθηκε ως αποδειχθέντα, μεταξύ άλλων τα εξής:

"Δυνάμει της με αριθμό .../22-04-2005 δήλωσης αποδοχής κληρονομίας του συμβολαιογράφου Θεσσαλονίκης Ευαγγέλου Σαρρή, που μεταγράφηκε νόμιμα ...., οι ενάγοντες (αναιρεσίβλητοι) κατέστησαν συγκύριοι κατά ποσοστό ... 2/8 εξ αδιαιρέτου η πρώτη αυτών και 3/8 εξ αδιαιρέτου ο καθένας των λοιπών, ως εξ αδιαθέτου κληρονόμοι του αποβιώσαντος συζύγου της πρώτης και πατέρα των λοιπών, Ν. Σ. .., των εξής ακινήτων:

1) ποσοστού 1/2 εξ αδιαιρέτου από ένα αγροτεμάχιο, με αριθμό ..., έκτασης 12.875 τετρ. μέτρων ... Το προπεριγραφέν αγροτεμάχιο περιήλθε αρχικά στον αποβιώσαντα δικαιοπάροχο των εναγόντων και στον εναγόμενο (αναιρεσείοντα), κατά ποσοστό 50% εξ αδιαιρέτου στον καθέναν, από αγορά, δυνάμει του υπ’ αριθ. .../26-09-1991 συμβολαίου της συμβολαιογράφου Θεσσαλονίκης Ιωάννας Ζώτα, που μεταγράφηκε νόμιμα ...,

2) ποσοστού 1/2 εξ αδιαιρέτου από ένα αυτοτελές και διηρημένο τμήμα αγρού έκτασης 12.290 τετρ. μέτρων, με αριθμό τεμαχίου ... ... Το προπεριγραφέν αγροτεμάχιο περιήλθε αρχικά στον αποβιώσαντα δικαιοπάροχο των εναγόντων και στον εναγόμενο (αναιρεσείοντα), κατά ποσοστό 50% εξ αδιαιρέτου στον καθένα, δυνάμει της υπ’ αριθ. .../11-09-1992 πράξης περίληψης κατακυρωτικής έκθεσης της συμβολαιογράφου Θεσσαλονίκης Ιωάννας Μπιλίση Χρουσαλά, που μεταγράφηκε νόμιμα ...,

3) ποσοστού 1/2 εξ αδιαιρέτου ενός αγροτεμαχίου με αριθμό ..., Β κατηγορίας, έκτασης 2.623 τετρ. μέτρων ... Το παραπάνω ακίνητο περιήλθε κατά κυριότητα, νομή και κατοχή και κατά ιδανικά μερίδια 1/2 εξ αδιαιρέτου αρχικά στον εναγόμενο (αναιρεσείοντα) και τον αδελφό του, δικαιοπάροχο των εναγόντων, Ν. Σ. (σύζυγο της πρώτης και πατέρα των λοιπών), από αγορά δυνάμει του υπ’ αριθ. .../26-11-1981 συμβολαίου αγοράς της συμβολαιογράφου Θεσσαλονίκης Ιωάννας Ζώτα, που μεταγράφηκε νόμιμα ...

4) ποσοστού 1/2 εξ αδιαιρέτου ενός αγροτεμαχίου με αριθμό 3856, Β κατηγορίας, έκτασης 2.565 τετρ. μέτρων ... Το παραπάνω ακίνητο περιήλθε κατά κυριότητα, νομή και κατοχή και κατά ιδανικά μερίδια 1/2 εξ αδιαιρέτου αρχικά στον εναγόμενο (αναιρεσείοντα) και τον αδελφό του, δικαιοπάροχο των εναγόντων, Ν. Σ., από αγορά δυνάμει του υπ’ αριθ. .../26-11-1981 συμβολαίου αγοράς της συμβολαιογράφου Θεσσαλονίκης Ιωάννας Ζώτα, που μεταγράφηκε νόμιμα ....

5) ποσοστού 1/2 εξ αδιαιρέτου ενός αγροτεμαχίου με αριθμό 3857, Β’ κατηγορίας, έκτασης 2.210 τετρ. μέτρων ... Το παραπάνω ακίνητο περιήλθε και αυτό κατά κυριότητα, νομή και κατοχή και κατά ιδανικά μερίδια 1/2 αδιαιρέτου αρχικά στον εναγόμενο (αναιρεσείοντα) και τον αδελφό του, δικαιοπάροχο των εναγόντων, Ν. Σ., από αγορά δυνάμει του υπ’ αριθ. .../12-12-1979 συμβολαίου αγοράς της συμβολαιογράφου Θεσσαλονίκης Ιωάννας Ζώτα, που μεταγράφηκε νόμιμα ...

6) ποσοστού 1/2 εξ αδιαιρέτου ενός αγροτεμαχίου με αριθμό τεμαχίου 1378, Α’ κατηγορίας, έκτασης 17.060 τετρ. μέτρων ...Το παραπάνω ακίνητο περιήλθε επίσης κατά κυριότητα, νομή και κατοχή και κατά ιδανικά μερίδια 1/2 εξ αδιαιρέτου αρχικά στον εναγόμενο (αναιρεσείοντα) και τον αδελφό του, δικαιοπάροχο των εναγόντων, Ν. Σ., από αγορά δυνάμει του υπ’ αριθ. .../16-10-1984 συμβολαίου αγοράς της συμβολαιογράφου Θεσσαλονίκης Ιωάννας Ζώτα, που μεταγράφηκε νόμιμα ... και

7) ποσοστού 1/2 εξ αδιαιρέτου ενός αγροτεμαχίου με αριθμό τεμαχίου 1386, Α κατηγορίας, έκτασης 6.190 τετρ. μέτρων ... Το παραπάνω ακίνητο περιήλθε κατά κυριότητα, νομή και κατοχή και κατά ιδανικά μερίδια 1/2 εξ αδιαιρέτου αρχικά στον εναγόμενο (αναιρεσείοντα) και τον αδελφό του, δικαιοπάροχο των εναγόντων, Ν. Σ., από αγορά δυνάμει του υπ’ αριθ. .../18-10-1989 συμβολαίου αγοράς της συμβολαιογράφου Θεσσαλονίκης Ιωάννας Ζώτα, που μεταγράφηκε νόμιμα ...

Μετά τον θάνατο του συγκυρίου Ν. Σ., αδελφού του εναγομένου (αναιρεσείοντα), που απεβίωσε στη ... Θεσσαλονίκης στις 23-7-1993 χωρίς να καταλείπει διαθήκη, το ποσοστό συγκυριότητας αυτού επί όλων των προπεριγραφέντων ακινήτων περιήλθε από κληρονομία εξ αδιαθέτου στους ενάγοντες, κατά ιδανικά μερίδια, ήτοι 2/8 στην πρώτη και από 3/8 στους δεύτερη και τρίτη από αυτούς εξ αδιαιρέτου, την οποία κληρονομία αποδέχθηκαν δυνάμει της προαναφερθείσας με αριθμό .../22-4-2005 δήλωσης αποδοχής κληρονομίας.

Αποδείχθηκε περαιτέρω ότι στα με αριθμούς ..., 3856 και 3857 αγροτεμάχια τα οποία αποτελούν ενιαίο ακίνητο, συνολικής έκτασης 7.398 τετρ. μέτρων, έχουν ανεγερθεί τα εξής κτίσματα:

Κτίσμα 1: Στο βόρειο τμήμα του ενιαίου ακινήτου ανοιχτός και υπαίθριος αποθηκευτικός χώρος, αποτελούμενος από πλατεία διαστάσεων 100X20 μέτρων, με δάπεδο από σκυρόδεμα πάχους 20 εκατοστών, περιμετρικά τοιχία από σκυρόδεμα ύψους 2,20 μέτρων και πάχους 20 εκατοστών, με δυο ανοίγματα για την είσοδο- έξοδο οχημάτων μήκους 10 μέτρων.

Κτίσμα 2: Κλειστός αποθηκευτικός χώρος διαστάσεων 76X16,40 μέτρων, εμβαδού 1.246 τετρ. μέτρων, ύψους 6 μέτρων στα άκρα και 8 μέτρων στο κέντρο, αποτελούμενος από δάπεδο σκυροδέματος πάχους 20 εκατοστών, σκελετό από οπλισμένο σκυρόδεμα, με κολώνες ανά 5 μέτρα και περιμετρικό συνδετήριο δοκό, οροφή από μεταλλικό δικτύωμα και επικάλυψη από αμιαντολαμαρίνες.

Κτίσμα 3: Κλειστός χώρος σταβλισμού ζώων διαστάσεων 76,40X18,47 μέτρων, εμβαδού 1.411 τετρ. μέτρων, ύψους 6 μέτρων στα άκρα και 8 μέτρων στο κέντρο, αποτελούμενος από δάπεδο με διαδοκίδες σκυροδέματος, με κενά για τον σταβλισμό ζώων. Από την κάτω πλευρά υφίσταται κανάλι απορροής για την απομάκρυνση των λυμάτων των ζώων και διαχωριστικά κιγκλιδώματα διατομής σωλήνα. Το κτίσμα αποτελείται από σκελετό οπλισμένου σκυροδέματος με κολώνες ανά 5 μέτρα, περιμετρικό δικτύωμα και επικάλυψη από αμιαντολαμαρίνες. Οι τοίχοι πλήρωσης αποτελούνται από οπτοπλινθοδομή πάχους 15 εκατοστών, ενώ είναι επιχρισμένες εξωτερικά μόνο οι μετώπες. Εμπρός και πίσω από τις δυο μετώπες υπάρχουν μεταλλικές συρόμενες πόρτες 8χ5 μέτρων.

Κτίσμα 4: Ανοιχτός χώρος σταβλισμού, μορφής υπόστεγου, διαστάσεων 76X12,40 μέτρων, εμβαδού 942 τετρ. μέτρων, μέσου ύψους 4 μέτρων, αποτελούμενος από δάπεδο εκ σκυροδέματος, σκελετό εξολοκλήρου από κοιλοδοκούς και σιδηροδοκούς, επικάλυψη από αμιαντολαμαρίνες και διαχωριστικά από σιδηροσωλήνες.

Κτίσμα 5: Οίκημα γραφείων, διαστάσεων 6X7 μέτρων και εμβαδού 42 τετρ. μέτρων.

Από τα παραπάνω κτίσματα, πρώην σταβλικές εγκαταστάσεις, μόνο το δεύτερο, κτίσμα υπ’ αριθ. 2, έχει ανεγερθεί βάσει της υπ’ αριθ. ... 8-3-1982 οικοδομικής άδειας της Διεύθυνσης Πολεοδομίας Θεσσαλονίκης, μετά την έκδοση της υπ’ αριθ. ...26-2-1982 απόφασης της Διεύθυνσης Οικισμού Θεσσαλονίκης του Υπουργείου Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος, ενώ τα υπόλοιπα είναι αυθαίρετα.

Στο εν λόγω κτίσμα και τα λοιπά αυθαιρέτως κατασκευασθέντα ο δικαιοπάροχος των εναγόντων Ν. Σ. από κοινού με τον εναγόμενο (αναιρεσείοντα) δημιούργησαν και λειτούργησαν μεγάλη ζωοτροφική μονάδα από της κατασκευής αυτών μέχρι και το έτος 1990 περίπου.

Στη συνέχεια οι προαναφερόμενοι εγκατέλειψαν την ως άνω ενασχόληση και αφού μετέτρεψαν τις σταβλικές εγκαταστάσεις σε αποθηκευτικούς χώρους, άρχισαν νέα επιχειρηματική δραστηριότητα, η οποία συνίστατο στη συγκέντρωση (με την αποθήκευση στους εν λόγω αποθηκευτικούς χώρους) και εμπορία κυρίως σιτηρών και όρυζας.

Μάλιστα προς τον σκοπό αυτόν ο εναγόμενος με τον Ν. Σ. συνέστησαν ομόρρυθμη εταιρία που δημοσιεύθηκε στα Βιβλία Εταιριών του Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης με αυξ. αριθμό ...5-2-1993.

Στις 23-7-1993 απεβίωσε ο Ν. Σ. και η ως άνω εταιρία, αφού μετατράπηκε με το από 4-11-1993 ιδιωτικό συμφωνητικό σε ετερόρρυθμη, με ομόρρυθμα μέλη την πρώτη των εναγόντων Α. Σ. και τον εναγόμενο και ετερόρρυθμα τον δεύτερο και την τρίτη των εναγόντων, συνέχισε να δραστηριοποιείται στη συγκέντρωση και εμπορία εγχωρίων προϊόντων (το ιδιωτικό συμφωνητικό δημοσιεύθηκε στα Βιβλία Εταιριών του Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης με αυξ. αριθμό .../8-11-1993).

 

Ακολούθως με το από 9-9-1996 ιδιωτικό συμφωνητικό αποχώρησε η πρώτη των εναγόντων από την ως άνω εταιρία μεταβιβάζοντας το ανήκον σε αυτήν ποσοστό στον εναγόμενο, ενώ με το από 24-11-1997 ιδιωτικό συμφωνητικό αποχώρησαν και οι δεύτερος και τρίτη των εναγόντων, μεταβιβάζοντας ταυτόχρονα τα ανήκοντα σ’ αυτούς ποσοστά στον εναγόμενο, καθώς επίσης στα τέκνα αυτού, Α. και Μ. Σ. (τα ιδιωτικά συμφωνητικά δημοσιεύθηκαν στα Βιβλία Εταιριών του Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης με αυξ. αριθμό .../11-9-1996 και .../26-11-1997, αντίστοιχα).

Η εταιρία υπό τις προαναφερθείσες μορφές της άσκησε την επιχειρηματική της δραστηριότητα, ήτοι τη συγκέντρωση και την εμπορία των σιτηρών και της όρυζας στους εν λόγω αποθηκευτικούς χώρους. Ήδη η ετερόρρυθμη εταιρία μετατράπηκε από το 2010 σε ανώνυμη εταιρία με τον διακριτικό τίτλο "...".

Από το έτος 1996 μέχρι και το έτος 2002, ήτοι μετά την αποχώρηση των εναγόντων από την ετερόρρυθμη εταιρία, μέχρι τη δημιουργία από τον εναγόμενο της βιομηχανικής μονάδας του ορυζόμυλου, η εταιρία χρησιμοποιούσε ως χώρους αποθήκευσης των προϊόντων (κυρίως όρυζας) αποκλειστικά τις ως άνω αποθήκες, κατόπιν παραχώρησης της χρήσης αυτών από τον διαχειριστή της, ήτοι του εναγομένου.

Συγκεκριμένα ο εναγόμενος κατασκεύασε σε απόσταση 300 μέτρων περίπου από τα επίκοινα ακίνητα, όπου βρίσκονται τα προπεριγραφέντα κτίσματα, βιομηχανική μονάδα ορυζόμυλου, η οποία ασχολούμενη πλέον με την επεξεργασία και εμπορία όρυζας, διαθέτει είκοσι μεγάλα σιλό για την αποθήκευση της όρυζας, πλην όμως στους πιο πάνω αποθηκευτικούς (επίκοινους) χώρους εξακολούθησε τουλάχιστον μέχρι το 2004 - όπως καταθέτουν στις ένορκες βεβαιώσεις τους οι Π. Χ. και Α. Τ.- να εναποθέτει σάκκους με ρύζι και στον περιβάλλοντα αυτών χώρο, μέχρι του τέλους του έτους 2009, να εναποθέτει υποπροϊόντα και παράγωγα της βιομηχανίας του, ήτοι ορυζοφλοιό, πίτουρο, τύρφη, τα οποία παρά την ευτελή τους αξία προορίζονται για πώληση ως ζωοτροφές.

Ο εναγόμενος προέβαινε στην αποκλειστική χρήση τόσο των προαναφερομένων αποθηκευτικών χώρων, όσο και των λοιπών αγροτικών ακινήτων ...

Ο ισχυρισμός του εναγομένου που περιλαμβάνεται στον πρώτο λόγο της έφεσής του, ότι παρά την εκ μέρους του χρήση των επικοίνων ακινήτων, οι ενάγοντες είχαν τη δυνατότητα παράλληλα να κάνουν χρήση αυτών, πρέπει να απορριφθεί ως κατ’ ουσία αβάσιμος, δεδομένου ότι, όπως αποδείχθηκε, αφενός μεν υπήρχε διαφωνία μεταξύ των διαδίκων ως προς τον τρόπο διοίκησης και χρήσης των επικοίνων ακινήτων, αφετέρου δε ο τρόπος χρήσης αυτών εκ μέρους του εναγομένου δεν κατέλειπε έδαφος προς παράλληλη χρήση τους εκ μέρους των εναγόντων.

Άλλωστε οι σχέσεις μεταξύ των διαδίκων δεν ήταν αρμονικές, ο δε εναγόμενος απέφευγε να συζητήσει μαζί τους τον τρόπο διοίκησης των κοινών ακινήτων.

Εξάλλου ο εναγόμενος, ο οποίος με τον λόγο της έφεσής του προβάλλει αυτόν τον ισχυρισμό, δεν επικαλείται κάποιον τρόπο, με τον οποίο θα μπορούσαν οι ενάγοντες να κάνουν παραλλήλως με αυτόν χρήση των ακινήτων, για να κρίνει το Δικαστήριο την ύπαρξη ή όχι αυτής της δυνατότητας.

Επίσης το γεγονός ότι η εταιρία "..." μίσθωνε εκτός από τα ξηραντήρια του τοπικού συνεταιρισμού, αποθήκες από τους Αγροτικούς Συνεταιρισμούς ..., δεν αναιρεί τη χρήση εκ μέρους της εταιρίας (κατά παραχώρηση από τον ίδιο) και των πιο πάνω επικοίνων αποθηκευτικών χώρων, ιδιαίτερα αν ληφθεί υπόψη ότι στον περιβάλλοντα χώρο των τελευταίων εναπόθετε υποπροϊόντα της βιομηχανίας του ...

Περαιτέρω ο ισχυρισμός του εναγομένου ότι τα υφιστάμενα επί των ως άνω αγροτεμαχίων κτίσματα ήταν - εκτός από το υπ’ αριθ. 2- αυθαίρετα, και ότι ήταν κατασκευασμένα για να χρησιμοποιηθούν ως στάβλοι και, ως εκ τούτου, ήταν ακατάλληλα για να χρησιμοποιηθούν ως αποθήκες, κρίνεται ομοίως απορριπτέος, καθόσον από τα προσκομισθέντα έγγραφα αποδεικνύεται ότι υπήρχε η δυνατότητα χρήσης αυτών για την εναπόθεση σάκκων με ρύζι.

Άλλωστε, ήδη από το 1992, όταν ο εναγόμενος και ο αποβιώσας δικαιοπάροχος των εναγόντων, σταμάτησαν να ασχολούνται με την κτηνοτροφία, προέβησαν σε εργασίες μετατροπής των σταβλικών εγκαταστάσεων σε αποθηκευτικούς χώρους και σ’ αυτούς άρχισαν να ασκούν τη νέα επιχειρηματική τους δραστηριότητα, εναποθέτοντας στα κτίσματα αυτά τα σιτηρά και το ρύζι που εμπορεύονταν.

Περαιτέρω από τα ίδια αποδεικτικά στοιχεία αποδείχθηκε ότι ο εναγόμενος έκανε αποκλειστική χρήση και των με αριθμούς ... αγροτεμαχίων, που βρίσκονται στη ..., εκμισθώνοντας αυτά σε τρίτους προς 30 ευρώ ανά στρέμμα ετησίως, ενώ το με αριθμό ... αγροτεμάχιο που βρίσκεται στην Αγχίαλο Θεσσαλονίκης, το παραχωρούσε σε τρίτους χωρίς αντάλλαγμα.

Ειδικότερα το τελευταίο ακίνητο κατά τα έτη 1996 - 2009 το παραχώρησε στους Θ. Δ., Μ. Δ. και Ι. Ν., το δε με αριθμό ... αγροτεμάχιο που βρίσκεται στη Νέα Μαγνησία Θεσσαλονίκης στους Θ. Δ. και Φ. Κ..

Άλλωστε από το υπ’ αριθ. …5-2-2009 έγγραφο του Προέδρου του Τ.Ο.Ε.Β. Μαγνησίας, η βεβαίωση των αρδευτικών εισφορών της περιόδου 1990-2005 για το με αριθμό ... αγροτεμάχιο γινόταν αποκλειστικά στο όνομα του εναγομένου.

Συνεπώς, εφόσον με βάση όσα εκτέθηκαν πιο πάνω αποδείχθηκε η εκ μέρους του εναγομένου αποκλειστική χρήση των με αριθμούς ..., ..., ... αγροτεμαχίων και των αποθηκών που βρίσκονται στα υπ’ αριθ. ..., 3856 και 3857 αγροτεμάχια (τα οποία, κατά τα προαναφερθέντα αποτελούν ενιαίο ακίνητο), ο τελευταίος υποχρεούται να αποδώσει στους ενάγοντες το αναλογούν σ’ αυτούς ποσοστό από την ωφέλεια που αποκόμισε κατά τα έτη 2004 έως 2009 ...

Περαιτέρω, αποδείχθηκε ότι η μισθωτική αξία του υπ’ αριθμό ... αγροτεμαχίου, έκτασης 12.875 τετρ. μέτρων, το οποίο βρίσκεται στην περιοχή Ν. Αγχιάλου του Δήμου Αγίου Αθανασίου, εκτός εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου και εντός της ζώνης αυτού και του υπ’ αριθ. ... αγροτεμαχίου, έκτασης 12.290 τετρ. μέτρων, που βρίσκεται στην εποικισθείσα περιοχή του αγροκτήματος Νέας Μαγνησίας, ανερχόταν κατά την επίδικη περίοδο των ετών 2004-2009 στο ποσό των 20 ευρώ ανά στρέμμα, ανά έτος, ενώ η μισθωτική αξία των υπ’ αριθμούς ... αγροτεμαχίων, έκτασης 17.060 τετρ. μέτρων και 6.190 τετρ. μέτρων αντίστοιχα, τα οποία βρίσκονται στην κτηματική περιοχή της ...υ, εκτός αρδευτικού δικτύου και προσφέρονται για καλλιέργεια λαχανικών, ανερχόταν στο ποσό των 30 ευρώ ανά στρέμμα, ανά έτος.

Πρέπει να σημειωθεί ότι ο ορισθείς με την υπ’ αριθ. 24271/2011 μη οριστική απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης πραγματογνώμονας Α. Β., επί της δίκης διανομής των επίδικων αγροτεμαχίων μεταξύ των διαδίκων, εκτίμησε την αγοραία αξία του υπ’ αριθ. ... κληροτεμαχίου σε 347.625 ευρώ και την αξία άμεσης διάθεσης αυτού, σε 278.100 ευρώ, την αγοραία αξία του υπ’ αριθ. ... κληροτεμαχίου σε 245.800 ευρώ και την αξία άμεσης διάθεσης αυτού, σε 196.640 ευρώ, την αγοραία αξία του υπ’ αριθ. 1378 κληροτεμαχίου σε 204.720 ευρώ και την αξία άμεσης διάθεσης αυτού, σε 143.304 ευρώ και την αγοραία αξία του υπ’ αριθ. 1386 κληροτεμαχίου σε 74.280 ευρώ και την αξία άμεσης διάθεσης αυτού, σε 51.996 ευρώ.

Περαιτέρω, η μισθωτική αξία των αποθηκών - πρώην σταβλικών εγκαταστάσεων συνολικής έκτασης 5.641 τετρ. μέτρων και όχι 5.754,96 τετρ. μέτρων, όπως ισχυρίζονται οι ενάγοντες (όπως αποδεικνύεται από την από Νοεμβρίου 2011 προσκομιζόμενη από τον εναγόμενο έκθεση τεχνικής πραγματογνωμοσύνης του πολιτικού μηχανικού Α. Β., ο οποίος, κατά τα προαναφερόμενα, ορίσθηκε με την υπ’ αριθ. 24271/2011 μη οριστική απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης, σε συνδυασμό με τη με ημερομηνία Απριλίου 2010 ενημερωτική έκθεση εκτίμησης ακινήτων των Μ. Ρ. και Δ. Σ.), οι οποίες είναι κατά το μεγαλύτερο ποσοστό τους αυθαίρετες (η υφιστάμενη άδεια αφορά τα 994 τετρ. μέτρα) και έχουν ανεγερθεί το έτος 1982, ανερχόταν κατά τα έτη 2004-2005 στο ποσό του ενός ευρώ το τετραγωνικό, μέτρο, μηνιαίως, κατά τα έτη 2006-2007 στο ποσό των 1,25 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο, μηνιαίως και κατά τα έτη 2008-2009 στο ποσό των 1,5 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο, μηνιαίως, πλην του υπ’ αριθμόν 4 κτίσματος εμβαδού 942 τετρ. μέτρων, η μισθωτική αξία του οποίου ανερχόταν σε 0,50 ευρώ το τετραγωνικό μηνιαίως για όλο το επίδικο διάστημα των έξι ετών.

Οι ανωτέρω προσκομιζόμενες και επικαλούμενες από τον εναγόμενο εκθέσεις πραγματογνωμοσύνης, καθώς και η έκθεση πραγματογνωμοσύνης για την εκτίμηση της εμπορικής αξίας των ακινήτων των Π. Σ. - Π. Κ., που προσκομίζουν οι ενάγοντες, απεικονίζουν την κατάσταση των κοινών ακινήτων.

Ο προαναφερόμενος πραγματογνώμονας εκτίμησε την αξία των συνενωμένων αγροτεμαχίων (γηπέδου) σε 106.896 ευρώ, των κτιρίων σε 206.248 ευρώ και την υπεραξία σε 3.984 ευρώ και συνολικά σε 317.128 ευρώ. Βέβαια, λόγω της παλαιότητάς τους, ο ίδιος εκτίμησε τελικώς την αγοραία αξία τους σε 180.763 ευρώ.

Την κατά ποσοστό 57% μείωση της πιο πάνω αξίας τους ο πραγματογνώμονας την αποδίδει στο γεγονός της μη λειτουργίας της επιχείρησης στα εν λόγω ακίνητα και στο γεγονός ότι το μεγαλύτερο τμήμα αυτών είναι αυθαίρετα. Την παλαιότητα των εν λόγω κτισμάτων επικαλείται και ο εκκαλών Χ. Σ. (αναιρεσείων), προκειμένου να στηρίξει τον ισχυρισμό του ότι η μισθωτική αξία των εν λόγω ακινήτων δεν είναι η προαναφερόμενη, αλλά πολύ μικρότερη.

Πράγματι οι πρώην σταβλικές εγκαταστάσεις έχουν υποστεί με την πάροδο του χρόνου, αλλά και με την εκ μέρους του εκκαλούντος Χ. Σ. χρήση επί σειρά ετών, μέχρι και το 2009, πλείστες όσες φθορές.

Μάλιστα ο τελευταίος, ενώ έκανε χρήση αυτών, ουδέποτε προέβη σε εργασίες επισκευής ή έστω υποτυπώδους συντήρησής τους.

Συνεπώς, δεν δύναται αυτός να επικαλείται, προκειμένου να ισχυρισθεί ότι η μισθωτική αξία των εν λόγω ακινήτων είναι πολύ μικρότερη, την παλαιότητα αυτών και τις φθορές που έχουν υποστεί, εφόσον οι εν λόγω φθορές οφείλονται (πέραν του διαδραμόντος χρόνου) και στην εκ μέρους του μη επιμελή χρήση αυτών επί σειρά ετών.

Κατόπιν των ανωτέρω αποδειχθέντων πραγματικών περιστατικών, η ωφέλεια που αποκόμισε ο εναγόμενος από την αποκλειστική χρήση των κοινών ακινήτων κατά τα έτη 2004-2009 ανέρχεται για το υπ’ αριθμόν ... αγροτεμάχιο έκτασης 12,875 στρεμμάτων στο ποσό των (12,875 Χ 20 Χ 6)=1.545,00 ευρώ, για το υπ’ αριθμόν ... αγροτεμάχιο έκτασης 12,29 στρεμμάτων στο ποσό των (12,29 Χ 20 Χ 6)= 1.474,80 ευρώ, για το υπ’ αριθμόν 1378 αγροτεμάχιο, έκτασης 17,06 στρεμμάτων στο ποσό των (17,06 Χ 30 Χ 6)=3.070,80 ευρώ και για το υπ’ αριθμόν 1386 αγροτεμάχιο, έκτασης 6,19 στρεμμάτων στο ποσό των (6,19 Χ 30 Χ 6)=1.114, 20 ευρώ και συνολικά στο ποσό των 7.204,80 ευρώ, από το οποίο οφείλει να αποδώσει στους ενάγοντες κατά τα εξ αδιαιρέτου μερίδια που τους αναλογούν, το ποσό των 900,60 ευρώ στην πρώτη ενάγουσα και το ποσό των 1.350, 90 ευρώ σε καθένα από τους δεύτερο και τρίτη ενάγοντες.

Περαιτέρω, αποδεικνύεται ότι η μισθωτική αξία των αποθηκευτικών χώρων έκτασης 4.699 τετρ. μέτρων (5.641 τετρ. μέτρων -942 τετρ. μέτρων) ανερχόταν για τα έτη 2004-2005 στο ποσό του ενός (1) ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο, μηνιαίως, ήτοι για 24 μήνες στο ποσό των 112.776,00 ευρώ, για τα έτη 2006-2007 στο ποσό των 1,25 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο μηνιαίως, ήτοι για 24 μήνες στο ποσό των 140.970, 00 ευρώ και για τα έτη 2008-2009 στο ποσό των 1,5 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο μηνιαίως, ήτοι για 24 μήνες στο ποσό των 169.164, 00 ευρώ και τέλος η μισθωτική αξία του υπ’ αριθμόν 4 κτίσματος για το επίδικο χρονικό διάστημα των έξι ετών ανερχόταν στο ποσό των 33.912,00 ευρώ και συνολικά στο ποσό των 456.822 ευρώ.

Από την ανωτέρω ωφέλεια ο εναγόμενος οφείλει να αποδώσει στους ενάγοντες κατά τα εξ αδιαιρέτου μερίδια που τους αναλογούν το ποσό των 57.102,75 ευρώ στην πρώτη ενάγουσα και το ποσό των 85.654,11 ευρώ σε καθένα από τους δεύτερο και τρίτη ενάγοντες".

Με βάση τις παραδοχές αυτές το Εφετείο έκρινε ότι πρέπει να γίνει δεκτή εν μέρει η αγωγή ως βάσιμη στην ουσία της και να υποχρεωθεί ο εναγόμενος να καταβάλει στην πρώτη ενάγουσα το συνολικό ποσό των (57.102,75 + 900,60)=58.003,35 ευρώ και σε καθένα από τους δεύτερο και τρίτη των εναγόντων το συνολικό ποσό των (85.654,11 + 1.350,90)= 87.005,01 ευρώ, με το νόμιμο τόκο από την επίδοση της αγωγής.

Συνακόλουθα το Εφετείο απέρριψε τις αντίθετες εφέσεις των διαδίκων και επικύρωσε την πρωτόδικη απόφασή που έκρινε όμοια, επιδικάζοντας τα ως άνω ποσά στους ενάγοντες ως αποζημίωση.

‘Ηδη με τον πρώτο λόγο της αίτησης αναίρεσης, κατά το πρώτο σκέλος του, ο αναιρεσείων υπό την επίκληση του άρθρου 559 αριθ.1 Κ.Πολ.Δ., αποδίδει στην προσβαλλομένη απόφαση την πλημμέλεια της εσφαλμένης ερμηνείας και εφαρμογής των διατάξεων των άρθρων 785, 786, 787 και 792 παρ. 2 ΑΚ καθώς και 17 παρ. 1 και 10 του Ν. 1337/1983, με το να δεχθεί: α) ότι υπάρχει συγκυριότητα και άρα κοινωνία δικαιώματος των διαδίκων επί των με αριθμούς ... αγροτεμαχίων, που αποτελεί προϋπόθεση για την αιτούμενη από αυτόν αποζημίωση για αποκλειστική αυτών χρήση, μολονότι εντός αυτών (αγροτεμαχίων) ήδη από το έτος 1982 είχαν ανεγερθεί αυθαίρετα κτίσματα (αποθήκες - σταβλικές εγκαταστάσεις) που καθιστούσαν απαγορευμένη πλέον από το νόμο την μεταβίβασή τους στους αναιρεσίβλητους και β) ότι έχουν δήθεν μισθωτική αξία τα προαναφερόμενα αυθαίρετα κτίσματα, ώστε να υποχρεούται αυτός σε αποζημίωση για την αποκλειστική χρήση τους.

Ο λόγος αυτός, κατά το μέρος που αμφισβητείται η συγκυριότητα των διαδίκων επί των φερομένων ως επικοίνων είναι απαράδεκτος κατά το άρθρ. 562 παρ. 2 ΚΠολΔ ως προβαλλόμενος το πρώτον ενώπιον του Αρείου Πάγου, δεδομένου ότι ο αναιρεσείων δεν ισχυρίζεται ότι στο Δικαστήριο της ουσίας αμφισβήτησε την συγκυριότητα και την κοινωνία δικαιώματος του ιδίου και των αντιδίκων του επί των προαναφερομένων ακινήτων (απλώς είχε αμφισβητήσει το ύψος της μισθωτικής αξίας των επ’ αυτών ανεγερθέντων κτισμάτων).

Ανεξαρτήτως όμως αυτού είναι και αβάσιμος, διότι, όπως προκύπτει από την προσβαλλομένη απόφαση, τα με αριθμούς ... αγροτεμάχια είχαν μεταβιβαστεί στον αναιρεσείοντα και τον δικαιοπάροχο των αναιρεσιβλήτων, κατά ποσοστό 1/2 εξ αδιαιρέτου στον καθένα, δυνάμει των .../1979, .../1981 και .../1981 αγοραπωλητηρίων συμβολαίων της συμβ/φου Θεσσαλονίκης Ιωάννας Ζώτα, που νόμιμα μεταγράφηκαν, πριν από την ανέγερση των αυθαιρέτων κτισμάτων το έτος 1982, ενώ στους αναιρεσίβλητους το εξ αδιαιρέτου ποσοστό του δικαιοπαρόχου τους περιήλθε αργότερα μεν, αλλά δυνάμει κληρονομικής εξ αδιαθέτου διαδοχής, με την οποία, σύμφωνα με τις νομικές σκέψεις που προεκτέθηκαν, δεν απαγορεύεται η κτήση εμπραγμάτων δικαιωμάτων επί ακινήτων με αυθαίρετες κατασκευές.

Περαιτέρω, ο ίδιος λόγος αναίρεσης κατά το μέρος που οι αιτιάσεις είναι σχετικές με την κρίση του Δικαστηρίου ως προς την μισθωτική αξία των επιδίκων ακινήτων, την οποία ο αναιρεσείων θεωρεί εσφαλμένη και μη στηριζόμενη στα προσκομισθέντα αποδεικτικά στοιχεία, αναφέρεται σε εκτίμηση των αποδείξεων, που δεν ιδρύει τον εκ του άρθρου 559 αριθ. 1 Κ.Πολ.Δ. λόγο αναίρεσης.

IV) Κατά το άρθρο 281 ΑΚ "Η άσκηση του δικαιώματος απαγορεύεται αν υπερβαίνει προφανώς τα όρια που επιβάλλουν η καλή πίστη ή τα χρηστά ήθη ή ο κοινωνικός ή οικονομικός σκοπός του δικαιώματος".

Κατά την έννοια της διάταξης αυτής "καλή πίστη" θεωρείται η συμπεριφορά του χρηστού και συνετού ανθρώπου, που επιβάλλεται κατά τους συνηθισμένους τρόπους ενεργείας, ενώ ως κριτήριο των "χρηστών ηθών" χρησιμεύουν οι ιδέες του κατά γενική αντίληψη χρηστώς και εμφρόνως σκεπτόμενου ανθρώπου.

Για την εφαρμογή της διάταξης αυτής δεν αρκεί καταρχήν μόνη η επί μακρό χρόνο αδράνεια του δικαιούχου να ασκήσει το δικαίωμά του, ούτε η καλόπιστη πεποίθηση του υπόχρεου ότι δεν υπάρχει το δικαίωμα κατ’ αυτού ή ότι δεν πρόκειται τούτο να ασκηθεί, ούτε κατ’ ανάγκην από την άσκησή του να δημιουργούνται απλώς δυσμενείς ή και αφόρητες επιπτώσεις για τον υπόχρεο, αλλά απαιτείται κατά περίπτωση συνδυασμός των ανωτέρω και γενικώς η συνδρομή ιδιαίτερων περιστάσεων, αναγομένων στη συμπεριφορά τόσο του δικαιούχου όσο και του υπόχρεου, εφόσον όμως αυτή του τελευταίου τελεί σε αιτιώδη σχέση με εκείνη του δικαιούχου και δεν είναι άσχετη με αυτήν, ώστε η άσκηση του δικαιώματος να αποβαίνει αντίθετη στις περί δικαίου και ηθικής αντιλήψεις του μέσου κοινωνικού ανθρώπου (Ολ. Α.Π. 8/2001, ΑΠ 207/2014).

Αναφορικώς δε με την αδράνεια του δικαιούχου, η διάρκειά της είναι άσχετη με τη συμπλήρωση ή όχι του χρόνου παραγραφής, η οποία αποτελεί ιδιαίτερο λόγο αποσβέσεως του δικαιώματος που πρέπει να προβάλλεται ειδικώς (Ολ. Α.Π. 17/1995).

Με τον πρώτο λόγο αναίρεσης, κατά το δεύτερο σκέλος του, ο αναιρεσείων, υπό την επίκληση του άρθρου 559 αριθ. 1 Κ.Πολ.Δ., αιτιάται το Εφετείο για εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή του άρθρου 281 ΑΚ, κατά την απόρριψη του ισχυρισμού του περί καταχρηστικής άσκησης του δικαιώματος των εναγόντων και ήδη αναιρεσιβλήτων.

Σχετικώς από την επισκόπηση της προσβαλλομένης απόφασης ως προς το θέμα αυτό, προκύπτει ότι έγιναν δεκτά τα εξής: "Ο εναγόμενος (αναιρεσείων)... παραπονείται ότι εσφαλμένα το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο απέρριψε την ένσταση ... περί καταχρηστικής άσκησης εκ μέρους των εναγόντων (αναιρεσιβλήτων) του σχετικού δικαιώματός τους, προβάλλοντας τον ισχυρισμό ότι επί 13 έτη αυτοί παρέλειψαν να ασκήσουν οποιαδήποτε αξίωση αναφορικά με την κοινή χρήση των πιο πάνω ακινήτων, οπότε του δημιούργησαν την πεποίθηση ότι δεν θα ασκήσουν το δικαίωμα τους, ενώ παράλληλα κάνοντας ο ίδιος χρήση αυτών για τις ανάγκες της επιχείρησής του και για την εξοικονόμηση των λειτουργικών δαπανών αυτής επί 13 έτη, σε περίπτωση ανατροπής αυτής της κατάστασης θα του προκληθούν δυσβάσταχτα αποτελέσματα ενόψει και του ύψους της αιτουμένης εκ μέρους των εναγόντων απόδοσης της ωφέλειας και ότι τέλος οι ενάγοντες χρησιμοποιούν αποκλειστικά ορισμένα από τα επίκοινα, όπως πληροφορήθηκε το φθινόπωρο του 2011 ...

Ισχυρίζεται, επί πλέον, ότι η πρώτη ενάγουσα (1η αναιρεσίβλητη) έκανε χρήση του υπ’ αριθ. 1378 αγροτεμαχίου από το έτος 2006 έως το 2012 υποβάλλοντας δηλώσεις εκμετάλλευσης προκειμένου να λάβει τις σχετικές επιδοτήσεις ...

Από τα προσκομισθέντα αποδεικτικά στοιχεία αποδείχθηκε ότι οι ενάγοντες πρότειναν πολλές φορές προφορικά στον εναγόμενο (αναιρεσείοντα), να προβούν στην από κοινού εξεύρεση λύσης ως προς τον τρόπο της διαχείρισης των επικοίνων ακινήτων, πλην όμως ο εναγόμενος είτε ηρνείτο να συζητήσει μαζί τους το πρόβλημα, δημιουργώντας μάλιστα ένταση στις μεταξύ τους σχέσεις, είτε απέφευγε συστηματικά να τους συναντήσει.

Συνεπώς, ουδόλως αποδείχθηκε ότι επί 13 έτη οι ενάγοντες παρέλειψαν να ασκήσουν οποιαδήποτε αξίωση αναφορικά με την κοινή χρήση των πιο πάνω ακινήτων, οπότε απορριπτέος τυγχάνει ο ισχυρισμός του (αναιρεσείοντος) ότι του δημιούργησαν την πεποίθηση ότι δεν θα ασκήσουν πλέον το δικαίωμά τους.

Ούτε βεβαίως ... μπορεί να θεωρηθεί καταχρηστική η άσκηση του δικαιώματός τους από μόνο το γεγονός ότι επιφέρει επιβλαβή αποτελέσματα στον υπόχρεο εναγόμενο, όπως αβάσιμα ισχυρίζεται αυτός.

Εφόσον η εκκαλουμένη απόφαση έκρινε όμοια με τα παραπάνω, ορθά ερμήνευσε και εφάρμοσε τη διάταξη του άρθρου 281 ΑΚ".

 

Υπό τις ως άνω παραδοχές το Εφετείο δεν παραβίασε με εσφαλμένη ερμηνεία ή εφαρμογή τη διάταξη του άρθρου 281 ΑΚ, καθόσον με βάση τα γενόμενα από αυτό δεκτά περιστατικά δεν στοιχειοθετείται καταχρηστική συμπεριφορά των εναγόντων και ήδη αναιρεσιβλήτων, γι’ αυτό και ο σχετικός λόγος αναίρεσης είναι αβάσιμος και απορριπτέος.

V) Κατά το άρθρο 559 αριθ. 8 Κ.Πολ.Δ. ιδρύεται λόγος αναίρεσης αν το δικαστήριο έλαβε υπόψη πράγματα που δεν προτάθηκαν ή δεν έλαβε υπόψη πράγματα που προτάθηκαν και έχουν ουσιώδη επίδραση στην έκβαση της δίκης.

Ως "πράγματα" νοούνται οι αυτοτελείς ισχυρισμοί που τείνουν στη θεμελίωση, κατάλυση ή παρακώλυση του ασκουμένου με την αγωγή, ένσταση ή αντένσταση ουσιαστικού ή δικονομικού δικαιώματος (Ολ. ΑΠ 9/1997, ΑΠ 625/2008, ΑΠ 328/2008).

Δεν αποτελούν "πράγματα" και άρα δεν ιδρύεται ο ως άνω λόγος αναίρεσης αν δεν ληφθούν υπόψη οι ισχυρισμοί που αποτελούν απλή ή αιτιολογημένη άρνηση της αγωγής, καθώς και οι ισχυρισμοί που συνιστούν επιχειρήματα ή συμπεράσματα των διαδίκων ή του δικαστηρίου από την εκτίμηση των αποδείξεων (ΑΠ 701/2008, ΑΠ 625/2008, ΑΠ 558/2008).

Με τον δεύτερο λόγο της αίτησής του ο αναιρεσείων, υπό την επίκληση του άρθρου 559 αριθ. 8 Κ.Πολ.Δ., παραπονείται ότι το Εφετείο έλαβε υπόψη μη προταθέντα ισχυρισμό των αντιδίκων του (αναιρεσιβλήτων), με το να δεχθεί με την προσβαλλομένη απόφασή του ότι: "... δεν δύναται ο εναγόμενος (αναιρεσείων) να επικαλείται, προκειμένου να ισχυρισθεί ότι η μισθωτική αξία των εν λόγω ακινήτων είναι πολύ μικρότερη, την παλαιότητα αυτών και τις φθορές που έχουν υποστεί, εφόσον οι εν λόγω φθορές οφείλονται (πέραν του διαδραμόντος χρόνου) και στην εκ μέρους του μη επιμελή χρήση αυτών επί σειρά ετών..." .

Ο λόγος αυτός αλυσιτελώς προβάλλεται και πρέπει να απορριφθεί, διότι πρόκειται για πλεοναστική επιχειρηματολογία του Δικαστηρίου στην απάντηση του ισχυρισμού του αναιρεσείοντος ότι η μισθωτική αξία των επιδίκων ακινήτων είναι πολύ μικρότερη.

VI) Κατόπιν αυτών, πρέπει η υπό κρίση αίτηση αναίρεσης να απορριφθεί στο σύνολό της, να εισαχθεί το καταβληθέν παράβολο στο Δημόσιο Ταμείο (άρθρο 495 παρ. 4 Κ.Πολ.Δ, όπως η παράγραφος αυτή προστέθηκε με άρθρο 1 παρ. 2 Ν. 4055/2012 με έναρξη ισχύος 2-4-2012) και να καταδικαστεί ο αναιρεσείων στη δικαστική δαπάνη των αναιρεσιβλήτων λόγω της ήττας του (άρθρα 176, 183, 189 παρ. 1, 191 παρ. 2 Κ.Πολ.Δ.).

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ 

Απορρίπτει την υπό κρίση αίτηση για αναίρεση της 1143/2014 απόφασης του Εφετείου Θεσσαλονίκης.

Διατάσσει την εισαγωγή του παραβόλου στο Δημόσιο Ταμείο.

Καταδικάζει τον αναιρεσείοντα στη δικαστική δαπάνη των αναιρεσιβλήτων, την οποία ορίζει στο ποσό των δύο χιλιάδων επτακοσίων (2.700) ευρώ.

ΚΡΙΘΗΚΕ, αποφασίσθηκε στην Αθήνα, στις 2 Δεκεμβρίου 2015.

ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στην Αθήνα, στις 4 Απριλίου 2016.

Ο ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ ΑΡΕΟΠΑΓΙΤΗΣ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ