ΑΡΕΙΟΣ ΠΑΓΟΣ - ΑΠΟΦΑΣΗ 542/2012 - Δημόσιο. Ομόρρυθμη εταιρεία. Παραγραφή. Πενταετής παραγραφή αξιώσεων τρίτων κατά ομορρύθμων εταίρων για χρέη της εταιρείας , μετά την αποχώρηση των εταίρων από αυτήν (άρθρ. 64 του Εμπ.Ν.). Ισχύει και έναντι του δημοσίου. Η δεκαετής παραγραφή του άρθρου 65§5 του ν.2362/1995 δεν καταλαμβάνει και τις απαιτήσεις (του δημοσίου, ως εγγυητή) που είχαν ήδη παραγραφεί κατά την έναρξη της ισχύος του τελευταίου αυτού νόμου. Αναίρεση. Αβάσιμοι λόγοι από το άρθρο 559 αρ.1, 8, 18 και 19 του ΚΠολΔ. Απορρίπτει. αίτηση για αναίρεση της 271/2007 απόφασης του ΕφΙω.

 

Απόφαση 542 / 2012    (Α2, ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ)
Περίληψη:
Δημόσιο. Ομόρρυθμη εταιρεία. Παραγραφή. Πενταετής παραγραφή αξιώσεων τρίτων κατά ομορρύθμων εταίρων για χρέη της εταιρείας , μετά την αποχώρηση των εταίρων από αυτήν (άρθρ. 64 του Εμπ.Ν.). Ισχύει και έναντι του δημοσίου. Η δεκαετής παραγραφή του άρθρου 65§5 του ν.2362/1995 δεν καταλαμβάνει και τις απαιτήσεις (του δημοσίου, ως εγγυητή) που είχαν ήδη παραγραφεί κατά την έναρξη της ισχύος του τελευταίου αυτού νόμου. Αναίρεση. Αβάσιμοι λόγοι από το άρθρο 559 αρ.1, 8, 18 και 19 του ΚΠολΔ. Απορρίπτει. αίτηση για αναίρεση της 271/2007 απόφασης του ΕφΙω.

Αριθμός 542/2012

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ

A2' Πολιτικό Τμήμα
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Αθανάσιο Κουτρομάνο, Αντιπρόεδρο Δήμητρα Παπαντωνοπούλου, Χρυσόστομο Ευαγγέλου, Ευφημία Λαμπροπούλου και Αργύριο Σταυράκη, Αρεοπαγίτες.
Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 31 Οκτωβρίου 2011, με την παρουσία και της γραμματέως Αικατερίνης Σιταρά, για να δικάσει την υπόθεση μεταξύ:

Του αναιρεσείοντος: Ελληνικού Δημοσίου, που εκπροσωπείται νόμιμα, ο οποίος εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο Βασίλειο Καραγεώργο, πάρεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους.
Των αναιρεσιβλήτων: 1. Σ. Σ. του Δ. και 2. Χ. Τ. του Δ., οι οποίοι εκπροσωπήθηκαν από τον πληρεξούσιο δικηγόρο τους ....

Η ένδικη διαφορά άρχισε με την από 14-5-1996 των ήδη αναιρεσιβλήτων, που κατατέθηκε στο Πολυμελές Πρωτοδικείο Ιωαννίνων. Εκδόθηκαν οι αποφάσεις: 61/1997 του ίδιου Δικαστηρίου και 189/1998 του Εφετείου Ιωαννίνων. Την αναίρεση της τελευταίας απόφασης ζήτησε το αναιρεσείον με την από 8-10-1998 αίτησή του.
Εκδόθηκε η 181/2004 απόφαση του Αρείου Πάγου που αναίρεσε την απόφαση και παρέπεμψε την υπόθεση στο ίδιο Εφετείο. Το Εφετείο Ιωαννίνων εξέδωσε την 271/2007 απόφαση του την αναίρεση της οποίας ζητά το αναιρεσείον με την από 4-1-2008 αίτηση του και τους από 8-7-2010 πρόσθετους λόγους.
Κατά τη συζήτηση της αίτησης αυτής, που εκφωνήθηκε από το πινάκιο, οι διάδικοι παραστάθηκαν, όπως σημειώνεται πιο πάνω. Ο εισηγητής Αρεοπαγίτης Αργύριος Σταυράκης ανέγνωσε την από 20-10-2011 έκθεσή του, με την οποία εισηγήθηκε την απόρριψη της κρινόμενης αίτησης αναίρεσης και των προσθέτων λόγων αυτής.
Ο πληρεξούσιος των αναιρεσιβλήτων ζήτησαν την απόρριψη της αίτησης και των προσθέτων λόγων καθώς και την καταδίκη του αντιδίκου του στη δικαστική δαπάνη.

ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Ι. Όπως προκύπτει από την προσβαλλόμενη απόφαση, το Εφετείο που την εξέδωσε δέχθηκε ότι με την υπ' αριθμ. 14363/17-1-1996 ατομική ειδοποίηση του Προϊσταμένου της Α' ΔΟΥ Ιωαννίνων οι αναιρεσίβλητοι κλήθηκαν, με την απειλή εναντίον τους αναγκαστικών μέτρων του Κώδικα Εισπράξεως Δημοσίων Εσόδων, να καταβάλουν μεταξύ των άλλων και το διαλαμβανόμενο στον από 23-1-1996 αναλυτικό πίνακα με την ένδειξη "βιοτεχνικά δάνεια" χρηματικό ποσό των 7.932.998 δραχμών, πλέον προσαυξήσεων, το οποίο (ποσό) είχε καταβάλει το αναιρεσείον ελληνικό δημόσιο ως εγγυητής στην Γενική Τράπεζα της Ελλάδος λόγω μη εκπληρώσεως προς την Τράπεζα αυτή των όρων δανειστικών συμβάσεων από την εταιρεία "ΒΙΟΤΕΜ Ο.Ε.-Σ.Σ. και Σια" της οποίας ομόρρυθμα μέλη ήταν οι αναιρεσίβλητοι. Το χρέος αυτό, συνεχίζει το Εφετείο, βεβαιώθηκε από το Δημόσιο Ταμείο την 17-5-1982, η δε πενταετής, κατά το άρθρο 87 παρ.1 του ν.δ.321/1969, παραγραφή του, που άρχισε την 1-1-1983 και θα συμπληρωνόταν την 31-12-1987, διακόπηκε με τη νομότυπη υποβολή εκ μέρους της Α' ΔΟΥ Ιωαννίνων της από 29-3-1983 αναγγελίας προς επαλήθευση στην πτώχευση του (μη διαδίκου) Δ. Σ., ομορρύθμου και αυτού μέλους της οφειλέτιδας εταιρείας και εις ολόκληρον, κατά το άρθρο 22 του ΕμπΝ., συνοφειλέτη (άρθρ.87 παρ.1 του ν.δ. 321/1969, 264 αρ.2 και 266 του ΑΚ). Στη νομική αυτή παραδοχή για την κατά τα ανωτέρω διακοπή της παραγραφής προέβη το Εφετείο ο συμμορφούμενο προς την υπ' αριθμ. 181/2004 απόφαση του Αρείου Πάγου, με την οποία αναιρέθηκε η προηγουμένως εκδοθείσα υπ' αριθμ. 189/1998 απόφαση του ίδιου Εφετείου, που είχε δεχθεί τα αντίθετα, και με την οποία παραπέμφθηκε η υπόθεση στο ίδιο Εφετείο προς περαιτέρω εκδίκαση. Βάσει της παραδοχής αυτής το Εφετείο έκανε δεκτή τη σχετική αντένσταση (διακοπή της παραγραφής) λόγο εφέσεως του ελληνικού δημοσίου κατά της ενστάσεως παραγραφής, ως ανωτέρω, που είχαν προτείνει οι αναιρεσίβλητοι-ανακόπτοντες με τον τρίτο λόγο της ένδικης ανακοπής τους, εξαφάνισε την εκκαλούμενη απόφαση, απέρριψε τον τρίτο αυτό λόγο της ανακοπής και προέβη, σύμφωνα με τα άρθρα 522 και 536 παρ.2 του ΚΠολΔ, στην εξέταση των λοιπών λόγων της ανακοπής, που δεν είχαν ερευνηθεί πρωτοδίκως, εν τέλει δε ακύρωσε την ανακοπτόμενη πράξη (ατομική ειδοποίηση) κατά παραδοχήν άλλου λόγου της ανακοπής. Έτσι που έκρινε το Εφετείο, ως δικαστήριο παραπομπής, δεν υπέπεσε στην αναιρετική πλημμέλεια του άρθρου 559 αρ.18 του ΚΠολΔ της μη συμμόρφωσης προς την μνησθείσα αναιρετική απόφαση η οποία αφορούσε την κατά τα ανωτέρω αντένσταση της διακοπής της παραγραφής, την οποία και δέχθηκε το Εφετείο, και ο μοναδικός, από την ως άνω διάταξη λόγος του δικογράφου προσθέτων λόγων του αναιρεσείοντος είναι αβάσιμος και απορριπτέος.
ΙΙ. Από το άρθρο 64 του ΕμπΝ, που ορίζει ότι κάθε αγωγή κατά συνεταίρων μη εκκαθαριστών κ.λπ παραγράφεται πέντε έτη μετά τη διάλυση της εταιρείας αν μετά την εκπλήρωση των οριζόμενων διατυπώσεων δημοσιότητας η παραγραφή δεν διεκόπη ως προς αυτούς "δια δικαστικής τινος καταδιώξεως", σε συνδυασμό με τα άρθρα 22 του ΕμπΝ, 268, 486 του ΑΚ, 17, 29 του ΕισΝΑΚ και 329 και 920 του ΚΠολΔ, προκύπτει ότι η νομική θέση του ομορρύθμου εταίρου χειραφετείται από τη σχέση του προς την εταιρεία για τα χρέη της τελευταίας που προσδιορίζεται γενικώς στο άρθρο 22 του ΕμπΝ, ειδικά δε ως προς την διακοπή της παραγραφής καθιερώνεται η αρχή της υποκειμενικής ενέργειας, αφού και όπως προαναφέρθηκε κατά τη ρηθείσα διάταξη του άρθρου 64 του ΕμπΝ η παραγραφή υπέρ των εταίρων ισχύει "αν δεν διεκόπη ως προς αυτούς δια δικαστικής τινος καταδιώξεως". Τούτο σημαίνει ότι με την πάροδο πενταετίας από την αποχώρηση του ομόρρυθμου εταίρου από την εταιρία παραγράφονται οι κατά του εταίρου απαιτήσεις τρίτων, χωρίς δε τη συνδρομή κάποιου λόγου διακοπής ή αναστολής της παραγραφής στο πρόσωπό του δεν διακόπτεται η ειδική αυτή παραγραφή του άρθρου 64 του ΕμπΝ, έστω και αν ο λόγος αυτός συντρέξει στο πρόσωπο της εταιρείας πράγμα που ισχύει, ενόψει της ειδικής αυτής ρύθμισης του άρθρου 64 του ΕμπΝ και του σκοπού της, που συνιστάται στην ταχεία εκκαθάριση των εταιρικών χρεών και τον μετριασμό της αυστηρότητας της αρχής της απεριόριστης και εις ολόκληρον ευθύνης των ομορρύθμων εταίρων (Ολομ.ΑΠ 889/1983), και για τις απαιτήσεις του δημοσίου κατά της ομόρρυθμης εταιρείας (και ΑΠ 82/1986).
Εν προκειμένω το Εφετείο δέχθηκε ότι οι αναιρεσίβλητοι-ομόρρυθμα μέλη της δανειολήπτριας εταιρείας "Σ. Σ. και Σια ο.ε" υποχώρησαν νομότυπα από την εταιρεία την 9-11-1981 και 31-3-1982, αντίστοιχα, και αφού από τους χρόνους αυτούς της αποχώρησής τους μέχρι την έκδοση της εναντίον τους προσβαλλόμενης πράξης (ατομική ειδοποίηση) του Προϊσταμένου της Α' ΔΟΥ Ιωαννίνων (17-1-1996) παρήλθε χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των πέντε ετών παραγράφηκε η εναντίον τους απαίτηση του αναιρεσείοντος σύμφωνα με το άρθρο 64 του ΕμπΝ, την παραγραφή δε αυτή δεν διέκοψε η προαναφερθείσα από 29-3-1983 αναγγελία του Δημοσίου προς επαλήθευση στην πτώχευση του (άλλου) ομόρρυθμου μέλους της εταιρείας Δ. Σ., ως μη στρεφόμενη κατά των ίδιων των αναιρεσιβλήτων. Έτσι που έκρινε το Εφετείο και που συνακολούθως δέχθηκε τον σχετικό λόγο (πέμπτο) της ένδικης ανακοπής των αναιρεσιβλήτων δεν παραβίασε, με εσφαλμένη εφαρμογή, τις προρρηθείσες ουσιαστικού δικαίου διατάξεις, και τα αντίθετα που υποστηρίζει το αναιρεσείον με τον πρώτο, από το άρθρο 559 αρ.1 του ΚΠολΔ, λόγο του αναιρετηρίου, είναι αβάσιμα και απορριπτέα. Με τον δεύτερο λόγο του αναιρετηρίου προβάλλεται η αιτίαση ότι το Εφετείο με το να δεχθεί ότι οι ένδικες απαιτήσεις του αναιρεσείοντος έχουν ως ανωτέρω παραγραφεί παραβίασε την ουσιαστικού δικαίου διάταξη του άρθρου 65 παρ.5 του ν.2362/1995 που ορίζει ότι η παραγραφή των απαιτήσεων του ελληνικού δημοσίου ως εγγυητή που βεβαιώνονται εν στενή έννοια από την ισχύ του νόμου αυτού από τις Δ.Ο.Υ. είναι δεκαετής και αρχίζει από το τέλος του οικονομικού έτους μέσα στο οποίο, μετά την εν στενή έννοια βεβαίωσή τους, κατέστησαν ληξιπρόθεσμες, οι δε βεβαιωθείσες στις Δ.Ο.Υ. μέχρι την ημέρα της έναρξης της ισχύος του ίδιου νόμου παραγράφονται μετά την παρέλευση δέκα ετών από τη λήξη του έτους της δημοσίευσής του, τέτοια δε βεβαιωθείσα, συνεχίζει το αναιρεσείον, απαίτησή του είναι και η ένδικη κατά των αναιρεσιβλήτων. Ο λόγος αυτός, από το άρθρο 559 αρ.1 του ΚΠολΔ (και όχι 8 και 19), του αναιρετηρίου είναι αβάσιμος και απορριπτέος, αφού κατά τον χρόνο που άρχισε να ισχύει ο ρηθείς νόμος 2362/1995 (1-1-1996) και σύμφωνα με τα προεκτεθέντα είχε ήδη παραγραφεί η κατά των αναιρεσιβλήτων ένδικη απαίτηση του αναιρεσείοντος, με αποτέλεσμα η απαίτηση αυτή να μην καταλαμβάνεται από την ως ανωτέρω δεκαετή παραγραφή που επικαλείται το αναιρεσείον (έτσι και ΑΠ 915/2004). Τέλος, ο τρίτος λόγος του αναιρετηρίου, τον οποίο το αναιρεσείον επιχειρεί να θεμελιώσει στο άρθρο 559 αρ.8 και 19 του ΚΠολΔ και κατά τον οποίο το Εφετείο δεν έλαβε υπόψη, άλλως δεν αιτιολόγησε την απόρριψη (σιωπηρή) του ισχυρισμού του ότι η παραγραφή της ένδικης απαίτησής του κατά των αναιρεσιβλήτων διακόπηκε σύμφωνα με τα άρθρα 1273 του ΑΚ και 89 παρ.1 του ν.δ.321/1969 με την εγγραφή από τη δανείστρια Γενική Τράπεζα της Ελλάδος Α.Ε. δύο υφισταμένων υποθηκών σε ακίνητα των αναιρεσιβλήτων για την εξασφάλιση του ληφθέντος από την εταιρεία "Σ. Σ. και Σια ο.ε." ως άνω δανείου, την εξόφληση του οποίου είχε εγγυηθεί το αναιρεσείον, είναι (ο τρίτος λόγος του αναιρετηρίου) απορριπτέος προεχόντως ως αόριστος, αφού το αναιρεσείον δεν αναφέρει τις συστατικές πράξεις των επικαλουμένων υποθηκών και τον χρόνο της συστάσεώς τους, ώστε να είναι δυνατόν να ελεγχθεί αν αυτές έχουν εγγραφεί επί ακινήτων των αναιρεσιβλήτων και αν ως εκ του χρόνου της συστάσεώς τους επηρεάζουν την παραγραφή των ένδικων αξιώσεων του αναιρεσείοντος, γεγονότα που ασκούν ουσιώδη επίδραση στην έκβαση της δίκης και που αν δεν ληφθούν υπόψη όταν προταθούν ή αν δεν αιτιολογηθεί η απόρριψη του ισχυρισμού τον οποίο στηρίζουν δημιουργείται λόγος αναιρέσεως κατά το άρθρο 559 αρ.8 και 19, αντίστοιχα, του ΚΠολΔ.
ΙΙΙ. Κατ' ακολουθίαν των ανωτέρω πρέπει να απορριφθεί η από 4-1-2008 αίτηση για αναίρεση της υπ'αριθμ.271/2007 απόφασης του Εφετείου Ιωαννίνων, κατά τους λόγους του αναιρετηρίου και του από 8-7-2010 δικογράφου πρόσθετων λόγων αναιρέσεως, και να καταδικασθεί το αναιρεσείον στην αναφερόμενη στο διατακτικό δικαστική δαπάνη των αναιρεσιβλήτων.

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Απορρίπτει την από 4-1-2008 αίτηση του Ελληνικού Δημοσίου για αναίρεση της υπ' αριθμ. 271/2007 αποφάσεως του Εφετείου Ιωαννίνων. Και
Καταδικάζει το αναιρεσείον στη δικαστική δαπάνη των αναιρεσιβλήτων, την οποία ορίζει στο ποσό των τριακοσίων (300) ευρώ.
Κρίθηκε και αποφασίστηκε στην Αθήνα στις 22 Φεβρουαρίου 2012.
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του στις 2 Απριλίου 2012.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ