ΜονΠρΓιαν 328/2011 - Επικοινωνία : από την απόφαση των ασφαλιστικών μέτρων που ρυθμίζει το ζήτημα της επικοινωνίας του γονέα με το ανήλικο τέκνο απορρέει προσωρινό δεδικασμένο, το οποίο δεν επιτρέπει τη διεξαγωγή νέας δίκης για την ίδια διαφορά μεταξύ των ίδιων διαδίκων• νέα ρύθμιση του δικαιώματος επικοινωνίας είναι δυνατή μόνο με την άσκηση τακτικής αγωγής ή αίτησης μεταρρύθμισης της απόφασης των ασφαλιστικών μέτρων, εφόσον έχει επέλθει μεταβολή των πραγμάτων που δικαιολογεί τη μεταρρύθμιση

ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΕΝΗ ΣΕ ΙΣΤΟΤΟΠΟ ΝΟΜΟΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΑΡΜΕΝΟΠΟΥΛΟ-ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΕΚΝΟΥ

Περιοδικό Αρμενόπουλος τεύχος 1/2012 , σελ.69-70
Δικαστική απόφαση : ΜονΠρΓιαν 328/2011
Δικηγόροι : Ιωαννης Φωκάς - Αννα Ιωαννίδου
Νομολογία : (1536 ΑΚ, 695 ΚΠολΔ)
Δικαστές : Αλεξάνδρα Λιόλιου

ΜονΠρΓιαν 328/2011
Νομολογία, Αστικό Δίκαιο, Πολιτικό δικαστήριο, Οικογενειακό δίκαιο

Επικοινωνία : από την απόφαση των ασφαλιστικών μέτρων που ρυθμίζει το ζήτημα της επικοινωνίας του γονέα με το ανήλικο τέκνο απορρέει προσωρινό δεδικασμένο, το οποίο δεν επιτρέπει τη διεξαγωγή νέας δίκης για την ίδια διαφορά μεταξύ των ίδιων διαδίκων• νέα ρύθμιση του δικαιώματος επικοινωνίας είναι δυνατή μόνο με την άσκηση τακτικής αγωγής ή αίτησης μεταρρύθμισης της απόφασης των ασφαλιστικών μέτρων, εφόσον έχει επέλθει μεταβολή των πραγμάτων που δικαιολογεί τη μεταρρύθμιση.
Το συμφέρον του τέκνου επιβάλλει την επικοινωνία του με τους απώτερους ανιόντες του, εκτός αν υπάρχει σοβαρός λόγος που επιτρέπει στο γονέα, που έχει την επιμέλεια του τέκνου, να την παρεμποδίσει.
Από τις ένορκες καταθέσεις των μαρτύρων των διαδίκων Θ.Κ., Χ.Μ. και τα έγγραφα που προσκομίστηκαν πιθανολογήθηκαν τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά. Ο πρώτος των αιτούντων και η καθής η αίτηση τέλεσαν νόμιμο γάμο την 17.8.2000, κατά τη διάρκεια του οποίου απέκτησαν ένα τέκνο τον Χ. που γεννήθηκε στις 26.1.2006. Το έτος 2009 διασπάστηκε η έγγαμη συμβίωση των διαδίκων και με συμφωνία τους η επιμέλεια του ανηλίκου ασκείται έκτοτε από την καθής η αίτηση, μητέρα του. Η τελευταία εξακολουθεί να διαμένει με το ανήλικο τέκνο της στα Γιαννιτσά, που αποτελούν τον τόπο κατοικίας του ανηλίκου από τη γέννησή του έως και σήμερα, ενώ ο πρώτος αιτών μετά τη διάσπαση της έγγαμης συμβίωσης εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη. Λόγω του νεαρού της ηλικίας του ανωτέρω τέκνου και των προβλημάτων που δημιουργήθηκαν από τη διακοπή της οικογενειακής συνοχής, το ανήλικο έχει απόλυτη ανάγκη των μητρικών περιποιήσεων και της μητρικής στοργής, αγάπης και θαλπωρής, που παρέχονται από τη μητέρα του, η οποία πιθανολογείται ότι ανταποκρίνεται με επάρκεια στα μητρικά της καθήκοντα. Ενόψει αυτού αλλά και προκειμένου να μη διαταραχτεί η σταθερότητα της ζωής του ανηλίκου, το οποίο ήδη για χρονικό διάστημα ενός και ημίσεως έτους μετά τη διακοπή της έγγαμης συμβίωσης των γονέων του διαμένει με τη μητέρα του στα Γιαννιτσά, δεν κρίνεται σκόπιμο, τουλάχιστον επί του παρόντος, με αποκλειστικό γνώμονα πάντα το αληθινό συμφέρον του τέκνου, όπως το καθορίζουν οι βιοτικές και ψυχικές του ανάγκες, να ανατεθεί η επιμέλεια (πολλώ δε μάλλον η γονική μέριμνα) αυτού στον πρώτο αιτούντα, πατέρα του. Πρέπει, επομένως, να απορριφθεί η αίτηση κατά το μέρος τούτο. Περαιτέρω, όσον αφορά το επικουρικό αίτημα της κρινόμενης αίτησης, περί ρυθμίσεως του δικαιώματος επικοινωνίας των αιτούντων με το ανήλικο, πιθανολογήθηκαν τα εξής: Ο πρώτος αιτών με αίτησή του ενώπιον του παρόντος δικαστηρίου ζήτησε να ρυθμιστεί προσωρινά η επικοινωνία του με τον ανήλικο γιο του. Κατά τη συζήτηση της αιτήσεως η καθής η αίτηση αποδέχθηκε την αίτηση και εκδόθηκε το 2010 απόφαση του παρόντος δικαστηρίου, με την οποία ρυθμίστηκε το δικαίωμα επικοινωνίας του πρώτου αιτούντος με τον αναφερόμενο στην απόφαση εκείνη τρόπο. Ακολούθως, η καθής η κρινόμενη αίτηση άσκησε ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης αίτηση, με την οποία ζητούσε τη μεταρρύθμιση της προαναφερόμενης απόφασης του παρόντος δικαστηρίου, λόγω μεταβολής των πραγμάτων. Επί της τελευταίας αυτής αιτήσεως εκδόθηκε το 2011 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης, με την οποία μεταρρυθμίστηκε η απόφαση του παρόντος δικαστηρίου και ρυθμίστηκε προσωρινά η επικοινωνία του πρώτου αιτούντος με το ανήλικο τέκνο του κάθε Σάββατο από ώρα 10:00 έως ώρα 20:00. Από την τελευταία αυτή απόφαση απορρέει προσωρινό δεδικασμένο που αποκλείει τη διενέργεια νέας δίκης για την ίδια διαφορά ανάμεσα στους ίδιους διαδίκους. Νέα ρύθμιση του ρυθμισθέντος ήδη με την ανωτέρω απόφαση δικαιώματος επικοινωνίας του πρώτου αιτούντος με το ανήλικο τέκνο του είναι δυνατή μόνο με τακτική αγωγή ή με αίτηση μεταρρύθμισης της απόφασης αυτής λόγω μεταβολής των πραγμάτων που δικαιολογεί τη μεταρρύθμιση (βλ. Κεραμέως/Κονδύλη/Νίκα ΕρμΚΠολΔ άρθρ. 695, αρ. 1, 6, ΜονΠρΚερκ 254/2004 Νόμος). Στην προκείμενη όμως περίπτωση, ο πρώτος αιτών δεν επικαλείται μεταβολή των πραγμάτων στα οποία βασίστηκε η προαναφερόμενη απόφαση του έτους 2011 του Μονομελούς Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης. Συνεπώς, πρέπει κατά το μέρος τούτο να απορριφθεί η αίτηση λόγω της ύπαρξης προσωρινού δεδικασμένου ως προς το θέμα αυτό. Περαιτέρω, όσον αφορά το δικαίωμα επικοινωνίας των απώτερων ανιόντων του ανηλίκου, δεύτερου και τρίτης των αιτούντων, εφόσον δεν πιθανολογείται ότι υπάρχει σοβαρός λόγος που επιτρέπει την παρεμπόδιση αυτού από την έχουσα την επιμέλεια αυτού μητέρα του, πρέπει επίσης να ρυθμιστεί, δεδομένου του ότι το συμφέρον του ανηλίκου επιτάσσει την επικοινωνία του με τους απώτερους ανιόντες του. Κατά την κρίση δε του δικαστηρίου, είναι προς το συμφέρον του ανηλίκου η επικοινωνία αυτή να πραγματοποιείται κάθε πρώτο και τρίτο Σάββατο του μήνα από ώρα 10.00 έως ώρα 20.00, παράλληλα με την επικοινωνία του ανηλίκου με τον πατέρα του, πρώτο αιτούντα. Το τέκνο θα παραλαμβάνει για το σκοπό αυτό ο πρώτος αιτών από την οικία της καθής και θα το επαναφέρει ο ίδιος στην ίδια οικία.

Σχολιασμός
[Από τις αποφάσεις που δέχονται ασφαλιστικά μέτρα απορρέει προσωρινό δεδικασμένο, ως προς τη νομιμότητα των μέτρων που διατάχθηκαν και το δικαίωμα του αιτούντος για παροχή δικαστικής προστασίας που αποτέλεσε το αντικείμενο της δίκης (Κεραμεύς/Κονδύλης/Νίκας (-Κράνης), ΚΠολΔ Ι (2000) 695 αριθ. 2, ΜονΠρΑθ 4434/2008 ΕφΑΔ 2010/213, ΜονΠρΡοδ 4291/2007 Α' Δημοσίευση Νόμος). Το δεδικασμένο αυτό χαρακτηρίζεται προσωρινό, επειδή είναι χρονικά περιορισμένο με ορίζοντα είτε την αποδυνάμωση της απόφασης, είτε την ανάκληση ή τη μεταρρύθμισή της. Οι δύο αποφάσεις που δημοσιεύονται παραπάνω ασχολήθηκαν με το ζήτημα της μεταρρύθμισης αποφάσεων ασφαλιστικών μέτρων που σχετίζονταν με την άσκηση της γονικής μέριμνας και το δικαίωμα της επικοινωνίας. Διατάξεις σχετικές με τη μεταρρύθμιση τέτοιων αποφάσεων περιλαμβάνονται, τόσο στην ΑΚ 1536, όσο και την ΚΠολΔ 696§3. Το πεδίο εφαρμογής της ΑΚ 1536 είναι ευρύτερο απ' αυτό της ΚΠολΔ 696 § 3, καθώς αφορά, όχι μόνο αποφάσεις που διατάζουν ασφαλιστικά μέτρα, αλλά κάθε δικαστική απόφαση που σχετίζεται με τη γονική μέριμνα, κατά παρέκκλιση της ΚΠολΔ 321 (ΜονΠρΑθ 981/2009 ΕλλΔνη 2010/266, ΜονΠρΣαμ 112/2005 ΑρχΝ 2006/111). Τέτοιου είδους αποφάσεις, που περιλαμβάνουν ρύθμιση για το μέλλον και υπόκεινται σε ανάκληση ή μεταρρύθμιση σε περίπτωση μεταβολής των συνθηκών, είναι εκείνες που προβλέπονται, μεταξύ άλλων, στις ΑΚ 1513, 1514 & 1520. Κατ' εξαίρεση, δεν υπόκειται σε ανάκληση ή μεταρρύθμιση η δικαστική απόφαση που αφαιρεί το λειτούργημα της γονικής μέριμνας ως προς τα υπόλοιπα τέκνα σύμφωνα με την ΑΚ 1537 εδ. β' (Κουνουγέρη – Μανωλεδάκη, Οικογενειακό Δίκαιο ΙΙ, 2008, σελ. 358 υποσημ. 37). Ταυτόχρονα, όμως, η ρύθμιση της ΑΚ 1536 είναι στενότερη απ' αυτήν της ΚΠολΔ 696§3, με την έννοια ότι δεν αρκεί η μεταβολή των συνθηκών για να οδηγηθεί το δικαστήριο στην ανάκληση ή τη μεταρρύθμιση των ασφαλιστικών μέτρων, αλλά πρέπει η ανάκληση ή η μεταρρύθμιση να επιβάλλεται από το συμφέρον του τέκνου. Έτσι, σε μία υποθετική περίπτωση, μπορεί η μεταβολή των συνθηκών να οδηγεί in abstracto στην ανάθεση της επιμέλειας στον άλλο γονέα, αλλά το συμφέρον του τέκνου να επιβάλλει την παραμονή του στο οικογενειακό, κοινωνικό ή σχολικό περιβάλλον στο οποίο έχει ήδη ενταχθεί (πρβλ. ΜονΠρΒερ 1728/2006 Αρμ 2007/1931). Η επικυριαρχία του συμφέροντος του τέκνου (βλ. και ΑΚ 1511 § 2 εδ. α´) σε βάρος της μεταβολής των συνθηκών οδήγησε στη διατύπωση της άποψης ότι η ΑΚ 1536 περιλαμβάνει δύο ξεχωριστές περιπτώσεις μεταρρύθμισης : σύμφωνα με την πρώτη περίπτωση, η απόφαση μεταρρυθμίζεται, αν υπάρχει μεταβολή των συνθηκών ή εμφάνιση νέων πραγματικών περιστατικών και η προσαρμογή αυτή επιβάλλεται από το συμφέρον του τέκνου, ενώ, στη δεύτερη περίπτωση, η απόφαση μεταρρυθμίζεται, αν αυτό επιβάλλεται από το συμφέρον του τέκνου, ανεξάρτητα από μεταβολή των συνθηκών ή την εμφάνιση νέων πραγματικών περιστατικών (βλ. Πουλιάδη, στον ΑΚ Γεωργιάδη/Σταθόπουλου2, άρθρ. 1536 αρ. 3). Η απόφαση του ΜονΠρΓιαννιτσών απέρριψε το αίτημα για μεταρρύθμιση της προηγούμενης δικαστικής απόφασης ως προς την επικοινωνία του τέκνου με τον πατέρα του, με την αιτιολογία ότι ο αιτών δεν επικαλέστηκε μεταβολή των συνθηκών. Αν γινόταν δεκτή η άποψη για την ύπαρξη δύο διακριτών περιπτώσεων μεταρρύθμισης (εκ των οποίων η δεύτερη συναρτάται αποκλειστικά με το συμφέρον του τέκνου και δεν προϋποθέτει μεταβολή των πραγμάτων), η μη επίκληση τέτοιας μεταβολής δεν θα αρκούσε για την απόρριψη του σχετικού αιτήματος. ]
Α.Ν.Α.Λ

 http://www.dikigoros-thessaloniki.com.gr/ypotheseis